listopad 2023 – Strona 8

Rzeka Łososina w niedzielne popołudnie

12 listopada 2023 by Irena Wilczek Sowa

Przyroda wokół nas – widok z okna

12 listopada 2023 by Irena Wilczek Sowa

zdjęcia: Grzegorz Stapiński

Podróże z plecakiem: Rytro-Roztoka Ryterska-Stary Kamieniołom-Perć Sosnowskiego-Groń-Hala Konieczna-Złomisty Wierch-Przehyba-Czeremcha-Sewerynówka-Wodospad Zaskalnik-Szczawnica

12 listopada 2023 by Irena Wilczek Sowa

Dzisiejszą wędrówkę rozpoczynamy w Rytrze nad Popradem, miejscowości z królewskim rodowodem, otoczonej pięknymi górami . Naszą uwagę przykuwa góra zamkowa z basztą średniowiecznego zamku z flagą biało-czerwoną ,ale to jeszcze nie dziś. Naszym celem jest Przehyba, na którą będziemy wychodzić Percią Sosnowskiego – granią Góry Koniecznej (Groń),najeżoną skałkami i skalnymi wychodniami , biegnącą z Doliny Wielkiej Roztoki na Halę Konieczną.

Profesor Kazimierz Sosnowski wykładał na Akademii Handlowej w Krakowie. Żył w latach 1875 – 1954. Był krajoznawcą, jednym z największych polskich propagatorów turystyki pieszej. Zachwycał się zwłaszcza Beskidami, Pieninami i Jurą Krakowsko-Częstochowską. Wytyczył wiele szlaków turystycznych, m.in. W 1908 roku pierwszy szlak turystyczny z Rytra przez Przehybę do Szczawnicy. Z jego inicjatywy powstał w latach 1023-29 Główny Szlak Beskidzki, który później został nazwany jego imieniem. Do tego szlaku musimy dojść.

Wędrówkę rozpoczynamy niebieskim szlakiem z Rytra. Przez pierwsze 1,5 km idziemy po prostym, więc był to dobry odcinek, żeby się rozgrzać. Cały czas towarzyszył nam potok Roztoka Wielka płynący z prawej strony. Na rozejściu się dróg kolor niebieski skręcił w prawo, przechodząc przez potok, a my szliśmy dalej szeroką drogą za zielono białymi znakami Szlaku Rogasiowego Minęliśmy drewnianą wiatę oraz Stary Kamieniołom – jedną z atrakcji Rytra .Ten szlak odbija również ,tyle ,że w lewo do góry, a my idziemy dalej , już bez żadnego oznakowania, aż do kolejnego rozwidlenia. Wielka skalna wychodnia na tym rozwidleniu jest naszym obiektem pożądania, bo to tutaj rozpoczyna się Perć Sosnowskiego. Jest wąsko i bez trudu odnajdujemy ścieżkę o charakterze graniowym, którą bardzo szybko nabieramy wysokości. W połowie góry ścieżka zmienia charakter na trawersowy dając chwilę wytchnienia, ale tylko chwilę. Na górze dochodzi jeszcze jedna atrakcja -halny. Z ulgą opuszczamy las i wychodzimy na Halę Konieczną .

Hala Konieczna (990 -1090) zajmuje dość pokaźny obszar położony na wysokości 990-1090 m n.p.m. w Paśmie Radziejowej w Beskidzie Sądeckim, na szczycie bocznej grani Groń ( 822 m n.p.m.)). Hala zlokalizowana jest w partii grzbietowej pomiędzy Złomistym Wierchem ( 1224 m n.p.m.) oraz położonej na wschód Koniecznej Góry ( 990 m n.p.m.). Z całego tego obszaru zasilane są źródła Wielkiej Roztoki – potoku płynącego na wschód i uchodzącego do Popradu w Rytrze.Widoki z Hali Koniecznej przedstawiają szeroką perspektywę głównie na dolinę Wielkiej Roztoki, Rytra, Radziejową ( 1266 m n.p.m.) oraz na północno-zachodnią część Pasma Jaworzyny Krynickiej. Charakterystycznym punktem Hali Koniecznej jest pomnik, który wspomina partyzantów radzieckich, którzy ponieśli w tym miejscu śmierć w roku 1944. Współcześnie polana nie jest wykorzystywana, chociaż jej część podlega sezonowemu koszeniu, dzięki temu nie zarasta w tak szybkim tempie, jak inne polany Beskidu Sądeckiego. W dolnej, bocznej części Hali Koniecznej znajduje się mała bacówka oraz źródełko wody.

