KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

Fotografia z dworu sprzed 120 laty – Spotkania z historią Kolekcji Prywatnej Tymbark

 ALBUM Z DWORU 

Leżąca pośrodku fotografia jest niewielka w porównaniu do znajdujących się obok dużo większych zdjęć formatu gabinetowego.  Rozmiar około 6,5 na 10,5 centymetra.  Sygnatura fotograficznego atelier, a na zdjęciu dostojna, nobliwa pani. Jedna z najstarszych, zachowanych do naszych czasów fotografii związanych z historią Tymbarku. Wanda z Dunikowskich Marszałkowiczowa – matka Jadwigi z Marszałkowiczów Myszkowskiej – dokładnie babka ze strony matki Zofii Myszkowskiej ( Turskiej ) – ostatniej dziedziczki majątku Tymbark. Oryginał z albumu  z dworu w Tymbarku. Fotografia z dedykacją dla wnuczki Zosi. Proszę zobaczyć co jest napisane na odwrocie tej niezwykłej fotografii.

 

 
„Kochanej mojej Zosi Babunia – Tymbark 1904”. Czarno na białym – dokładnie czarnym atramentem na odwrocie fotografii. Niezwykły artefakt – historyczna pamiątka – osobista dedykacja od babci dla wnuczki – Zosi Myszkowskiej. Spośród szczęśliwie ocalonych w moich zbiorach fotografii z dworu w Tymbarku, te dzisiaj pokazywane zdają się być szczególnie wyjątkowe. Datowania i nazwiska – rody Dunikowskich, Myszkowskich i Marszałkowiczów – ziemiaństwo, właściciele majątków i dworów, dawna szlachta – ba, można śmiało powiedzieć arystokracja Ziemi Limanowskiej na fotografiach, które są już tylko niewielkim, lecz jakże cennym śladem naszej dawno minionej, odległej przeszłości.  Proszę spojrzeć w jak doskonałym stanie zachowały się tu, u nas w Tymbarku, te wiekowe, a nawet grubo więcej mające lat, pamiątki. Oczywiście to zdjęcie z dedykacją jest tylko pretekstem do przyglądnięcia się dokładniej leżącym obok gabinetowym kartonikom.

Kiedy babunia Wanda pisała dedykację Zosia miała dokładnie dziesięć lat. Na kolejnej fotografii z 1908 roku Zochna zda się być dorastająca panienką – ma przecież czternaście lat, co w tamtych latach zobowiązywało już do poważnego zachowania i snucia życiowych planów za dobrą radą i przykładem rodziców, dziadków i babć. Panienka z dworu z warkoczykami – kochana wnuczka Babuni – przepiękna fotografia z dawnych lat. 

 

Rodzice, babcia i wnuki. Wielopokoleniowa rodzina na fotografii z końca XIX wieku. Proszę zobaczyć – wszystko jest opisane. Mama – Jadwiga z Marszałkowiczów Myszkowska. Tata – Józef Myszkowski. Babunia – Wanda z Dunikowskich Marszałkowiczowa. U dołu dzieci – ciągnący wózek najstarszy Ludek ( Ludwik Myszkowski ) – w środku Zosia ( Zofia Myszkowska ) i Jurek ( Jerzy Myszkowski ). Dzięki tym dzieciom można mniej więcej ustalić datę powstania tej fotografii. Najmłodszy Jurek urodził się w 1895 roku – tutaj jak widać ma góra roczek, półtora – fotografia wykonana w 1896 lub 1897 roku. Niezwykła pamiątka, dokument z naszej historii Tymbarku. W tym miejscu należy jednak dodać, iż nie jest opisane miejsce wykonania tej fotografii. Józef Myszkowski dopiero za jakiś czas zostanie prawowitym właścicielem dóbr Tymbark. Według źródeł dzieci urodziły się w Stubnie, jednym z majątków Myszkowskich. Takie jednak szczegółowe rozważania pozostawmy sobie na inne spotkania. Popatrzmy na to zdjęcie jako na dokument z dawno minionych czasów. 

Postacie, ubiory, stroje, upięcia włosów, jakieś drobiazgi. Dostojnie i grzecznie. Dokładniej można to zobaczyć na powiększeniach. Nawet to, że mała Zosia coś tam sobie dobrego podjada. Co z tego, że to zdjęcie z Panią Babcią. Przy Babuni można było nieco odstąpić od dworskiej etykiety. Jak widać tak już było od wieków. Zapraszam do kolejnych wspomnień i spotkań. Być może odnajdą się jeszcze inne dziewiętnastowieczne fotografie. Dziadek Zosi Myszkowskiej ze strony ojca był swego czasu jednym z najhojniejszych kolatorów kościoła w Tymbarku. Czy ktoś kiedyś widział jego oryginalną fotografię?

