Author: Irena Wilczek Sowa

19.września 1988 r. zmarł w Tymbarku dr inż. Józef Wilczek, znany dobrze na­szym Czytelnikom autor wielu interesu­jących i wartościowych artykułów z za­kresu sadownictwa i bazy surowców owocowych.

Pracę zawodową rozpoczął w Podha­lańskich Zakładach Przemysłu Owoco­wo-Warzywnego w 1957 r. jako inspektor plantacyjny. Przedtem, po skończeniu studiów na Wydziale Rolnym Uniwersyte­tu Jagiellońskiego, pracował w Stacji Selekcji Roślin w Boguchwale koło Rzeszowa, a następnie jako zootechnik w Prezydium PRN w Limanowej.

W tymbarskich Zakładach szybko awansował, najpierw na kiero­wnika Wydziału Surowcowego, a potem na dyrektora ds. surowco­wych. Utworzył wokół Zakładu potężną bazę surowcową, obejmującą ok. 9000 ha drzew i krzewów owocowych, wśród nich przede wszystkim czarną porzeczkę – podstawowy surowiec sokowniczy i zamrażalniczy. Doskonały znawca sadownictwa zasłużył się ogro­mnie w rozwoju sadów jabłoniowych, a ostatnio w nasadzeniach aronii czarnoowocowej, którą nazywał „owocem zdrowia”.

Jego wiedza rolnicza zdobyta w Technikum Rolniczym w Sucho- dole koło Krosna, a pogłębiona na Uniwersytecie Jagiellońskim, była przez Niego systematycznie wzbogacana. W 1975 r. uzyskał tytuł doktora nauk agrotechnicznych na AR w Krakowie na podstawie rozprawy zatytułowanej: „Wpływ nawożenia na plon i wartość użytkową czarnej porzeczki uprawianej w rejonie Tymbarku”.

Prowadził stale przeróżne obserwacje i badania, nie biorąc za te prace żadnych dodatkowych pieniędzy. Robił to z wrodzonej cieka­wości i zamiłowania. Był autorem trzech patentów. Szczególnie interesował się wykorzystaniem na paszę odpadów z przemysłu winiarskiego, rejonizacją uprawy zielonego groszku i wiśni, przy­rodniczymi podstawami nawożenia mineralnego i ochroną środo­wiska i aronią jako owocem przyszłości. Stale studiował, czytał, uczestniczył w seminariach, konferencjach, spotkaniach naukowych, pisał i publikował; ukazało się ponad 80 jego artykułów, referatów i doniesień w czasopismach ogrodniczych, przemysłu spożywczego itp. Pisywał również w prasie lokalnej i ludowej.

Umiał współpracować z ludźmi w Zakładzie i z ogromną rzeszą plantatorów, potrafił ich przekonywać, namawiać do postępu i jedno­cześnie zjednywać dla tymbarskich Zakładów. Jemu to zawdzięczają rolnicy wzrost wydajności krzewów i drzew owocowych, a prze­twórnia znakomitą jakość surowców.

Dr Józef Wilczek prowadził również wieloraką działalność społe­czną. Od 1958 r. był członkiem ZSL, gdzie pełnił wiele zaszczytnych funkcji: prezes Koła Zakładowego, następnie Komitetu Gminnego, przewodniczący Komisji Ekonomiczno-Rolnej Komitetu Powiatowe­go, członek Wojewódzkiego Komitetu ZSL w Nowym Sączu. Był działaczem spółdzielczym – członkiem Rady Nadzorczej Podhalań­skiej Spółdzielni Ogrodniczej w Limanowej, Rady Nadzorczej Woje­wódzkiego Zarządu Spółdzielni Ogrodniczych i Pszczelarskich w Nowym Sączu. Działał w organizacjach społecznych w Tymbarku (NOT, Straż Pożarna, PTTK). Ze szczególnym zamiłowaniem działał jako górski i terenowy przewodnik PTTK; od 20 lat społecznie prowadził młodzieżowe wycieczki w okoliczne góry, ucząc tę mło­dzież zamiłowania do piękna przyrody, tradycji i przeszłości.

Tuż przed śmiercią za  swą wieloraką, niezmordowaną i bogatą działalność otrzymał nagrodę im. inż. Józefa Marka, przyznawaną przez Wojewódzki Oddział Stowarzyszenia PAX w Krakowie. Wcze­śniej wyróżniony został odznaczeniami „Zasłużony Pracownik Rol­nictwa”, „Za zasługi dla ziemi krakowskiej”, „Zasłużony Działacz Spółdzielczy”. Otrzymał również Złoty Krzyż Zasługi i Medal 40-lecia PRL.

Był człowiekiem pogodnym, przyjaznym, skromnym, prawym i rzetelnym.

Z głębokim żalem żegnamy cenionego Autora naszego czaso­pisma.

   Produkcja płynnego owocu była spe­cjalnością zawodową Czesława Jabłoń­skiego. Był technikiem technologiem. W 1941 r. rozpoczął pracę w społemow­skim Zakładzie w Dwikozach, gdzie już przed drugą wojną światową zorganizo­wano nowoczesny, jak na owe czasy, oddział produkcji płynnego owocu. Pra­cował tam najpierw jako mistrz, później kierownik tego oddziału.