Po chwili odpoczynku ruszamy w górę, w kierunku Złomistego Wierchu. Wchodzimy na czerwony szlak, który jest fragmentem wspomnianego wcześniej GSB im.Kazimierza Sosnowskiego. „W górach znajdujemy nie tylko wspaniałe widoki, które można podziwiać, ale niejako szkołę życia. Uczymy się tutaj znosić trudy w dążeniu do celu”. ŚW.J.P.2

Ze Złomistego Wierchu naszpikowanego wiatrołomami, bezpieczni, bo halny już tam swoje zrobił i na głowę nic nie poleci, cieszymy oczy wspaniałymi widokami na Pieniny, Magurę Spiską, Gorce i pełne majestatu, ośnieżone Tatry nad którymi przewalają się deszczowe chmury. Halny dziś rządzi i rozwiewa nasze plany; miała być pętelka przez Radziejową i Niemcową… Docieramy do schroniska na Przehybie . Z okna jadalni podziwiamy cudnych panoram dalszy ciąg .Podziwiamy je, delektując się najlepszą na świecie szarlotką na ciepło z solidną porcją jabłek z cynamonem i bitą śmietaną i pssst (wspaniałym grzanym winem z pomarańczą z goździkami 😉 ) i gorącą kawą.

Schronisko górskie na Przehybie im.Kazimierza Sosnowskiego położone jest poniżej szczytu Przehyby (1175 m n.p.m.) w Beskidzie Sądeckim, w Paśmie Radziejowej. Obiekt ten położony jest na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego. W jego pobliżu krzyżują się liczne szlaki zarówno do uprawiania turystyki pieszej, jak i konnej, rowerowej oraz narciarstwa biegowego. Przy schronisku zlokalizowana jest kaplica pod wezwaniem Dobrego Pasterza, w której w sezonie letnim w każdą niedzielę odprawiana jest Msza Święta. W tzw. Jaśkówce urządzono Izbę Pamięci patrona schroniska prof. Sosnowskiego oraz Ośrodek muzealny KTG PTTK ze zbiorami dokumentującymi zagospodarowanie turystyczne w Beskidu Sądeckiego.

Pokrzepieni na ciele i duszy decydujemy się schodzić do Szczawnicy niebieskim szlakiem przez Czeremchę i Sewerynówkę. Jest to dobra decyzja, bo halny jakby osłabł . Szlak miejscami jest dość stromy. Zatrzymujemy się przy przepięknie położonej kaplicy na Sewerynówce, odwiedzamy wodospad Zaskalnik, przy którym w maju były tłumy, a dziś pusto. Naszą wędrówkę kończymy na Placu Dietla .

czerwony Główny Szlak Beskidzki na odcinku z Rytra do Krościenka:

z Rytra 5.25 h (↓ 4.50 h), z Radziejowej 1.15 h (z powrotem 1.30 h)
z Krościenka 4.35 h (↓ 3.50 h), z Dzwonkówki 2.10 h (↓ 1.50 h)

niebieski Szczawnica – Przehyba – Rytro:

ze Szczawnicy 3 h (↓ 2.25 h)
z Rytra 3.50 h (↓ 3.05 h)

zielony Szczawnica – Gabańka – Przehyba – Jazowsko:

ze Szczawnicy 2.50 h (↓ 2.10 h)
z Jazowska 3.40 h (↓ 2.50 h)

żółty Stary Sącz – Moszczenica Wyżna – Przehyba:

ze Starego Sącza 4.50 h (↓ 3.55 h), z Moszczenicy 3.10 h (↓ 2.25 h)

GS