 

” SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK „

 

W dniu św. Cecylii – z historii (lata 1930-31) Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej (KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK)

22 listopada Kościół wspomina św. Cecylię – patronkę chórzystów, lutników, muzyków, organistów, zespołów wokalno-muzycznych.

ZESPÓŁ KATOLICKIEGO STOWARZYSZENIA MŁODZIEŻY MĘSKIEJ

 

Na przełomie lat 20-tych i 30-tych XX wieku przy Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży w Tymbarku zawiązał się zespół mandolinistów. W tym też czasie często odwiedzała rodzinę w naszej miejscowości piękna dziewczyna. Była nauczycielką a do tego cudnie grała właśnie na mandolinie. Chętnie dzieliła się swą wiedzą na temat tajników gry na tym instrumencie i dawała młodemu bądź co bądź zespołowi cenne wskazówki i rady. Jej gra i śpiew na oficjalnych występach czy też towarzyskich spotkaniach wywoływał podziw i zachwyt wszystkich, a szczególnie męskiej części słuchaczy. Z tego  okresu pochodzą przedstawiane fotografie. 

Fotografie i opis: KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK 

Okruchy historii

Czoło Turbacza, duża ( 17,8 x 23,6 cm ) oryginalna fotografia Henryka Hermanowicza z epoki – lata 60. XX wieku – na odwrocie sygnatura wraz z autorskim opisem
Gorce w fotografii Henryka Hermanowicza –  zbiory Kolekcja Prywatna Tymbark w Tymbarku

w drodze na Turbacz, wrzesień 2024,  fot.Grzegorz Stapiński

Tymbark, rok 1935 – fotograficzna pocztówka ze zbiorów KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

OPIS FOTOGRAFII (KPT): Po prawo droga prowadząca od dworca kolejowego przez drewniany most do rynku. Budynek mleczarni jeszcze przed rozbudową o bliźniaczą część (w roku 1936). Na tej fotograficznej pocztówce centralne miejsce to w większości pola i łąki dworskiego majątku. Pierwszy budynek Owocarni powstanie po lewo w 1937 i 1938 roku. Przy stacji ( jak w Kalińcu w „Nocach i dniach” Marii Dąbrowskiej ) obok torów place i składy towarowe ( na zachowanych kartach korespondencyjnych z Tymbarku z początku XX wieku widnieją sygnatury min. żydowskich składów handlowych…) Na powiększeniu dobrze widoczna, istniejąca do dzisiaj przy torach rampa załadunkowa – pozwolę sobie przypomnieć z naszej historii Tymbarku przywilej organizowania w dawnych czasach jarmarków. Proszę zauważyć – Owocarnia czy też dzisiejszy GS w Tymbarku jeszcze nie istnieją, a solidna rampa przy stacji już jest.
Niezwykle wartościowy widok Tymbarku z dawnych lat, o którego szczegółach można roztrząsać nawiązując do naszych dziejów bardzo długo.

3 lutego 1949 roku zmarł w Tymbarku Ludwik Pieguszewski

O Ludwiku Pieguszewskim napisał w swojej książce
„Apteki i aptekarze południowej Małopolski do 1951” Maciej Bilek. Poniżej fragment książki.
 
