Author: Irena Wilczek Sowa

SPOTKANIE VII

 „TYMBARK – DAWNE WIDOKI ”

Wędrując po Tymbarku mieliśmy okazję w naszych dotychczasowych spotkaniach zobaczyć jak wyglądał tymbarski kościół, rynek i ich otoczenie przed, około mniej lub więcej, stu laty. Patrząc na stare pocztówki i fotografie można dojść do wniosku, że praktycznie oprócz zmiany przebiegu głównej drogi komunikacyjnej i architektury mieszkalnej zabudowy tymbarski rynek zachował dawny typowy galicyjski małomiasteczkowy charakter. Jednak gdy zaglądniemy już w inne miejsca dawnego Tymbarku i porównamy ich widok do naszej obecnej rzeczywistości zauważymy gdzie zaszły największe zmiany. W tym miejscu raz jeszcze podkreślić należy bezcenną dokumentalną wartość starej pocztówki i fotografii.

Najstarsze widoki Tymbarku 

Korzystając kolejny raz w naszych spotkaniach z „Inwentarza powiatu limanowskiego” St. Tomkowicza mamy okazję zobaczyć najstarsze znane i opublikowane widoki Tymbarku – w czasie ich powstawania nazywano taką formę uwieczniania widoku danej miejscowości „zrysowaniem z natury „.

I tak w „Darstellungen … ” Kronbacha  Tymbark w roku ok. 1820 – tzw. ” Sztambuch Czyszkowskich” to rok ok. 1830.

„Widoki Tymbarku na starej pocztówce”

 Wieloobrazkowe pocztówki  z Tymbarku to wydawnictwa H.Becka , S.Pyrcia i nakład bez sygnatury od roku ok. 1920.   Fotografia grupy osób z dziećmi na tle Paproci to lata okupacji.

Powiat limanowski

Wydany w roku 1936 ( wg. datowania na mapce ) folder reklamowy powiatu limanowskiego treścią i ilustracjami nawiązuje do tematu naszego spotkania – widoki różnych miejscowości, w tym widok Tymbarku. Proszę zwrócić uwagę na dokładnie widoczny w powiększeniu napis na dachu Urzędu Gminy ułożony prawdopodobnie z jaśniejszej dachówki (od razu nasuwa się skojarzenie z pewnym wzgórzem pod Los Angeles). W słowie wstępnym można przeczytać jak dawniej określano nasze okolice – Podhale Mszańsko-Limanowskie. Prezentowane wraz z folderem stare pocztówki z naszych sąsiednich miejscowości to rzadkie i cenne wydania. Dobra – nakład Sklepu Kółka Rolniczego w Dobrej – sygnatura poszukiwana przez kolekcjonerów. Limanowa – zwraca uwagę datowanie – 1914 – nakład Olszewskiego ( seniora ) – na powiększeniu widoczne rusztowania budującego się limanowskiego kościoła.

Pocztówki Tymbark – nakład  S.Pyrć

Przedstawione poniżej fotografie dawnego Tymbarku pochodzą z lat 30-tych XX w – bezcenne , unikatowe prywatne pocztówki zachowały się tylko w pojedynczych egzemplarzach.

 Tymbark – pocztówki prywatne

Ile uroku może mieć obcowanie z dawną starą fotografią wystarczy tylko spojrzeć na kolejne zdjęcia – konie ciągnące sanie na tle nieistniejącego „starego” mostu – autentyczny obraz dworskiego stawu z końca lat 20-tych ( obecnie park im. Zofii Turskiej ) – łany zboża przy drodze ze stacji kolejowej do rynku. Ten ostatni motyw tak spodobał się autorowi tego zdjęcia, że postanowił zrobić odbitkę na papierze bromowym i jest to prawdopodobnie jedyna taka zachowana artystyczna fotografia z dawnego Tymbarku.

 Tymbark na dawnej fotografii

 OBJAŚNIENIA:

1) Kronbach Emanuel ( 1778 – 1861 ) — Czyszkowski Teofil ( 1790 – 1841 ). Najwybitniejszym malarzem i rysownikiem obrazujacym dawne widoki był Napoleon Orda ( 1807 – 1883 ) – autor ok. 260 ” Widoków Historycznych Polski poświęconych Rodakom zrysowanych z natury „.

2) Większość zdjęć do folderu powiatu limanowskiego wykonał zakopiański fotograf Henryk Schabenbeck ( 1886 – 1939 ) – najpopularniejszy podhalański fotografik dwudziestolecia międzywojennego.

3) Drewniany stary most w Tymbarku znajdował się kilkadziesiąt metrów poniżej obecnego mostu koło mleczarni – na pocztówkach i fotografiach widać dawny przebieg drogi w stronę rynku. Wymieniona z nazwy na pocztówce Kopana Droga była jedynym oprócz prowizorycznej drogi korytem rzeki szlakiem komunikacyjnym w kierunku Rybia i dalszych miejscowości ( obecna droga i mosty z Tymbarku w stronę Piekiełka powstały w latach 70-tych XX w ).

4) Pocztówka ” Tymbark – widok ogólny od stacji kolejowej ” St.Pyrcia to koniec lat 30-tych –  pierwsze budynki powstającej ” Owocarni ” Zabudowania i teren z lewej strony to dawny żydowski tartak ( mniej więcej w tym miejscu znajduje się tam obecnie budynek kotłowni potocznie nazywany ” trzy kominy ” )

5) Fotografia ” Nad stawem” to koniec lat 20-tych – budynek mleczarni widoczny w swoim pierwotnym kształcie. Teren „Starego Dworu ” w Tymbarku był dawniej w całości otoczony ogrodzeniem którego fragmenty zachowały się do naszych czasów przy wjeździe do przedszkola i Gminnej Biblioteki.  Fotografia ” Przy drodze ” to już połowa lat 30-tych XX w.

 MATERIAŁY :

 1) Stanisław Tomkowicz ” Inwentarz powiatu limanowskiego ” – Muzeum Narodowe Kraków 2008 – księgozbiór – ” Kolekcja Prywatna Tymbark „

2) Pocztówki – Tymbark – Limanowa – Dobra – zbiór pocztówek historycznych do 1939 – ” Kolekcja Prywatna Tymbark „

3) ” Powiat Limanowski ” – folder 1936 – archiwum – ” Kolekcja Prywatna Tymbark „

4) Fotografie, prywatne pocztówki Tymbark do 1945 – albumy,zbiory,archiwum – ” Kolekcja Prywatna Tymbark „.

SPOTKANIE VII

 Przedstawione materiały mogą służyć wyłącznie celom poznawczym i edukacyjnym – chronione są prawem autorskim. Kopiowanie i rozpowszechnianie do celów komercyjnych jest niedopuszczalne. Kojarzenie zdarzeń i nazwisk do osób współcześnie żyjących jest nieuzasadnione.

 SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

Szanowni Czytelnicy Tymbark.in ” Kolekcja Prywatna Tymbark ” zaprasza do pasjonującej przygody z historią i do następnego spotkania!