W 1947 r. przeniósł się na podobne stanowisko do społemowskiej wytwórni w Wałbrzychu, a po trzech latach do państwowej Wytwórni Win w Bogatyni, gdzie również istniał dział płynnego owocu. Z Bogatyni został służbowo przeniesiony do Podhalańskich ZPOW w Tymbarku, gdzie właśnie przystąpiono do organizowania dużego oddziału płynnego owocu w budynku przechowalni owoców, przejętym od Centrali Ogrodniczej.

Czesław Jabłoński został kierownikiem tego oddziału i od początku współuczestniczył w jego przebudowie, modernizacji i rozwijaniu produkcji, która osiągnęła w szczycie 7 min I rocznie. Był dobrym organizatorem, umiał postępować z ludźmi, dbał bardzo o jakość produkcji. Produkowane w Jego oddziale soki pitne z jabłek i czarnej porzeczki uzyskały złote medale na konkursie międzynarodowym w Luksemburgu, a „tymbarska czarna porzeczka” ma od wielu lat międzynarodowy znak jakości „Q”.

Za wybitne zasługi dla Zakładu odznaczony został, po przejściu na emeryturę Kawalerskim Krzyżem OOP. Zmarł 27 stycznia 1987 r.

Niech to krótkie wspomnienie będzie wyrazem mojej czci dla pamięci pierwszego w moim życiu szefa i serdecznego Przyjaciela.

     Wraz ze śmiercią inż. Augustyna Ro­gozińskiego we wrześniu 1988 r. prze­mysł owocowo-warzywny stracił jednego z najwybitniejszych technologów. Pra­cował On w Podhalańskich Zakładach Przemysłu Owocowo-Warzywnego, pra­wie od początków ich istnienia, od 1945 r. do śmierci.

Urodzony w 1914 r. w Jaworznie, po skończeniu szkoły średniej związał się z przemysłem chemicznym – z Fabryką Nawozów Azotowych w Jaworznie i Mościcach. Tam zdał egzamin na technika chemika. W czasie drugiej wojny światowej działał aktywnie w podziemnej walce z okupantem. Dokonał wielu niebezpiecznych przepraw przez „zieloną granicę” pomiędzy ziemiami należącymi do III Rzeszy a Generalną Gubernią ratując ludzi i przenosząc podziemną prasę.

W tymbarskich Zakładach pełnił funkcję technologa, kierownika działu i szefa produkcji. Stopień inżyniera uzyskał na Politechnice w Gliwicach (zaocznie).

Był człowiekiem wielkiej wiedzy, którą zdobywał poprzez stałe studiowanie książek i czasopism zagranicznych (władał biegle j. niemieckim). Posiadał umiejętność przekształcania tej wiedzy w konkretne pomysły i rozwiązania techniczne, których był autorem. Należał do najwybitniejszych racjonalizatorów w przemyśle. Potrafił, przez całe życie umiejętnie łączyć obowiązki zawodowe z pracą naukową i badawczą. Przez kilka lat pracował dodatkowo jako asystent w Instytucie Przemysłu Fermentacyjnego, gdzie w pracy zespołowej wykorzystywał całą swoją wiedzę i doświadczenie z praktyki przemysłowej. Jemu to właśnie zawdzięcza przemysł ogromny wkład w opracowanie technologii zagęszczania soków owocowych i odwadniania aromatów owocowych.

Z Jego własnych rozwiązań i pomysłów wymieńmy tylko naj­ważniejsze:

• regeneracja płyt filtracyjnych i uruchomienie oddziału produkcji płyt na własne potrzeby Zakładu,
• sterylny rozlew win z zastosowaniem pasteryzacji wina w prze­pływie (po raz pierwszy zastosowano to w Tymbarku),
• technologia obróbki wstępnej owoców kolorowych przeznaczo­nych do produkcji soków pitnych i zagęszczonych,
• technologia proszku pomidorowego, sproszkowanych soków owo­cowych.
• technologia pektyny jabłkowej w proszku,
• pakowanie marmolady w postaci kostek,
• technologia soku pitnego z czarnej i czerwonej porzeczki,
• opracowanie optymalnych warunków fermentacji win i miodów pitnych,
• produkcja kwasu winowego z odpadów, technologia płynnego owocu gazowanego,
• dużo typów win markowych.

Po przejściu na emeryturę, pracował jeszcze w Zakładzie do ostatnich chwil swego życia, służąc doradztwem w sprawach racjo­nalizacji i wynalazczości. Był długoletnim wykładowcą i nauczycie­lem w miejscowym Liceum Przetwórstwa i Handlu Ogrodniczego, później w Zasadniczej Szkole Zawodowej Winiarstwa i Przetwórstwa oraz w Technikum o tej samej specjalności. Serdeczny opiekun odbywających praktyki studentów.

Jest autorem skryptów, poradników i podręczników szkolenia zawodowego.

Już w 1952 r. odznaczony został odznaką „Racjonalizator Pro­dukcji”, w ciągu paru lat następnych otrzymał Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, a po przejściu na emeryturę, w 1975 r. Kawalerski Krzyż OOP.

Najbardziej charakterystyczne cechy Jego osobowości to: cieka­wość zawodowa i dociekliwość oraz upór w poszukiwaniu nowych rozwiązań, skromność, pracowitość, poczucie humoru i przyjazny stosunek do otoczenia.

A. KONCZEWSKA

PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY • 5/89