Z kart historii 150-lecia hodowli bydła czerwonego na Limanowczyźnie

1874 rok – Zygmunt Mars, marszałek powiatu, zakłada w Stróży po raz pierwszy hodowlę bydła polskiego,

1894 – Tadeusz Romer tworzy pierwszy związek włościański dla hodowli czerwonego bydła w Jodłowniku, który staje się kolebką hodowli rasy czerwonej dla całej Polski.

(za „Gońcem Krakowskim” z 25.09.1942 ze zbiorów Kolekcji Prywatnej Tymbark) 

O hodowli bydła czerwonego pisał St.Wcisło w „Dziejach Dworu”: 

„…Józef Myszkowski główny nacisk kładł na gospodarkę leśną. Poza nią zajmował się również hodowlą bydła, zwłaszcza rasy czerwonej polskiej. Nad jej udoskonaleniem współpracował z Romerami z Jodłownika, którzy byli prekursorami tej hodowli. Hodowla tymbarska nie była gorsza od jodłownickiej, o czym świadczyły liczne zamówienia na krowy i buhaje tak z kraju, jak i zagranicy, a szczególnie z Anglii.
Potwierdzeniem eksportu bydła z Tymbarku do Anglii jest anegdota, którą wspomina się w Tymbarku do dnia dzisiejszego: Do księdza proboszcza telefonuje p.Próklowa (żona administratora dworu) i pyta: Jegomość, a kogo to wybrali na tego nowego papieża? Po otrzymaniu odpowiedzi zadaje drugie pytanie: A jak tego byka powiozą przez morze? – chodziło o transport buhaja zakupionego w Tymbarku przez Anglika.

Kiedy pan Józef poczuł się już słaby, a zarządzanie majątkiem sprawiało mu poważne trudności, postanowił dwór tymbarski przekazać swej córce Zofii, która wyszła za mąż za Karola Turskiego. Tak więc w roku 1924 państwo Zofia i Karol Turscy, którzy dotychczas zajmowali się administrowaniem jednego z kilku majątków ojca, przyjechali do Tymbarku, by objąć te dobra.”

18 lipca 1929 na nasze tereny przybył z wizytą Prezydent RP Ignacy Mościcki, tak o tym pisał „Ilustrowany  Kurier Codzienny” (cytuję za R.Kowalskim z art. „Tymbark i Jodłownik na prezydenckim szlaku”) : 

 „O godz. 12-tej p. Prezydent jadąc przez Sowliny, Zamiecie oraz szereg innych miejscowości, przybył do Jodłownik, gdzie był witany owacyjnie, wysiadł z samochodu. Poprzedzany banderią Podhalan, zwiedził farmę p.[Jana] Drożdża, oglądając bydło, poczem udał się na zwiedzanie obory zarodowej w majątku p. [Aleksandra] Romera. Należy  zaznaczyć, iż Jodłownik jest kolebką czerwonego bydła klasy polskiej. P. Prezydent przez czas dłuższy z zainteresowaniem oglądał ciekawsze okazy, poczem udał się do dworu, gdzie był podejmowany przez pp. Romerów przekąską.”

W historii Parafii Jodłownik tak jest opisane to wielkie wydarzenie  na Limanowczyżnie (źródło: strona Parafii Jodłownik): 

Dosyć dużo miejsca kronikarz poświęcił wizycie prezydenta Polski Ignacego Mościckiego w Jodłowniku. Prezydent Mościcki przyjechał do Jodłownika 18 lipca 1929 roku. O godzinie 10.00 nadjechał samochodem od strony Limanowej z całą swoją obstawą. Został bardzo uroczyście powitany przez nowego opata szczyrzyckiego Teodora Magierę, a następnie wprowadzono go do świątyni przy biciu dzwonów. Zostało odśpiewane „ Te Deum” i na zakończenie hymn „ Boże coś Polskę”. Potem prezydent udał się do dworu Romerów, aby zwiedzić czerwoną rasę bydła. A zatem było to wydarzenie ogromnej wagi historycznej i zaszczyt, że głowa państwa polskiego zechciała odwiedzić te strony. 

