Kościół parafialny w Tymbarku
Obecnie trwa remont wnętrza kościoła parafialnego w Tymbarku. Między innymi dzięki pracy magisterskiej ks.Damiana Kurka, napisanej na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawłą II w Krakowie Wydziale Teologicznym, sekcja w Tarnowie, pod tytułem “PARAFIA TYMBARK W LATACH 1918-1987 ” możemy poznać lepiej historię budowy i remontów naszego kościoła.
Tymbarski kościół parafialny
Sercem każdej parafii, jej centralnym ośrodkiem życia religijnego, jest kościół, czyli budynek poświęcony w obrzędzie liturgicznym przez biskupa. W kościele wspólnota ochrzczonych gromadzi się na słuchaniu Słowa Bożego, wspólnej i indywidualnej modlitwie oraz celebracji sakramentów, zwłaszcza Najświętszej Eucharystii. Bez kościoła parafialnego życie i funkcjonowanie parafii nie jest właściwe. Kościół parafialny gromadzi miejscową wspólnotę, która stanowi podstawową jednostkę Kościoła powszechnego. On skupia całe życie religijne parafii. Kościół parafialny – ośrodek kultu eucharystycznego – to mieszkanie Boga, widzialny znak łączności parafii z Kościołem i Jego Głową, miejsce prywatnej modlitwy. W nim cała parafia zbiera się, by oddać Bogu chwałę i zaznaczyć swą łączność z Chrystusem w Kościele.
Kościół murowany, pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny, jest drugim, a może trzecim kościołem parafii Tymbark. Nie wiemy tego na pewno, gdyż nigdzie nie można znaleźć dokumentów związanych z historią kościołów. O poprzednim wiemy jednak, że był to kościółek drewniany, zlokalizowany mniej więcej w miejscu obecnego, starego Domu Parafialnego. Wyglądem przypominał stary kościół w Dobrej, czy w Wilkowisku. Obok kościoła znajdował się cmentarz grzebalny, który istniał do roku 1878 (w tym roku założono nowy cmentarz, który stanowi część obecnego). Jako relikt tamtego cmentarza pozostała na dawnym miejscu tylko kaplica św. Krzyża, która stanowi grobowiec rodzinny Myszkowskich, byłych właścicieli dóbr tymbarskich.
O poprzednim kościele wiemy również i to, że na początku XIX wieku z niewyjaśnionych przyczyn spłonął doszczętnie. Kiedy dokładnie – nie wiadomo. Wraz z kościołem spłonęły wszelkie dokumenty, jakie się w nim znajdowały. Wiemy natomiast z całą pewnością, że proboszczem był wówczas ksiądz Andrzej Danek (od 30 stycznia 1803 roku do 31 grudnia 1831 r.). Zniszczenie kościoła przez pożar było wielką tragedią dla tymbarskiej parafii. Aby więc zapobiec podobnemu nieszczęściu w przyszłości, dzięki staraniom księdza Danka, przy całkowitej aprobacie społeczności parafialnej, postanowiono wybudować nowy, murowany kościół. Został on zlokalizowany na parceli nieco powyżej dawnego kościoła.
Nie wiemy, jak długo trwała budowa nowej świątyni. Wiadomym jest natomiast, że budowę tę zakończono w 1824 roku i w tym też roku mogli już parafianie tymbarscy uczestniczyć w nabożeństwach w niej odprawianych. Natomiast uroczystości związane z konsekracją nowej świątyni odbyły się dopiero 18 maja 1825 roku. Konsekracji dokonał ks. biskup Grzegorz Ziegler.
Warto w tym miejscu wspomnieć o tym, że bp Grzegorz Ziegler był pierwszym biskupem diecezji tynieckiej, erygowanej bullą Piusa VII z dnia 20 września 1821 roku, a od 1826 – tarnowskiej. Wprawdzie diecezja tarnowska zaistniała już nieco wcześniej, powołana mocą bulli papieża Piusa VI z dnia 13 marca 1786 roku, jednak na skutek wydarzeń politycznych została skasowana w 1807 roku. Dopiero po Kongresie Wiedeńskim z 1815 roku została utworzona diecezja tyniecka, zaś jej biskupem ordynariuszem został właśnie Grzegorz Tomasz Ziegler, niegdyś przeor z Tyńca. Pierwszą siedzibą nowopowstałej diecezji był również Tyniec. Do Tarnowa stolica diecezji przeniesiona została dopiero w roku 1826. Przed rokiem 1821, od 1808 parafia Tymbark należała do diecezji krakowskiej, a następnie (na skutek dalszych zmian politycznych) do Wikariatu Starosądeckiego (1810-1821). Warto również nadmienić, że z chwilą powstania nowej diecezji Tymbark był już siedzibą dekanatu, do którego należało 13 parafii z dwiema filiami o łącznej ilości 44 214 wiernych. Do dekanatu tymbarskiego w tym okresie należały również parafie Limanowa i Mszana Dolna.