 
Ludwik Pieguszewski urodził się 24 sierpnia 1879 roku  w rodzinie o tradycjach patriotycznych. Jego ojciec – Wincenty Pieguszewski, kupiec (ur. 31 marca 1842 roku), jako szeregowy żołnierz, walczył w powstaniu styczniowym i korzystał w okresie międzywojennym z dożywotniej, wypłacanej corocznie renty dla weteranów. Rodzice Ludwika mieszkali w Krakowie przy ulicy Włóczków 2.
Ludwik Pieguszewski gimnazjum ukończył w Nowym Sączu. W dniu 21 września 1907 roku zdał egzamin tyrocynalny przed komisją egzaminacyjną Gremium Aptekarzy Małopolski Zachodniej i wstąpił na studia farmaceutyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ukończył je 8 lipca 1909 roku, otrzymując tytuł magistra farmacji. Oprócz wielkiego umiłowania zawodu zdradzał nieprzeciętne zdolności plastyczne. Pięknie malował tuszem i węglem, wykonywał także akwarele. … Ponadto wiadomo, że magister Pieguszewski utrzymywał w młodości intensywne kontakty z krakowskimi malarzami i aktorami. W przyszłości miało to wydać swoje owoce. Uzdolnienia plastyczne posiadał także brat Ludwika, o nieznanym imieniu.
W czasie I wojny światowej Ludwik Pieguszewski brał udział w walkach Legionów Polskich. Po wojnie należał do Związku Oficerów Rezerwy Rzeczpospolitej Polskiej. W 1921 został zatwierdzony w korpusie służby zdrowia Wojska Polskiego, jako kapitan aptekarz.  W Legionach walczył także trzeci brat Ludwika – Stanisław Pieguszewski, odznaczony Medalem Niepodległości w roku 1933.
Ludwik Pieguszewski poślubił Zuzannę z domu Kilbert (oryginalna pisownia nazwiska – Kühlbert, ur. 13 lipca 1888). Zuzanna pochodziła z asymilowanej rodziny żydowskiej. Podobnie jak mąż posiadała uzdolnienia plastyczne. Słynęła z bardzo udanych reprodukcji obrazów olejnych Wojciecha Kossaka.
Państwo Pieguszewscy mieszkali w Krakowie i tu przyszły na świat dzieci – Danuta (ur. 24 lutego 1919) oraz Bolesław (ur. 23 września 1921).
Z dniem 20 czerwca 1922 roku magister Pieguszewski objął zarząd i kierownictwo apteki w Mszanie Dolnej, należącej do Pauliny Fijałkowskiej.  ,,Kalendarze Farmaceutyczne”, jako zarządcę apteki w Mszanie, podają jednak Pieguszewskiego dopiero od rocznika 1924.
Równocześnie, w latach 1921-1923, Pieguszewski był właścicielem ,,Małopolskiej Fabryki Farmaceutycznej Mra Ludwika Pieguszewskiego i Ski”, mieszczącej się przy ulicy Kazimierza Wielkiego 98 w Krakowie. Współwłaścicielem fabryki był Henryk Kilbert, zapewne krewny żony Pieguszewskiego. Reklamy produkowanych przez fabrykę ,,Kapsułek żelatynowych” i preparatu ,,Antirhena” ukazywały się w każdym kolejnym numerze ,,Kroniki Farmaceutycznej” w latach 1921-1923. … Możemy przypuszczać, że w roku 1923, kiedy to ukazały się ostatnie reklamy ,,Antirheny”, fabryka, podobnie jak i wiele innych podobnych przedsiębiorstw, zbankrutowała w wyniku hiperinflacji.
 
W roku 1926 rozpoczął się dla Ludwika Pieguszewskiego nowy rozdział w życiu – zakupił aptekę w nieodległym od Mszany Dolnej Tymbarku. Według wspomnień najstarszych mieszkańców Tymbarku magister Pieguszewski przyjechał do ich miejscowości z całym wyposażeniem domu i apteki. Początkowo
apteka w Tymbarku mieściła się w budynku siedziby magistratu; posiadała potężną salę ekspedycyjną. Charakterystycznym elementem jej wyposażenia była waga osobowa. Natomiast państwo Pieguszewscy zamieszkali w pobliżu rynku w domu Józefa Wątroby.
Zuzanna Pieguszewska, niezadowolona z warunków panujących w prowincjonalnym miasteczku, często wyjeżdżała do Krakowa. W Krakowie spędzała także wakacje i święta. Jako anegdotę powtarza się w Tymbarku, że na salonik zaadaptowała niewielką stajenkę! Ludwik zaś wygospodarował dla potrzeb swego syna Bolesława małą siłownię. Pieguszewscy bardzo troszczyli się o rozwój swych dzieci, dzięki temu Danuta i Bolesław, mimo że uczyli się w małej prowincjonalnej szkole powszechnej, władali biegle językami obcymi. Ojciec dbał także o wychowanie dzieci w duchu głęboko pojętego humanizmu.
W rezultacie rodzeństwo Pieguszewskich zawsze odstępowało swoje śniadanie biednym wiejskim dzieciom.
Ludwik Pieguszewski okazał się wspaniałym aptekarzem. Jego apteka przez większą część roku stanowiła jedyną placówkę służby zdrowia w okolicy, gdyż lekarz ordynował tu tylko okresowo. Pieguszewski był człowiekiem surowym i natychmiast zyskał sobie wielki respekt wśród mieszkańców Tymbarku. Potrafił jednak równocześnie, w czasie spacerów, rozdawać dzieciom wyrabiane przez siebie cukierki, a potrzebującym leki wydawać za darmo. W każdej chwili gotów był służyć poradą i lekami, niezależnie od tego, czy były to święta czy też noc. Uczył jak zapobiegać chorobom zakaźnym i jak leczyć wybrane schorzenia.
Państwo Bronisława i Jan Wątrobowie zapamiętali aptekarza jako człowieka wielkiej mądrości, znakomitego fachowca, słynącego z wyrobu mieszanek ziołowych. W pamięci państwa Wątrobów pozostał także obraz magistra Pieguszewskiego wędrującego po okolicznych łąkach jeszcze przed świtem z wielką płachtą pełną ziół. O godzinie 9 był już w aptece i zaczynał codzienną pracę, a dodać należy, że pracował sam.
Do apteki bardzo często przybiegały dzieci prosząc magistra o ratunek nawet w najbardziej błahych sprawach, jak choćby przy skaleczeniach. Liczyły przy okazji na drobne prezenty – cukierki i inne słodycze.
O wiedzy i wykształceniu magistra Ludwika Pieguszewskiego świadczyć mogą także zachowane w zbiorach pani Anny Pieguszewskiej książki i czasopisma. Są to zakupione już po ukończeniu studiów m.in.: ,,Praktische übungen in der Messanalyse” z roku 1910, ,,Chem. Technisches Recept-Taschenbuch”, podręcznik do chemii organicznej L. Brunera i St. Tołłoczki z roku 1919, podręcznik Z. Zawałkiewicza
,,Chemia Farmaceutyczna” z roku 1915. Niewątpliwym unikatem w aptecznej biblioteczce magistra Pieguszewskiego było dzieło ,,Lehrbuch der Pharmacologie” z roku 1862. Po magistrze Pieguszewskim zachowała się ,,Ogólna taksa aptekarska” z roku 1938 z licznymi dopiskami i uwagami do cen leków. Tymbarski aptekarz prenumerował także czasopisma fachowe: ,,Farmację Współczesną” oraz ,,Farmację. Dwumiesięcznik”.