W Tymbarku , w dworze Zofii Turskiej,  nadal prowadzona była hodowla bydła, także podczas okupacji.

Z artykułu Józefa Macki pod tytułem „Z karty historii Tymbarku”:  

W samym Tymbarku na stokach Zęzowa, obok stacji kolejowej i Spółdzielni  Mleczarskiej były łąki, pastwiska i pola uprawne. Obszar ten nie  przekraczał 50 hektarów. Z budynków Zofii Turskiej wymienić należy stary dwór położony nad rzeką oraz budynek Zofii położony nieco niżej zabudowań obecnego Zespołu Szkół.
Aż miło patrzyć było na stado czerwono-polskiego bydła pasącego się już od wczesnej wiosny na łąkach w poszczególnych kwaterach paszowych.
Gospodarzem-ekonomem majątku był Władysław Czarnota. Gospodarka prowadzona była na wysokim poziomie, dając dobry przykład dla tutejszych rolników.

Stanisław Wcisło w artykule „Zofia  Turska  –  dziedziczka dóbr ziemskich  w Tymbarku” napisał:

 „Majątek dworski prowadziła naprawdę po gospodarsku  – z „ołówkiem w ręku”. Upraw wprawdzie nie było wiele, gdyż  areał uprawny wynosił tylko około 44 ha. Resztę stanowiły lasy, które od lat były „oczkiem w głowie  państwa Myszkowskich, a obecnie którymi zajmował się pan Karol Turski. Drugą  poważną gałęzią produkcji dworu była hodowla polskiego czerwonego bydła, nad doskonaleniem którego Tymbark współpracował  z Romerami z  Jodłownika. Z hodowli tej słynął Tymbark i Jodłownik nie tylko w kraju, ale i daleko poza jego granicami. Wiele sztuk popłynęło do Anglii, jako materiał  rozrodowy do dalszej hodowli. .Anglicy bowiem byli największymi odbiorcami tej rasy bydła.”

Hodowla bydła rasy czerwonej jest nadal w Gminie Tymbark kontynuowana, a hodowcy to czołówka krajowa, o czym  świadczą tytuły zdobywane na corocznej Krajowej Wystawie Czerwonego Bydła Polskiego

Rok 2018 (portal Tymbark.in): 

9-10 czerwca 2018 r. w Szczyrzycu odbyła się XII Krajowa Wystawa Czerwonego Bydła Polskiego. Organizatorami wystawy byli: Krajowy Związek Hodowców Czerwonego Bydła Polskiego w Jodłowniku, Urząd Gminy w Jodłowniku, Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka Przedstawicielstwo i Biuro w Krakowie, Małopolska Izba Rolnicza, Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Karniowicach, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Jury oceniało  70 sztuk bydła rasy polskiej czerwonej zgłoszonego do konkursu w ośmiu kategoriach.

I jak się okazało, aż w trzech kategoriach zwyciężyli hodowcy w gminy Tymbark.

Byli to: 

  • Mirosław Staniszewski z Zawadki – tytuł czempiona w kategorii jałowice w wieku 17-20 miesięcy uzyskała jałówka Bajka , 
  •  Czesław Kuc z Podłopienia – tytuł czempiona w kategorii Krowy w IV i V laktacji – program ochrony zasobów genetycznych uzyskała krowa Fide,
  • Paweł Poręba z Zamieścia – tytuł czempiona w kategorii Krowy w VI i wyższej laktacji uzyskała krowa Pola. 

Jednakże największy sukces odniósł hodowca,  radny Rady Gminy Tymbark, Czesław Kuc z Podłopienia.

Krowa FIDE z jego hodowli została wybrana i otrzymała tytuł Super czempiona XII Krajowej Wystawy Czerwonego Bydła Polskiego w Szczyrzycu w programie ochrony zasobów genetycznych.

