Author: Irena Wilczek Sowa
„O naszej działalności nikt nie wiedział…” – z historii tymbarskiej Solidarności w rocznicę podpisania porozumień sierpniowych
Wywiad przeprowadzony w 2000 roku przez Panią Marię Dudę z Panem Mieczysławem Wawrzyniakiem (zm.26.10.2002).
Publikacja wywiadu GT Nr 52, 2004 roku.
Maria Duda: Proszę nam powiedzieć, jakie były początki działalności ,,Solidarności” w Tymbarku?
Mieczysław Wawrzyniak: ,,Solidarność” w Tymbarku zawiązała się po prostu spontanicznie i samoistnie. W 1980 r. w lipcu i sierpniu wybuchały strajki w Gdańsku, Lublinie, Kraśniku, powstały ruchy robotnicze, grupy redakcyjne drugiego obiegu, które wydawały czasopisma, np. ,,Robotnik”, działał KOR. Wiadomości przekazywali
sobie ludzie z ust do ust. Na wieść o tych wydarzeniach powstawały momentalnie w całym kraju komitety dla poparcia robotników, tak jakby ktoś posiał ręką ziarno. Dużo o tym mówiło radio ,,Wolna Europa”. W 1979 r. wizyta Jana Pawła II podniosła ducha i siłę woli Polaków, kiedy Papież modlił się: ,,Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze Ziemi, tej Ziemi…”. Wszyscy wiedzieli, że chodzi o Naszą Polskę.
MD: Co skłoniło pana do rozpoczęcia działalności w komitetach ,,Solidarności”?
MW: Przed wojną jako młody chłopak należałem do ZHP, ukończyłem również kurs instruktorski. W 1949 r. ZHP zlikwidowano, natomiast ja nie zrezygnowałem z organizowania drużyn harcerskich. Była to działalność nielegalna. W 1951 r. zostałem aresztowany za konspirację na 4 lata. Na miejsce ZHP powołano organizację harcerską Związek Młodzieży Polskiej, ale już w 1956 r. wrócono do nazwy ZHP- tylko zmieniono ideologię.
MD: Jak wyglądała działalność ,,Solidarności” w Tymbarku w latach 1980-1981?
MW: Tymbark to niewielka miejscowość, w której prawie wszyscy się znają ,z widzenia” lub bardziej osobiście. Najczęściej zamieniają kilka słów ze sobą po Mszach św. w niedziele.
31 VIII 1980 r., kiedy Niezależny Związek Zawodowy ,,Solidarność” został zalegalizowany istniejące już komitety strajkowe zaprzestały strajków, ale nie działalności. W Krakowie działała Komisja Solidarności Regionu Małopolska, która zakładała swe delegatury po większych miastach np. w Zakopanem, Nowym Sączu, Limanowej. Z inicjatywy delegatury ,,Solidarności” próbowaliśmy założyć komisje zakładowe. W Krakowie mówili: ,,Róbcie, zakładajcie…”.
MD: Mógłby pan podać kilka nazwisk osób, które współpracowały z panem?
MW: To był przede wszystkim pan Zenon Duchnik, który zakładał delegaturę w Limanowej, pani Anna Frankiewicz zakładała „Solidarność ” w Podhalańskich Zakładach Przemysłu Owocowo-Warzywnego w Tymbarku (ciekawą rzeczą był fakt, że mąż pani Ani był sekretarzem PZPR w Gminie Tymbark). W Zespole Szkół ,,Solidarność”
zakładał pan mgr Jan Plata, w Tartaku – pan Kazimierz Zając, a w Gminnej Spółdzielni, jesienią 1980 r. założyłem ja.
MD: Co udało się wam zrobić dla społeczności lokalnej w 1980-1981 r.?