Magister Pieguszewski bardzo silnie zaangażował się w życie tymbarskiej społeczności. Dzięki swemu zapałowi, wielkiemu respektowi i szacunkowi, jaki wypracował sobie jako aptekarz, założył iż wielkim powodzeniem prowadził pierwszą instytucję kulturalną w miasteczku – amatorski zespół teatralny, działający przy Ochotniczej Straży Pożarnej. Pieguszewski był opiekunem zespołu i reżyserem spektakli. Pomagała mu często córka – Danuta. Początkowo korzystano z porad znajomego magistra Pieguszewskiego – aktora Teatru Starego w Krakowie. Członkami zespołu byli w większości strażacy-ohotnicy oraz ich rodziny. Zespół wystawiał co roku jasełka. Pamiątką po tych przedstawieniach były znalezione przez panią Annę Pieguszewską w kilkadziesiąt lat po wojnie tekturowe skrzydła aniołów. Jednym z członków zespołu kierowanego przez Ludwika Pieguszewskiego był pan Jan Wątroba. Wspominał on w rozmowie z autorem niniejszej książki, że w zespole aptekarz utrzymywał żelazną dyscyplinę. Spotkania, próby i przedstawienia odbywały się w domu parafialnym.
Zdarzały się także i wyjazdy z przedstawieniami do pobliskich wiosek – Łososiny i Dobrej. Pan Jan Wątroba wspomina, że grywał m.in. w sztukach ,,Damy i huzary” oraz ,,Żyd w beczce”. Początkowo kostiumy i rekwizyty dla zespołu teatralnego w Tymbarku magister Pieguszewski wypożyczał dzięki dawnym, krakowskim znajomościom z Teatru Starego.
Ludwik Pieguszewski zorganizował w Tymbarku także Klub Młodzieży Studiującej – który zrzeszał młodych mieszkańców tej miejscowości, studiujących i uczących się poza miejscem zamieszkania. Zebrania Klubu odbywały się w domu aptekarza. Ponadto Ludwik Pieguszewski działał w limanowskim
,,Strzelcu”, był radnym Tymbarku, założycielem Koła Miłośników Tymbarku (w roku 1936) oraz organizatorem konkursów palm wielkanocnych i imprez dożynkowych. Pan Jan Wątroba wspomina, że nie było w Tymbarku inicjatywy, której magister Pieguszewski nie byłby pomysłodawcą lub w którą natychmiast by się nie zaangażował.
W życie kulturalne Tymbarku włączyła się z czasem także Zuzanna Pieguszewska. Była inicjatorką założenia i weszła w skład zarządu tymbarskiego Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej. Zorganizowała także i prowadziła czytelnię, oddając do jej dyspozycji własną bibliotekę.
Zaangażowanie społeczne i doskonałe spełnianie posługi aptekarza przez Ludwika, szybko postawiły rodzinę Pieguszewskich na szczycie drabiny społecznej w Tymbarku. Pozostawali w bliskich kontaktach z arystokratycznymi rodzinami Myszkowskich i Turskich (właścicieli majątków ziemskich i pałacu w Tymbarku), nauczycielami oraz księżmi – Andrzejem Bogaczem i Józefem Szewczykiem.
W roku 1929 udało się Ludwikowi Pieguszewskiemu uzyskać koncesję na prowadzenie filii apteki w Tymbarku w miejscowości Dobra. Apteka ta czynna była dwa razy w tygodniu, magister Pieguszewski docierał zaś do niej na piechotę.
Magister Ludwik Pieguszewski zdobył sobie w Tymbarku zasłużoną, bardzo wysoką pozycję społeczną i materialną. Dzięki temu mógł pomyśleć o zapewnieniu swej rodzinie wygodnego domu i zarazem o nowym lokalu dla tymbarskiej apteki. Projekt ten całkowicie pochłonął aptekarza. Postanowił on, że będzie to reprezentacyjna siedziba w wielkim stylu, całkowicie różniąca się od wszystkich innych domów w Tymbarku. W zachowanym w zbiorach pani Anny Pieguszewskiej zeszycie zatytułowanym ,,Nasz domek”, magister Pieguszewski zapisywał wszystkie wydatki i koszty poniesione na budowę
nowoczesnej willi. Znalazła ona miejsce przy drodze prowadzącej od tymbarskiego rynku w stronę
Limanowej, na stromej skarpie z pięknym widokiem na otaczające Tymbark góry. Głównym wykonawcą ,,Naszego domku” był majster ciesielski Jan Bulanda z Limanowej.