Z relacji z  XIII Krajowej Wystawie Czerwonego Bydła Polskiego w 2019 roku (portal Tmabrk.in):

Dużym sukcesem dla Czesława Kuca, prowadzącego gospodarstwo w Podłopieniu, zakończyła się w niedzielę XIII Krajowa Wystawa Czerwonego Bydła Polskiego. Krowa Fide z jego hodowli otrzymała ponownie tytuł Super Czempiona w programie ochrony zasobów genetycznych, co jest wyrazem najwyższej jakości w hodowli bydła. Tym samym został utrzymany tytuł przyznany na ubiegłorocznej wystawie. Nie było to jedyne wyróżnienie otrzymane przez Pana Czesława Kuca. Krowa Witka otrzymała tytuł wiceczempiona, a w kategorii szóstej i wyższej laktacji krowa z hodowli Pana Kuca otrzymała tytuł czempiona. 

Również praca innych hodowców z  Gminy Tymbark została bardzo wysoko oceniona przez członków komisji oceniający sztuki bydła rasy polskiej czerwonej zgłoszonych do konkursu w ośmiu kategoriach.  Krowa z gospodarstwa Pawła Poręby z Zamieścia otrzymała tytuł wiceczempiona , a w kategorii 13 laktacji tytuł czemipna otrzymała  krowa z gospodarstwa Pana Poręby, której hodowcą  jest  Pani Alicja Bokowy . Z nagrodą z wystawy wrócił też hodowca  Mirosław Staniszewski z Zawadki. Krowa z jego gospodarstwa otrzymała tytuł czempiona. 

W 2024 roku również nasi hodowcy uzyskali wysokie miejsca.

„Z Gminy Tymbark naszych hodowców reprezentowali wzorowi rolnicy: z Podłopienia – Czesław Kuc, z Zawadki – Alicja Bokowy, Mirosław Staniszewski oraz z Zamieścia – Paweł Poręba.”

Uzasadnienie konieczności ochrony (z Programów Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt Gospodarskich)
Bydło polskie czerwone jest jedną z nielicznych autochtonicznych ras europejskiego bydła czerwonego. Odznacza się ono właściwościami cechującymi populacje autochtoniczne, takimi jak: duża odporność i zdrowotność, długowieczność, bardzo dobra płodność, lekkie porody, duża żywotność cieląt i łatwość ich odchowu, a także wysoka wartość biologiczna mleka. Istotne znaczenie ma też doskonałe przystosowanie tego bydła do trudnych warunków środowiska, niewybredność w doborze pasz, zdolność do ograniczania wydajności umożliwiająca przetrwanie sezonowych niedoborów paszowych, jak też dość szybkie regenerowanie utraconej kondycji. Wśród cech budowy należy wyróżnić silne nogi i twarde, mocne racice. Cechy te powodują, że bydło tej rasy jest dobrze przystosowane do podgórskich i górskich warunków bytowania i produkcji. Ponadto wyróżnia się ważnymi jakościowo cechami mleka: wysoką zawartością białka, tłuszczu i suchej masy, wysoką wartością biologiczną oraz dużą przydatnością do celów serowarskich.

Wartościowe cechy bydła polskiego czerwonego są związane z założeniami genetycznymi ich protoplastów i stanowią, między innymi, o dużej wartości tego bydła dla zachowania bioróżnorodności gatunku. Konieczność ochrony zasobów genetycznych tej rodzimej rasy wynika również z jej wartości dla narodowej kultury rolniczej; stanowi ona cenny materiał dla rolnictwa ekologicznego, nie tylko w znaczeniu biologicznym, ale także krajobrazowym i etnograficznym.