MW: W 1981 r. rozbudowały się struktury poziome ,, Solidarności”. Staraliśmy się stworzyć Międzyzakładową Komisję Solidarności. Rozwieszaliśmy ogłoszenia po płotach, murach, na których informowaliśmy o zebraniu założycielskim MKS. Opracowaliśmy listę, deklarację i wybraliśmy przewodniczącego MKS, którym zostałem ja.
Wybraliśmy również delegata na I zjazd „Solidarności” w Oliwie w 1981 r. – pana Juliana Pawlaka.
Ks. Stefan Tokarz na kazaniach obrazował wiernym rzeczywistą sytuację w Polsce, dobitnie krytykując władze PRL. Pewien funkcjonariusz MO groził mu nawet aresztowaniem. On jednak nie przejmował się tym tak bardzo i odpowiedział mu kiedyś bardzo dosadnie: ,,Jak ty mnie odprowadzisz, to ja się jeszcze wrócę, ale jak ja cię odprowadzę, to ty się już nie wrócisz”.
Tymbark to miejscowość, w której większość społeczeństwa stanowią rolnicy. Chcieliśmy w 1981 r. powołać „Solidarność” Rolników Indywidualnych.
13.12.1981 r. miało się odbyć zebranie rolników w klubie kina ,,Paproć” i co ciekawe, to zebranie się odbyło! Pod koniec zebrania wpadł sekretarz PZPR i wołał do wszystkich zebranych: „Idźcie do domu, w każdej chwili mogą was aresztować!”.
Spośród nas w grudniu 1981 r. został internowany pan Zenon Duchnik. Wtedy postanowiliśmy, że „Solidarność” będzie działać w konspiracji.
MD: Jak ta działalność wyglądała?
MW: Zanim przejdę do odpowiedzi na to pytanie, muszę powiedzieć, że duże zasługi dla „Solidarności” położył komendant MO w Tymbarku, pan Franciszek Bolisega. Pomagał nam przysyłając ostrzeżenia. Robił to w różny i ciekawy sposób. Np. aresztował mnie na pół godziny i rozmawiał w ,,cztery oczy”. Innym razem kazał mi pójść na wycieczkę na górę Łopień. W lesie doradził mi, abym do pracy zawsze brał zapasowe skarpety, gacie i drugie śniadanie. To było zabezpieczenie, które w razie internowania pozwoliłoby mi przeżyć. Poradził mi by unikać spotkania z członkami ,Solidarności” w sklepie, na ulicy, w pracy, ponieważ wszyscy są obserwowani. Poinformował mnie, że jest opracowana lista członków ,,Solidarności” podlegających aresztowaniu.
Jednak udało się mu wszystkich ocalić. Pewnego dnia w GS-ie pojawił się szef SB-Porębski, który kazał przeszukać moje biuro. W pracy przechowywałem wszystkie dokumenty, ulotki, czasopisma drugiego obiegu, różne listy członków „Solidarności”. Dzięki komendantowi udało mi się uniknąć przeszukania mojej szafki.
W czasie konspiracji Komisja Międzyzakładowa się uszczupliła.
Zostali: Jan Plata, Adam Sołtys, Anna Kapturkiewicz i ja. O naszej działalności nikt nie wiedział, nawet nasza rodzina. Mieliśmy zakładać grupki konspiracyjne, ale tak, żeby nikt nie wiedział, kto kogo zwerbował. Naszym zadaniem był kolportaż pism drugiego obiegu np. ,,Goniec Krakowski”. Organizowaliśmy papier, farby, rozprowadzaliśmy pisma, znaczki ,,Solidarności”, rozrzucaliśmy ulotki, ukrywaliśmy ściganych – nazwisk nie mogę podać, bo nie mam na to zgody.
Łącznikiem naszym była pani radca prawny GS, która często podróżowała do Krakowa.
Pan Marian Sopata, magister historii organizował odczyty przybliżając nam historię Katynia, historię regionu. Nawiązaliśmy kontakt z Francuzami, którzy chętnie spieszyli nam z pomocą m.in. przysyłając dary dla najuboższych. Protestowaliśmy przeciwko zdejmowaniu krzyży w szkołach.