Pierwsze prace rozpoczęto na początku maja 1930 roku. Rozmach planowanego budynku niósł za sobą jednak ogromne koszty i magister Pieguszewski bardzo szybko wpadł w długi, które zaciągnął m.in. u znajomego lekarza – doktora Cwojdzińskiego z Mszany Dolnej i w Kasie Stefczyka. Terminy spłat kolejnych pożyczek nakładały się na dostawy materiałów budowlanych… Mimo to ,,Nasz domek” powstawał wedle najnowszych reguł sztuki budowlanej i wyposażony został w najnowocześniejsze sprzęty, jak choćby w futryny okienne z Mszany Dolnej. Ludwik Pieguszewski wykorzystał przy budowie domu swoje dawno już zapomniane zdolności plastyczne: zaprojektował piękne witraże, zdobiące hol wejściowy oraz kraty okienne. Ich zdjęcia znajdzie czytelnik na końcu książki. Całkowity koszt budowy i wyposażenia komfortowego domu wyniósł prawie 70000 złotych, co na ówczesne czasy było kwotą wręcz zawrotną. Ostatnie prace zakończono pod koniec 1932 roku. Tak powstał najpiękniejszy do dziś dom w Tymbarku! Długi zaciągnięte na jego budowę sprawiły, że magister Pieguszewski był wiecznie zatroskany, a spłacał je aż do pierwszych lat okupacji.
W ,,Naszym domku” znalazła swe miejsce od października 1931 roku także apteka i mieściła się tam już po upaństwowieniu, aż do początku lat osiemdziesiątych. Nad drzwiami prowadzącymi do jej wnętrza widniał napis Ludwik Pieguszewski. Apteka. Izbę ekspedycyjną apteki ozdabiał obraz Matki Boskiej, do którego w czasie okupacji strzelali żołnierze niemieccy.
W podziemiach umieszczono magazyny leków. Przez cały okres budowy ,,Naszego domku” w pracy w aptece pomagała Ludwikowi Pieguszewskiemu Helena Kilbert, młodsza siostra jego żony Zuzanny. Urodziła się 22 października 1901 roku. Do gimnazjum uczęszczała w Jarosławiu i tam też przez długie lata mieszkała. Nie była absolwentką studiów farmaceutycznych, posiadała jednak kwalifikacje do pracy w aptekach i drogeriach. Ukończyła prawdopodobnie prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Posiadała fenomenalne zdolności językowe, biegle władała językiem francuskim i udzielała w tym języku lekcji. Płynnie mówiła w języku esperanto i prowadziła przez całe życie bogatą korespondencję z innymi esperantystami.
W drugiej połowie lat trzydziestych Helena Kilbert prowadziła w pobliskiej Limanowej drogerię. Okres wojny przeżyła ukrywając się. Po zakończeniu okupacji przez długie lata pracowała w aptekach w Andrychowie. Zmarła 18 lutego 1992 roku, pochowana jest w Tymbarku, w grobowcu rodzinnym Pieguszewskich.
W czerwcu 1939 syn magistra Pieguszewskiego – Bolesław, ukończył w Nowym Sączu gimnazjum i postanowił studiować medycynę. Danuta Pieguszewska pracowała w aptece ojca jako siła fachowa i przygotowywała się do wstąpienia na studia farmaceutyczne. W lecie 1939, kiedy wojna z hitlerowskimi
Niemcami stawała się nieunikniona, magister Pieguszewski dał wyraz swemu patriotyzmowi dokonując wpłaty na Pożyczkę Obrony Przeciwlotniczej w kwocie 100 złotych. Z kolei na rzecz Funduszu Obrony Narodowej przekazał jedną monetę złotą, 200 g monet niklowych i ok. 30 kg złomu mosiężnego.
Tragiczny kres spokojnemu i ustabilizowanemu życiu rodziny Pieguszewskich położyła II wojna światowa i wkroczenie na teren Polski wojsk niemieckich. Zuzanna, jako Żydówka, została bardzo szybko aresztowana na skutek donosu jednego z mieszkańców Tymbarku. Żołnierze niemieccy prowadzili ją aż do Limanowej, za nimi zaś podążał zrozpaczony magister Pieguszewski.
