Żydzi tymbarscy. Z przeszłości – ku pamięci.

W okresie międzywojennym Żydzi mieszkali wśród nas. Dzieliliśmy razem naszą codzienność, nasze niebo, nasze powietrze, naszą godność.  Trwali w diasporze, pielęgnowali swoje tradycje świąteczne, zwyczaje, obrzędy. Troszczyli się o swoje rodziny, kochali dzieci, mieli marzenia i plany.

Dzisiaj nie ma w Tymbarku rodzin żydowskich. Prawie wszyscy zostali zamordowani przez niemieckich okupantów w latach 1939 – 1945. Przeżyli tylko nieliczni.

Pamięć o Nich jest odkrywaniem Ich i naszej godności.

Dzięki uprzejmości Pani Marty Ruebenbauer i Pani Bogusławy Berhang Prochownik, które udostępniły swoje pamiątki rodzinne do publikacji na naszym portalu, możemy poznać historię dwu  rodzin  Berhangów – Żydów mieszkających przed wojną w Tymbarku.  

1. imię…………..? Berhang.

Zdjęcie nr 1. Właścicielka dużego gospodarstwa rolnego na Zamieściu. Panieńskie nazwisko Lieberman imię? – matka Salomona Berhanga.  Zdjęcie zrobione w 1915 roku.

                           2. Saul Berhang                                                       3. Liebe Berhang

Zdjęcie nr 2. Saul Berhang ur 16.11.1876 r. w Tymbarku – dentysta. Zginął w Nowym Sączu w 1942 roku. Jego żona – Liebe Berhang.

Zdjęcie nr 3. Liebe Berhang ur.31.12.1873 r. w Krakowie. Córka Salomona Berhanga i Racheli z domu Kalmus. Zginęła w Limanowej 20.08. 1942r.

Dzieci Saula i Liebe Berhang

  1. Stanisław ( nie Stefan!) Jakub Berhang ur. 26.06.1915 r. w Tymbarku. Zamordowany w Auschwitz w 1941 roku  –  zdjęcie nr 4,
  2. Maria Berhang ur.13.01.1906 r. – dentystka. Zamordowana w komorze gazowej w Bełżcu – zdjęcie nr 5,
  3. Bronisława Berhang ur. 28.05.1907r w Krakowie . Zamordowana w Dachau  1941 r. – zdjęcie nr 6,
  4. Ada Berhang ur. 17.03..1910 r. w Krakowie, zastrzelona przez Niemców we Lwowie 1941 r.
  5. Irena Berhang ur.09.07 1912 r. w Krakowie, zginęła w Nowym Sączu w 1942 r.
  6. Zygmunt Berhang – zdjęcie nr 7 – ur. w Krakowie w 1908 r. , zmarł w 1981 r. – ojciec pani Marty Ruebenbauer i pani Bogusławy Berhang – Prochownik. Przeżył wojnę. W Rawie Ruskiej ukrywała go Polka, która została jego żoną. Ślub kościelny wzięli w 1944 r.  w Krakowie. Była to jego druga żona, pierwszą Ryfkę (Reginę) zamordowano  w masowej egzekucji w 1942 roku.  

Jakub Berhang to rodzony brat Saula Berhang. Żona Jakuba miała na imię Rozalia.

Zdjęcia nr 8, 9, 10 i 11 – to rodzina  Jakuba i Rozalii Berhang. Jakub zmarł w 1937 r. Rozalię rozstrzelali Niemcy w Krakowie „Na Piaskach”.  Posiadali gospodarstwo rolne w Podłopieniu „Na Doraziu”.

9. Jakub i Rozalia Berhang z córką Marią

10. Zdjęcie rodzinne  Jakuba i Rozalii Berhang

Zdjęcie nr 10. Siedzą od lewej w szelkach: Bernard Berhang i Herman Berhang W drugim rzędzie: NN,  Rozalia Berhang – matka Hermana i Bernarda. W trzecim rzędzie od lewej: Jakub Berhang, NN, Józef  Beck – wujek Bernarda, prowadził w Tymbarku sklep z towarami mieszanymi.


11. Jakub i Rozalia Berhang,   Przed swoim domem „Na Doraziu”

Dzieci Jakuba i Rozalii Berhang.

  • Herman Berhang – zdjęcie nr 12. Karczmarz „ Na Doraziu”. . Zastrzelony w Tymbarku w 1942 r. i pochowany nad rzeką. Po wojnie, staraniem jego brata Bernarda i kuzyna Zygmunta Berhanga jego szczątki ekshumowano i pochowano na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej.
  • Bernard Berhang – zdjęcia nr 13, 16.  Przeżył wojnę i wyemigrował do Kanady, przyjął nazwisko Bolesław Bernard Berhanowski.
  • Jadwiga Berhang – zdjęcie nr 14 zamordowana w czasie wojny,
  • Maria Berhang po mężu Faber – zdjęcia nr 15, 17,18. Jej mąż Herman prowadził w Tymbarku sklep z towarami mieszanymi. Ukrywał się w czasie wojny.  Maria przeżyła obóz w Sachsenhausen. Po wojnie wyemigrowali do Szwecji. 