IWS

Podłopień, lata 50/60-te XX w. (archiwum rodzinne)

rok 2017, Hodowcy z Gminy Tymbark: od lewej Czesław Kuc, Alicja Bokowy, Mirosław  Staniszewski, Paweł Poręba oraz wójt Gminy Tymbark Paweł Ptaszek (uroczystość wręczania nagród Wójta), zdjęcie: Roland Mielnicki 

rok 2018, hodowca Czesław Kuc z krową FIDE z jego hodowli, która otrzymała tytuł Super czempiona XII Krajowej Wystawy Czerwonego Bydła Polskiego w Szczyrzycu w programie ochrony zasobów genetycznych (zdjęcie: Roland Mielnicki)

 

Regulamin VII Rajdu Górskiego „PAMIĘCI kpt. TADEUSZA PAOLONE-LISOWSKIEGO W TYMBARKU”

R E G U L A M I N   VII    R A J D U   G Ó R S K I E G O

„PAMIĘCI kpt. TADEUSZA PAOLONE-LISOWSKIEGO  W TYMBARKU”
pod Honorowym Patronatem Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie

Patronat medialny: Portal Tymbark.in
1. Organizatorzy: – Biblioteka Publiczna Gminy Tymbark,  JS nr 2007 im. kpt Tadeusza Paolone ZS „Strzelec” OSW w Tymbarku
2. Współorganizatorzy:  Urząd Gminy w Tymbarku,  Zespół Szkół im. KEN w Tymbarku
3. Cele Rajdu:
– upamiętnienie postaci bohaterskiego żołnierza, więźnia niemieckiego obozu zagłady Auschwitz – Birkenau,
– popularyzacja turystyki i krajoznawstwa Beskidu Wyspowego,
– uczczenie 81 rocznicy śmierci kpt Tadeusza Paolone pod ścianą straceń w Oświęcimiu,
– popularyzacja sportów obronnych w tym strzelectwa sportowego,
4. Termin Rajdu:
24 .września 2024 r / tj. wtorek / godz. 9:00
5. Miejsce zbiórki:
– Zespół Szkół im. KEN w Tymbarku godz. 9:00
6. Trasa Rajdu:
Zespół Szkół im. KEN w Tymbarku – Góra Zęzów – Piekiełko – Tymbark / Biblioteka Publiczna Gminy Tymbark/
godz. 12.00 – zakończenie rajdu w Bibliotece Publicznej Gminy Tymbark.

– wręczenie nagród dla uczestników konkursu wiedzy o kpt. Tadeuszu Paolone – Lisowskim,
– informacja o aktualnych formach służby wojskowej – żołnierze z WCR w Nowym Sączu.

Tematy:

1. Dobrowolna zasadnicza służba wojskowa
2. Terytorialna służba wojskowa
3. Dobrowolna zasadnicza służba wojskowa w trakcie kształcenia (uczelnie wojskowe, kursy
podoficerskie i oficerskie)
4. Szkoły Legii Akademickiej
5. Zawodowa służba wojskowa
6. Programy Ministerstwa Obrony Narodowej

Prelegenci:
– chor. Przemysław FURKAWY
– st. szer. Łukasz GRĄDALSKI
– szer. Mateusz SMOROŃ 

7. Konkurs w ramach rajdu:
Konkurs wiedzy o kpt. Tadeuszu Paolone na rozpoczęciu rajdu / po trzy osoby z każdej szkoły w grupach wiekowych klasy 4-6, 7-8 i szkoła średnia
8. Uczestnictwo:
W rajdzie uczestniczą uczniowie szkół podstawowych z terenu Gminy Tymbark, Zespołu Szkół im.KEN i członkowie organizacji proobronnej „Strzelec” w Tymbarku wraz z opiekunami. Każda szkoła i organizacja wystawia jedną 10 -cio osobową drużynę.
9. Zgłoszenia:
Pisemne zgłoszenia drużyn należy dokonać do dnia 09 września 2024 r. w siedzibie Urzędu Gminy w Tymbarku / Robert Nowak /
10. Uwagi końcowe:
– drużyny ubezpieczają się we własnym zakresie,
– na trasie rajdu obowiązuje obuwie turystyczne,
– organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności za szkody i wypadki powstałe w czasie rajdu,
– za bezpieczeństwo na trasie odpowiada opiekun drużyn,
– rajd odbędzie się bez względu na warunki atmosferyczne,
– ostateczna interpretacja regulaminu należy do organizatora.