Danuta i Ludwik musieli ukryć się w okolicznych lasach, gdzie zaangażowali się w działalność ruchu oporu. Zuzannę Pieguszewską, wkrótce po osadzeniu w więzieniu w Limanowej, przewieziono do getta w Nowym Sączu. Tutaj, ze względu na przyjęty w przeszłości chrzest, została odrzucona przez społeczność żydowską. Jedyną pociechą w tych tragicznych warunkach były częste wizyty załamanego męża. Pobyt w Nowym Sączu zakończył się dla Zuzanny Pieguszewskiej wywiezieniem do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie została stracona.
Godnym najwyższej uwagi i szacunku jest udział rodziny Pieguszewskich w ruchu oporu. Swoje wspomnienia dotyczące rodziny Pieguszewskich zatytułowane ,,Przykład postawy jednej rodziny” opublikował w książce ,,Wspomnienia farmaceutów” Władysław Wietrzny, dowódca Placówki Terenowej Armii Krajowej ,,Trzos”.
Przytaczam je w całości: Pragnę podzielić się wiadomością o zapomnianym już, skromnym bohaterze ruchu oporu, kpt. mgr. farmacji Ludwiku Pieguszewskim, zmarłym niedługo po odzyskaniu niepodległości. Kpt. Pieguszewski (ps. ,,Dąb”) posiadał własną aptekę w Tymbarku pow. Limanowa (woj. krakowskie). Od pierwszych dni okupacji niemieckiej włączył się do pracy konspiracyjnej w ramach ZWZ. Początkowo współpracował ze mną przy przerzutach ludzi uciekających przed represjami okupanta przez Słowację na Węgry, udzielając im pomocy materialnej oraz niezbędnych na drogę lekarstw. W aptece Pieguszewskiego każdy zgłaszający się Polak, czy to wysiedlony z Poznania, czy miejscowy, otrzymywał pomoc na wypadek choroby. Jako wieloletni doświadczony farmaceuta o ujmującym sposobie bycia potrafił skutecznie leczyć chorych ludzi podziemia, często z narażeniem własnego i swojej rodziny życia. Jako doświadczony oficer rezerwy służył nam zawsze cennymi radami i informacjami o ruchach żandarmerii i gestapo i o zamierzonych przez okupanta aresztowaniach i obławach. Mimo podeszłego wieku przychodził ,,na kontakty”, przynosząc zawsze lekarstwa i środki opatrunkowe. Z chwilą powstania na Podhalu w 1944 r. 1 PSP AK kpt. Pieguszewski bezinteresownie dostarczał do oddziałów leśnych całe zestawy leków niezbędnych do leczenia schorzeń i ran postrzałowych oraz środków opatrunkowych i znieczulających.
Będąc sam zaawansowany w latach i przeżywając tragedię rodzinną (żonę zamordowali mu Niemcy) zezwolił, aby jedyny jego syn Bolesław ukończył w konspiracji szkołę podchorążych oraz by czynnie włączył się do walki z okupantem. Młody podchorąży Pieguszewski (ps. ,,Han”) walczył w 1944 r. w mojej
kompanii, wykazując niejednokrotnie bohaterstwo, nieustępliwość wobec nieprzyjaciela i zdyscyplinowanie. We współżyciu z żołnierzami był nadzwyczaj koleżeński. Brał udział w likwidacji posterunku policji granatowej i żandarmerii w Tymbarku, a ponadto w wielu walkach na szosie podkarpackiej Kraków-Limanowa-Nowy Sącz, w czasie których likwidowano przejeżdżające samochody SS i Wehrmachtu. Córka mgr. Pieguszewskiego, Danuta (ps. ,,Olcha”), obecnie mgr farmacji, również pełniła funkcję łączniczki w mojej kompanii. Po przeszkoleniu na kursie sanitarnym i zdaniu egzaminu pod Mogielicą w 1944 r. została przydzielona jako sanitariuszka do mojego oddziału. Walczyła i udzielała pomocy rannym żołnierzom. Pani Danuta, dziś Głąbińska, mieszka obecnie w Tymbarku i prowadzi aptekę społeczną, niegdyś własność jej ojca.
Sądzę, że parę tych na gorąco spisanych zdań nie wyczerpuje w pełni działalności tej rodziny farmaceutycznej. Niemniej jednak stanowi przyczynek do wykazania społeczeństwu poświęcenia i bohaterstwa ludzi skromnych i już dzisiaj częściowo zapomnianych.
Dzięki rozmowom przeprowadzonym przez autora niniejszej książki udało się zdobyć wiele cennych informacji, stanowiących uzupełnienie powyższego wspomnienia. Magister Ludwik Pieguszewski, po wywiezieniu żony do Oświęcimia, zdecydował się poświęcić całkowicie działalności w ruchu oporu.