Pan Mieczysław Kordeczka zobowiązał się do zrobienia krzyży i po Mszy św. rodzice wraz z księżmi wieszali je z powrotem w klasach szkoły.
MD: W jaki sposób spotykaliście się i przekazywaliście sobie informacje?
MW: Kiedy chciałem zwołać zebranie, starałem się zetknąć się z tymi osobami, najczęściej przy kościele po Mszy św.
Informowałem krótko: ,,Bądź we wtorek o godz. 9.00 przy bazylice w Limanowej, drugiej osobie powiedziałem: ,,Bądź we wtorek o godz. 9.10 w parku w Limanowej, następnej ,,Bądź we wtorek o godz. 9.25 przy Zespole Szkół Mechanicznych w Limanowej i ubierz się jak turysta”. Kiedy we wtorek przechodziłem z plecakiem koło bazyliki kolega już czekał, potem razem szliśmy w kierunku parku, a następnie szkoły. Grupka turystów nie budziła żadnych podejrzeń. Robiliśmy zebrania np. na Jabłońcu, na Golcowie i opracowywaliśmy plan działania.
MD: W 1989 r. zalegalizowano ,,Solidarność”, zakończyły się obrady ,,Okrągłego Stołu”. Jak organizowaliście I demokratyczne wybory do Sejmu i Senatu 4 czerwca 1989 r.?
MW: Po pierwsze werbowaliśmy ludzi odpowiedzialnych i wcześniej już związanych z ,,Solidarnością”. Powołaliśmy Komitety Obywatelskie, prowadziliśmy akcję wyborczą, rozprowadzaliśmy i wieszaliśmy plakaty, organizowaliśmy prelekcje z kandydatami.
Zaczęliśmy wydawać ,,Głos Tymbarku”, który zresztą istnieje do dziś. Komitety te działały przy organizowaniu każdych wyborów: prezydenckich, samorządowych. Po wyborach przestały istnieć.
Praktycznie jednak komitety działają nadal, zmieniła się tylko ich nazwa: Tymbarskie Forum Obywatelskie działa do dziś.
MD: Dziękuję panu za rozmowę.
Z historii Tymbarku i jego herbu
W tym roku obchodzimy 670. rocznicę uzyskania przez Tymbark lokacji miejskiej na podstawie prawa magdeburskiego.
45 temu, w 1978 roku, w Tymbarku zostały zorganizowane uroczystości 625-lecia. Poniżej okolicznościowy proporczyk wykonany z tej właśnie okazji.
Tego typu proporczyk to bardzo popularny gadżet (mówiąc współczesnym językiem, wówczas to była po prostu pamiątka) wykonywany z okazji różnych wydarzeń, uroczystości, tak jak obecnie są to przypinki, smycze itp.
Jednakże w tym przypadku należy dodatkowo zwrócić uwagę na zamieszczony na nim herb. Jest to herb, który w tych latach był oficjalnym herbem Tymbarku, przyjętym przez radę gminy (w 1976 (8). Niestety był on zaprojektowany niezgodnie z zasadami obowiązującymi w heraldyce (nauka polegająca na badaniu rozwoju i znaczenia oraz zasadami kształtowania się herbów).
W 2004 roku naprawiono błąd. Rada Gminy Tymbark przyjęła uchwałę, w której określiła nowy wygląd herbu, jak też flagi, banneru i pieczęci.
IWS
Gmina Tymbark – nowi nauczyciele uzyskali stopień nauczyciela mianowanego
Dzisiaj odbyło się nadanie stopnia zawodowego nauczyciela mianowanego dla nauczycielek szkół i przedszkola prowadzonych przez Gminę Tymbark.