Organizatorzy:
insp. ZS Tadeusz Rybka,  st. insp. ZS Robert Nowak,  Ewa Skrzekut

 

Kino Klaps w Limanowej zaprasza wszystkie osoby powyżej 60. roku życia do udziału w Kinie Seniora

Kino Klaps w Limanowej zaprasza wszystkie osoby powyżej 60. roku życia do udziału w Kinie Seniora. Raz w miesiącu, na seniorów czekać będzie pokaz filmu w niższej cenie i o dogodnej porze. 12 września o godz. 12:00 obejrzymy pierwszy film o Adamie Mickiewiczu – „Niepewność. Zakochany Mickiewicz”.

„Niepewność. Zakochany Mickiewicz” – to pierwszy film o Adamie Mickiewiczu i jednocześnie najsłynniejsza historia miłosna polskiego romantyzmu.

Młody nauczyciel i aspirujący poeta Adam Mickiewicz (Nikodem Rozbicki) spędza sielskie lato w malowniczej posiadłości w okolicach Nowogródka. Trenuje szermierkę, spiskuje marząc o wolnej Polsce, a wszystko to w towarzystwie przyjaciół – Tomasza Zana (Antoni Sałaj) i Michała Wereszczaka (Adrian Zaremba). Szczególną uwagę poświęca jednak Maryli Wereszczakównie (Aleksandra Piotrowska). Błyskotliwa i piękna dziewczyna robi na młodzieńcu niesamowite wrażenie.

To z Marylą młody poeta przeżywa pierwszą miłość. Adam uświadamia sobie, że jego największym atutem jest talent poetycki i nim uwodzi Marylę. Jest w szale twórczym, a miłość rozkwita…

Kino Seniora to projekt kina Klaps skierowany do najstarszej grupy widzów. Celem wydarzenia jest nie tylko prezentacja ciekawych, wartościowych i premierowych filmów, ale także umożliwienie seniorom aktywnego uczestnictwa i spędzenia wolnego czasu w miły sposób. Zapraszamy wszystkich, którzy kochają kino i chcieliby podzielić się swoimi wrażeniami na temat obejrzanych filmów z innymi osobami.

Jesteśmy również otwarci na wszelkie sugestie i propozycje repertuarowe uczestników wydarzenia.

Film polski.

Czas trwania: 113 min

Bilety w cenie 14 zł można nabyć w kasie kina Klaps, biletomacie lub online TUTAJ.

Na wszystkich czekać będzie również poczęstunek.

Tymbarski Klub Hokejowy po letniej przerwie rozpoczyna nowy sezon!

Tymbarski Klub Hokejowy po letniej przerwie rozpoczyna nowy sezon dzieląc się z Państwem nowymi informacjami.

Jest nam miło poinformować, iż wychowanka tymbarskiego klubu TKH Harnasie Zuzanna Kęska dołączyła od rozpoczynającego się sezony do drużyny KS Cracovia i rozegrała w dniu dzisiejszymi swoje debiutanckie spotkanie ligowe sezonu zasadniczego Tauron Hokej Ligi Kobiet z drużyną Unii Oświęcim.

Serdecznie gratulujemy, życzymy sukcesów oraz dynamicznej kariery sportowej i czekamy na pierwsze bramki ligowe.

Korzystając z okazji zachęcamy młodzież i dzieci do wstępowania w szeregi klubu i spróbowania swoich sił, gdyż jak pokazuje życie fenomen talentu sportowego wymaga jedynie odkrycia.

Wojciech Kronenberger