W ,,Naszym domku”, w pomieszczeniach na parterze, odbywały się spotkania kierownictwa placówki terenowej Armii Krajowej, jednocześnie piętro wyżej znajdowały się kwatery żołnierzy niemieckich! W Tymbarku było także kilka innych miejsc, gdzie spotykało się dowództwo AK: budynki znanej po dziś dzień Podhalańskiej Spółdzielni Owocarsko-Warzywniczej, w dworze Turskich, w budynku tartaku.
Z apteki Pieguszewskiego pochodziły leki dostarczane dla punktów aptecznych w Dobrej i Jodłowniku, skąd trafiały do partyzantów. Ludwik prowadził konspiracyjne kursy sanitarne i ratownictwa medycznego dla partyzantów na Mogielicy. Był często wzywany do rannych żołnierzy Armii Krajowej, którym udzielał pierwszej pomocy. Magister Ludwik Pieguszewski umiejętnie wykorzystywał paczki, otrzymywane przez rodzinę Turskich od krewnych ze Szwajcarii. Znajdowały się tam czyste substancje lecznicze, które tymbarski aptekarz używał do przygotowywania gotowych postaci leku.
Bolesław Pieguszewski ukończył w czasie wojny kurs dezynfektorów organizowany przez dziadka autora niniejszej książki, doc. dra Mieczysława Bileka w krakowskiej filii Państwowego Zakładu Higieny. Przez pierwsze lata okupacji (1941-1943) umożliwiło mu to legalne zatrudnienie jako dezynfektora w powiecie limanowskim. Po ukryciu się w lasach w roku 1943, Bolesław w nocy przekradał się z lasu do domu, gdzie od ojca dostawał leki i jedzenie dla siebie i swych towarzyszy, stacjonujących w masywie Mogielicy. Pewnego razu, w czasie zimowego zrzutu broni przez samoloty alianckie, biegnąc do skrzyni potknął się i uległ ciężkiej kontuzji. Według informacji pana Stanisława Wcisło, Bolesław Pieguszewski był kolejno: żołnierzem Oddziału dyw. Kedyw pod dowództwem kapitana ,,Lecha” (marzec 1942-kwiecień 1943), w okresie od kwietnia do lipca 1943 uczęszczał na konspiracyjny kurs podchorążych rezerwy, zaś od stycznia 1944 do stycznia 1945 był dowódcą 3 plutonu 5 kompanii I Batalionu AK.
Danuta Pieguszewska w szeregach Armii Krajowej pracowała nie tylko jako sanitariuszka (po ukończeniu tajnego kursu w roku 1944), ale też i jako łączniczka, przenosząca w odległe miejsca broń, żywność, amunicję i leki z apteki  swego ojca. Kolportowała także prasę podziemną. W roku 1944 poza sprawowaniem funkcji sanitariuszki walczyła z bronią w ręku kolejno w plutonie bojowym placówki ,,Trzos”, w 1 PPP AK i w 5 kompanii 1 PPP AK.
Zakończenie okupacji niemieckiej nie cofnęło tragedii, jakie dotknęły rodzinę Pieguszewskich. Bolesław, zanim rozpoczął studia medyczne, poszukiwany był przez Urząd Bezpieczeństwa; Danucie udało się wstąpić na studia farmaceutyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Ludwika Pieguszewskiego, mającego w 1945 roku 66 lat, przeżycia okupacyjne bardzo zmieniły: stał się zamknięty w sobie, zabrakło przedwojennej otwartości. Zespół teatralny nadal istniał, prowadziła go jednak dorywczo Danuta Pieguszewska. …
Magister Ludwik Pieguszewski zmarł 3 lutego 1949 roku na zapalenie płuc. O jego śmierci doniosła ,,Farmacja Polska”: W dn. 3 lutego br. zmarł mgr Ludwik Pieguszewski, przeżywszy 70 lat. Zmarły był właścicielem apteki w Tymbarku (woj. krakowskie). W zawodzie pracował 45 lat. Cześć jego pamięci! Pochowany został w grobowcu rodzinnym w Tymbarku. Społeczność tymbarska uhonorowała postać magistra Ludwika Pieguszewskiego nadając jego imię jednej z ulic.
W aptece w Tymbarku, jeszcze przed śmiercią magistra Ludwika Pieguszewskiego, pracować zaczęła jego córka – Danuta Pieguszewska, która studia farmaceutyczne ukończyła w roku 1948.  …
 