Wójt Gminy – Paweł Ptaszek wręczył akty nadania stopnia awansu zawodowego Paniom:
- Paulinie Rosiek z Przedszkola Samorządowego w Tymbarku,
- Izabeli Marcisz-Gurgul ze Szkoły Podstawowej w Podłopieniu,
- Agacie Zimirskiej ze Szkoły Podstawowej w Podłopieniu,
- Izabeli Franczak ze Szkoły Podstawowej w Zawadce,
- Renacie Kałużnej-Boczoń ze Szkoły Podstawowej w Podłopieniu,
- Idalii Jaroszyńskiej ze Szkoły Podstawowej w Zawadce.
Po wręczeniu aktów Panie złożyły uroczyste ślubowanie nauczyciela mianowanego.
Egzaminy na stopień nauczyciela mianowanego odbyły się w dniach 17 i 18 sierpnia br.
Wszystkim nauczycielkom serdecznie gratulujemy uzyskania stopnia awansu zawodowego i życzymy dalszych sukcesów w pracy dydaktyczno-wychowawczej.
Informacja: UG Tymbark
zdjęcia: UG Tymbark
Trwa konkurs „Turystyczny Skarb Małopolski” – zaproszenie do wzięcia udziału w głosowaniu
Głosowanie trwa do 10 września! Warto zaznaczyć, że wśród tegorocznych kandydatów do tytułu „Turystycznego Skarby Małopolski” nie zabrakło atrakcji turystycznych z terenu Gminy Tymbark:
- W kategorii „Dzieje się – wyjątkowe wydarzenie turystyczne”:
– Rajd Górski pamięci kpt. Tadeusza Paolone – Lisowskiego – bohaterskiego żołnierza pochodzącego z Piekiełka
- W kategorii: „Najciekawszy szlak turystyczny” :
– Ścieżka dydaktyczno – przyrodnicza na górze Paproć
- W kategorii: „Unikatowa Atrakcja Turystyczna”:
– Źródełko Ofiarnej Wody w Podłopieniu
Parafia Tymbark – Nowenna do Matki Bożej Nieustającej Pomocy
W tymbarskiej parafii po wieczornej Mszy św. w środę wierni modlą się za pośrednictwem Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Dzisiejsze nabożeństwo prowadził ks.proboszcz Jan Banach.
Rok 2005 – Lista osób zasłużonych dla Tymbarku
Reaktywowane na początku XXI wieku Towarzystwo Miłośników Tymbarku opracowało w 2005 roku listę 41 osób zasłużonych dla Tymbarku. Należy jednak znaczyć, że na liście (ułożonej w porządku alfabetycznym) są uwzględnione osoby już nieżyjące w dacie sporządzania wykazu, który został opublikowany w Głosie Tymbarku Nr 53.
Twórcy listy od razu zastrzegli, że nazwisk będzie znacznie więcej i zwrócili się do czytelników o podawanie następnych wraz z uzasadnieniem.
1. Andrasz Leon – długoletni kierownik szkoły powszechnej w Tymbarku, społecznik i działacz kulturalny.
2. Bogacz Andrzej – ksiądz, proboszcz parafii tymbarskiej i wieloletni prezes tut. Ochotniczej Straży Pożarnej.
4. Franciszek Bubula- z Piekiełka, działacz spółdzielczy, współorganizator Spółdzielni Mleczarskiej w Tymbarku i „Owocarni”
5. Giza Henryk, Józef – z Podłopienia, członek Ruchu Oporu, działacz spółdzielczy, założyciel i pierwszy dyrektor Banku Spółdzielczego w Tymbarku.