 

16. Bolesław Bernard Berhanowski z żoną Zofią w Kanadzie

           

17. Maria Berhang – Faber z mężem, zdjęcie powojenne

18. Maria Berhang – Faber z mężem w Szwecji, rok 1982.

                                 

Jesteśmy odpowiedzialni za pamięć o Nich mówił przedstawiciel Izraela w Auschwitz 27. Stycznia, tego roku. A ja dodam od siebie – i za prawdę o Ich tragedii.

Pamięć bez  prawdy nie odkryje godności tym którym ją odbierano, a tylko tak nie zgubimy własnej.   

Jan Plata

Obóz zimowy klas policyjnych

W dniach od 28 stycznia  do 2 lutego uczniowie drugich klas policyjnych Zespołu Szkół im. KEN w Tymbarku odbyli tygodniowe specjalistyczne szkolenie pod patronatem Centrum Szkolenia Policji w Legionowie.

Najpierw młodzież zwiedzała obiekty CSP oraz zapoznawała się z bazą i cyklem kursów specjalistycznych, jakie prowadzi ta  najnowocześniejsza jednostka szkoleniowa policji w Polsce. Dodatkowo instruktorzy z Centrum Szkolenia Policji przeprowadzili z uczniami specjalistyczne zajęcia z zakresu  techniki kryminalistycznej, wyszkolenia strzeleckiego oraz kierowania ruchem drogowym.

Kolejne dni to intensywne szkolenia praktyczne, z  elementami sztuk walki:

Muay taiwykonywanie ciosów i kopnięć, oraz  uderzeń łokciami, obrona przed napastnikiem, wykonywanie ciosów i kopnięć na tarczę imitującą przeciwnika;

Jujutsu  dźwignie, rzuty, obezwładnianie, użycie kajdanek,  tonfy, yavara;

Judo- pady i przewroty jako bezpieczny kontakt z podłożem, wykonywanie rzutów  i podcięć w samoobronie, walki w parterze;

Boks- postawy,  sposoby poruszania się, ciosy proste, walki zadaniowe;

Krav maga-  obrona przed niebezpiecznymi narzędziami- nożem, pałką, bronią palną.

Oczywiście  w czasie trwania obozu nie mogło zabraknąć musztry policyjnej, mającej na celu doskonalenie umiejętności współdziałania interweniujących policjantów w pododdziałach zwartych, poprzez formowanie kordonów oraz rozwijanie linii posterunków i linii patroli.

Tradycją wyjazdów klas policyjnych jest również zwiedzanie klasztoru Ojców Oblatów w Górach Świętokrzyskich,  spacer nocą po Warszawie, podziwianie  centrum stolicy w świątecznej scenerii, jak również relaks na lodowisku na Stadionie Narodowym oraz lekcja historii w Muzeum Powstania Warszawskiego.

Informacja i zdjęcia udostępnione przez UG Tymbark

Pożegnanie Przyjaciół Gminy Tymbark

Z głębokim żalem przyjęliśmy informację o śmierci dwójki Przyjaciół Gminy Tymbark.

W minionym tygodniu, po przebytej chorobie, zmarła Pani Denise Gregory z miasta partnerskiego Whaley Bridge (Anglia), która od początku koordynowała współpracę pomiędzy Gminą Tymbark i Whaley Bridge. Osoba bardzo otwarta, radosna, niezwykle serdeczna i chętna do pomocy.

7 lutego pożegnamy także Pana Wernera Schwanitza Burmistrza Miasta Brachstedt (Niemcy) inicjatora nawiązania współpracy partnerskiej z Gminą Tymbark. Jak sam wspominał kochał Tymbark i był dumny z tego, że ma taką piękna gminę jako partnera w Polsce.

Dzięki osobistemu zaangażowaniu tych dwóch osób, w przeciągu 20 lat, zrealizowano szereg przedsięwzięć kulturalno-oświatowo-sportowym, które przyczyniły się do rozwoju naszej małej ojczyzny i zawiązania trwałych więzi pomiędzy gminami.

W imieniu Samorządu Gminy Tymbark i swoim własnym składam najszczersze wyrazy współczucia Rodzinie i Przyjaciołom zmarłych.

Paweł Ptaszek Wójt Gminy Tymbark

Pani Denise Gregory

Pan Werner Schwanitz