Wróćmy jednak do samego kościoła jako świątyni parafii tymbarskiej. Należy uzmysłowić sobie, że nowo wybudowany budynek kościelny nie wyglądał tak, jakim widzimy go dzisiaj. Od czasu wybudowania do dnia dzisiejszego był szereg razy przebudowywany i odnawiany.
Dla przykładu:
– pokrycie dachu najpierw stanowiły gonty, później dachówka, a obecnie blacha miedziana;
– ogrodzenie – najpierw był to zwykły płot sztachetowy, następnie parkan murowany z kamienia i cegły, aż wreszcie takie, jakim widzimy je dzisiaj;
– w roku 1857 wzniesiono obecny hełm wieży;
– w roku 1877 zmieniono gonty na całej powierzchni dachu kościelnego;
– w roku 1896 dobudowano zakrystię ze skarbczykiem na piętrze (obecnie składzik kościelny), wieżyczkę na sygnaturkę oraz pokryto dach kościelny dachówkami;
– w roku 1898 zamontowano organy wykonane przez organomistrza Falla ze Szczyrzyca;
– w latach 1901-1908 budowano parkan murowany wokół kościoła;
– w roku 1925 wykonano w kościele pozorne sklepienie kolebkowe na gurtach spływających na płaskie filary przyścienne.
Lata 1962-1966 to gruntowne odnowienie kościoła z zewnątrz i wewnątrz.
Wszystkie te prace modernizacyjne, związane z przebudową i wystrojem tymbarskiej świątyni, które wpłynęły na jej zewnętrzny i wewnętrzny wygląd, świadczą o stałej trosce o Dom Boży. A wszystko to za sprawą oddanych księży pracujących w tymbarskiej parafii, szczególnie zaś sprawujących urząd proboszczów czy administratorów.
W latach 1916-1987 byli to księża:
– Józef Szewczyk – 3.07.1916-31.05.1935 – proboszcz;
– Andrzej Bogacz – 1.06.1935-14.12.1935 – administrator; 15.12.1935-19.03.1952 – proboszcz:
– Eugeniusz Piech – 20.03.1952-1.08.1952 – administrator,
– Józef Głodzik – 1.08.1952-8.12.1953 – proboszcz;
– Wincenty Świerczek – 8.12.1953-6.09.1955 – administrator;
– Teofil Świątek – 6.09.1955-5.05.1987 – proboszcz;
– Franciszek Chodór – 6.05.1987 – 24.05.1987 – administrator.
Wszyscy oni zasługują na wdzięczną pamięć parafian, gdyż wiele dobrego dla Tymbarku uczynili.
Warto jeszcze wspomnieć krótko o ważniejszych elementach wyposażenia tymbarskiego kościoła, z których większość to już zabytki kultury:
- ołtarz główny neobarokowy (koniec XIX i początek XX w.) z szeroką nastawą (retabulum) i posągami św. Kingi i bł. Salomei; w nastawie obrazy wymienne: św. Trójca – malowany przez Jana Stankiewicza w roku 1858 – oraz Narodzenie NMP – malowany przez Ferdynanda Olesińskiego w roku 1891;
- ołtarz boczny lewy – neobarokowy, z przełomu XIX/XX wieku z barokowym (z II poł. XVII w.) obrazem św. Anny Samotrzeć w sukience drewnianej;
- ołtarz boczny prawy z figurą Serca Jezusowego – zwieńczenie barokowe (II poł. XVII w.) z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej i rzeźbami św.Jana Chrzciciela i św. Rocha;
- chrzcielnica renesansowa, kamienna z 1541 roku;
- ambona neobarokowa (II poł. XIX w.) z obrazem Chrystusa Dobrego Pasterza (malowana przez Stanisława Fischera w 1936 roku);
- obrazy stacji Drogi Krzyżowej z 1883 roku;
- rzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego (barokowo-ludowa, XVIII-XIX w.);
- organy zbudowane w 1898 roku;
- dzwony – późnogotycki “Urban”, odlany w 1536 roku, dwa odlane w 1957 r. oraz sygnaturka, według zapisów kroniki, z 1340 roku.
Historia spisana przez ks.Damiana kończy się na 1987 roku. Rok później, czyli w 1988 roku ówczesny proboszcz ks.Józef Leśniak rozpoczął generalny remont świątyni. Dokonano wymiany tynku wewnętrznego, instalacji elektrycznej, wentylacyjnej i centralnego ogrzewania, a także przemalowano wnętrze kościoła, zmieniono wystrój. Zmieniono pokrycie dachu na miedzianą blachę. W późniejszym okresie ks.Leśniak rozbudował kościół poprzez dobudowę naw bocznych. Następca, ks.Edward Nylec, przeprowadził remont sklepienia kościoła. W ubiegłym roku staraniem księdza proboszcza Jana Banacha całkowicie zmieniono ogrzewanie kościoła, a teraz trwa odnowienie wnętrza, ścian wewnętrznych kościoła.
IWS
zdjęcie wnętrza kościoła z września 2021, przed realizowanym obecnie remontem