6. Hładkulik Józef – z Tymbarku, wieloletni naczelnik OSP w Tymbarku, członek Ruchu Oporu, działacz społeczny.
7. Kapturkiewicz Jan – z Tymbarku, działacz społeczny, założyciel oddziału Kasy Stefczyka w 1905 r.
8. Kieroński Kazimierz – kierownik Szkoły Ludowej w Tymbarku, działacz ludowy
9. Kordeczka Jan – z Tymbarku, działacz społeczny, założyciel i organizator Związku Strzeleckiego w Tymbarku.
10. Kulpa Józef – z Piekiełka, uczestnik Ruchu Oporu, działacz spółdzielczy.
11. Kumorek Szymon ksiądz, proboszcz parafii w Tymbarku, działacz ludowy.
12. Krzyściak Stanisław – z Zamieścia, działacz Ruchu Oporu, społecznik.
15. Lorek Helena – naczelniczka poczty w Tymbarku, działaczka Ruchu Oporu.
15. Macko Jan – z Kopanej Drogi, działacz ludowy i spółdzielczy oraz R.O.
16. Macko Michał – z Tymbarku, działacz Ruchu Oporu.
17. Macko Stanisław – działacz społeczny, prezes OSP.
18. Marek Józef – działacz ruchu spółdzielczego, twórca i organizator „Owocarni”, działacz Ruchu Oporu.
19. Matuszyk August – propagator i instruktor upraw ogrodniczych i plantacji krzewów owocowych, nauczyciel, działacz ludowy.
20. Myszkowski Józef – właściciel dóbr tymbarskich, społecznik ludowy, kolator kościoła w Tymbarku i Słopnicach.
21. Myszkowska-Turska Zofia – dziedziczka Tymbarku, kolatorka i działaczka społeczna, członek Ruchu Oporu.
22. Pachowicz Antoni – z Zarąbek (Zęzów), gajowy, członek Ruchu Oporu.
25. Pieguszewska Zuzanna – propagator czytelnictwa, działaczka ludowa.
24. Pieguszewski Ludwik – z Tymbarku, działacz społeczny, członek Ruchu Oporu.
25. Pieguszewska-Głąbińska Danuta działaczka społeczna, członek Ruchu Oporu.
26. Parużnik Józef – działacz społeczny.
27. Reklewski Jan – naczelnik stacji PKP w Tymbarku, działacz społeczny, założyciel i naczelnik OSP w Tymbarku.
28. Rogozinski Augustyn – technolog „Owocarni”, twórca wielu nowych technologii z zakresu przetwórstwa owocowo-warzywnego.
30. Steczowicz Marcin – zasłużony działacz społeczny z Tymbarku.
31. Steczowicz Julia – zasłużony pedagog, działaczka społeczna.
32. Surdziel Władysław – z Piekiełka, zasłużony działacz społeczny.
33. Szewczyk Józef – ksiądz, proboszcz parafii tymbarskiej, zasłużony działacz społeczny, wieloletni prezes OSP w Tymbarku.
34. Szewczykówna Bronisława – z Tymbarku, zasłużony pedagog i działaczka społeczna.
35. Szczurek Jan – ksiądz, proboszcz tymbarski, działacz ludowy.
36. Szymański Stanisław – organizator i dyrektor Liceum Przetwórstwa i Handlu Ogrodniczego w Tymbarku, działacz społeczny, członek R.O.
37. Sznajder Stanisław – dyrektor Zakładów Przetwórczych w Tymbarku, działacz Ruchu Oporu, społecznik.
33. Świątek Teofil – ksiądz, proboszcz tymbarski, działacz społeczny i kościelny.
39. Turski Karol – działacz społeczny, organizator Spółdzielni Mleczarskiej w Tymbarku.
40. Wawrzyniak Mieczysław – działacz społeczny, wychowawca młodzieży, redaktor naczelny Głosu Tymbarku.
41. Wilczek Józef- z Tymbarku, działacz spółdzielczy, organizator plantacji krzewów owocowych, działacz ludowy.
„Aktywna tablica” w Gminie Tymbark
Gmina Tymbark po raz drugi otrzymała dofinansowanie w ramach Rządowego programu rozwijania szkolnej infrastruktury oraz kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych na lata 2020–2024 „Aktywna tablica”.
Pozyskane środki wynoszą 14.000 zł, natomiast wysokość wkładu własnego Gminy to 3.500 zł. W ramach programu Szkoła Podstawowa w Tymbarku zakupi dwa dotykowe monitory interaktywne na łączną kwotę 17.500 zł.
Głównym celem Programu jest rozwijanie kompetencji uczniów i nauczycieli przez wykorzystywanie w procesie dydaktycznym nowoczesnego sprzętu, nowoczesnych pomocy dydaktycznych oraz narzędzi do terapii, wybranych przez szkoły zgodnie z ich zdefiniowanymi potrzebami. Uczniowie powinni być zaznajamiani z możliwościami zastosowań edukacyjnych TIK od możliwie wczesnych etapów kształcenia, a umiejętności posługiwania się TIK stanowią jedne z najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w trakcie kształcenia.
Agnieszka Kądziołka
Informacja: UG Tymbark
Limanowski Dom Kultury zaprasza do udziału w największym wydarzeniu folklorystycznym w powiecie limanowskim – 49. Festiwalu Folklorystycznym „Limanowska SŁAZA”
Limanowski Dom Kultury zaprasza do udziału w największym wydarzeniu folklorystycznym w powiecie limanowskim – 49. Festiwalu Folklorystycznym „Limanowska SŁAZA”, który w tym roku odbędzie się w dniach od 15 do 19 listopada.
Ten największy festiwal w regionie, to wizytówka kulturalna Limanowej, trwająca nieprzerwanie od roku 1975 i przyciągająca tłumy entuzjastów kultury ludowej. W ciągu kilku festiwalowych dni przez scenę Limanowskiego Domu Kultury przewijają się setki wykonawców w wieku od kilku do kilkudziesięciu (nawet 90) lat, którzy prezentują najcenniejsze i autentyczne wartości kultury ludowej powiatu limanowskiego.
Wierzymy, że wzorem lat ubiegłych festiwal zgromadzi wykonawców z powiatu limanowskiego, którzy wystąpią podzieleni na kategorie: Zespoły Regionalne, Grupy Regionalne, Muzyki Ludowe, Instrumentaliści, Śpiewacy, Grupy Śpiewacze, Gawędziarze Ludowi, Mistrz i Uczeń oraz Multiinstrumentalista.
W tym roku festiwal będzie wyjątkowy ponieważ po raz pierwszy potrwa aż 5 dni!
Festiwal będzie transmitowany online za pośrednictwem strony internetowej organizatora i patronów medialnych.
Obecnie trwają zgłoszenia do festiwalu. Do 20 października zespoły i artyści ludowi z powiatu limanowskiego mogą się zgłaszać w poszczególnych kategoriach.
Regulamin, karty zgłoszeń i lista laureatów z roku ubiegłego do pobrania na stronie:
https://www.ldk.limanowa.pl/do-pobrania-limanowska-slaza
49. Festiwal Folklorystyczny „Limanowska Słaza” uzyskał wsparcie finansowe Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzące z Funduszu Promocji Kultury.
Festiwal jest współfinansowany przez Starostwo Powiatowe w Limanowej oraz MCK „Sokół” w Nowym Sączu.
Gospodarzem Festiwalu jest Burmistrz Miasta Limanowa.
Organizatorem „Limanowskiej Słazy” jest Limanowski Dom Kultury.
Patronat Honorowy nad wydarzeniem sprawują: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Witold Kozłowski Marszałek Województwa Małopolskiego, Mieczysław Uryga Starosta Limanowski, Władysław Bieda Burmistrz Miasta Limanowa.
Patronat Medialny nad wydarzeniem objęli: TVP3 Kraków, Radio RDN Nowy Sącz, Gazeta Krakowska.
Materiały promocyjne Limanowskiego domu Kultury w Limanowej