Poniżej fotografia z archiwum KOLEKCJI PRYWATNEJ TYMBARK opublikowana w Spotkaniach z historią Nr XIII. 

Pod fotografią znajduje się następujący  opis:

Fotografia wykonana została w Tymbarku przy okazji jakiegoś uroczystego wydarzenia. Świadczą o tym odświętne stroje pań – moda z epoki, korale, broszki, apaszki – panowie w garniturach. Na honorowym miejscu w pierwszym rzędzie siedzi dziedziczka Zofia Turska. Pani dziedziczka – tak się mówiło i tak było przyjęte. Obok po jej lewej ręce nauczycielka Bronisława Szewczyk. Mężczyzna siedzący centralnie to starosta limanowski Ludwik Malkowski – a więc wydarzenie było ważne. Po prawej stronie starosty jego żona, a dalej Zuzanna Pieguszewska, Helena Kilbert, powyżej stoi nauczycielka pani Filipiak. W środkowym rzędzie nad starostą pan w ciemnym garniturze to magister Ludwik Pieguszewski – aptekarz. Magister – wystarczyło powiedzieć tylko to jedno słowo i wszyscy wiedzieli w Tymbarku o kogo chodzi.   

 

Okruchy historii – okres 1916-1935, ks.proboszcz Józef Szewczyk, spotkanie opłatkowe

Na fotografii ksiądz Józef Szewczyk -proboszcz parafii Tymbark w latach 1916 – 1935 – podczas opłatkowego spotkania z młodzieżą z Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej w Tymbarku – oryginalna fotografia oczywiście przed 1935. 

W pracy z młodzieżą księdzu Szewczykowi pomagała jego siostra Bronisława Szewczykówna. Spotkania opłatkowe najczęściej organizowane były, i są, w okresie tzw,godów, czyli od Świąt Bożego Narodzenia do Uroczystości Objawienia Pańskiego (Trzech Króli).

Z archiwum KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK.

 

„Żyła dla innych” – o Bronisławie Szewczykównej pisał Stanisław Wcisło

Idąc z Rynku w kierunku kościoła wchodzimy na ulicę Bronisławy Szewczykówny. Okazuje się, że młodsze pokolenia naszej miejscowości albo w ogóle nie wiedzą, albo wiedzą bardzo mało o bohaterce tej uliczki. Warto więc przypomnieć i przybliżyć nieco osobę, której nazwisko uwiecznione zostało w nazwie ulicy, jako hołd i podziękowanie za pracę, jaką włożyła w wychowanie i nauczanie wielu roczników młodzieży tymbarskiej.
Bronisława Szewczykówna urodziła się 1 września 1887 roku w Szczyrzycu, jako córka Julianny i Jana Szewczyka – oficjalisty rolnego majątku 00 Cystersów. W Szczyrzycu też ukończyła szkołę podstawową prowadzoną przez Cystersów.
Szkoła ta – jak na ówczesne czasy- stała na wysokim poziomie. Ukończyło ją szereg wybitnych osobistości, z których wystarczy wymienić takie nazwiska jak: Franciszek Szmaciarz (Smreczyński) – literat tworzący pod pseudonimem Władysław Orkan, dr Sebastian Flizak z Mszany Dolnej – znany pedagog, ludoznawca, wieloletni prezes Oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, dr Władysław Gębik – znany działacz kultury na Śląsku oraz Warmii i Mazurach, wieloletni dyrektor polskiego gimnazjum w Kwidzynie.
Dalszą naukę Bronisława Szewczykówna kontynuuje w Bochni, a następnie – w Seminarium Nauczycielskim w Krakowie, gdzie w roku 1910 otrzymuje patent na nauczycielkę szkół ludowych. Następnie kończy Wyższy Kurs Nauczycielski we Lwowie, a po nim – dwuletnie Studium Wszechnicy Polskiej w Warszawie, pod kierunkiem dr Radlińskiej, znanego pedagoga.

Karierę nauczycielską rozpoczyna w Okulicach i Łapanowie. W latach 1909-1919 uczy w Gorlicach, z których przenosi się do Tymbarku, by, poza pracą nauczycielską, opiekować się chorowitym bratem, który od 1916 roku był w Tymbarku proboszczem.
W 1924 zostaje przeniesiona do Szopienic k/Katowic. Tamtejszy klimat nie odpowiada jednak jej zdrowiu. Zostaje więc w 1926 roku przeniesiona do Skrzydlnej, gdzie do roku 1930 pełni obowiązki kierowniczki szkoły. Jednocześnie nadal pogłębia swą wiedzę ucząc się w Studium Pracy Społecznej. Już wówczas znana była z pracowitości i zaangażowania w pracę społeczną w środowisku. Świadczy o tym choćby opinia, jaką wydana została przez Wydział Rady Powiatowej w Limanowej w czasie starania się przez nią o przyjęcie na w/w Studium.

Oto odpis tej opinii:
„…L.dz.3232/28/S, Limanowa 23.06.1928. Zaświadczenie.

Poświadczam, że P.Br.Szewczykówna Kierowniczka 3-klasowej Szkoły Powszechnej w Skrzydlnej od czasu swego pobytu w tutejszym powiecie rozwinęła bardzo energiczną akcję na polu podniesienia oświatowego, kulturalnego i gospodarczego ludu wiejskiego. Dała przede wszystkim przykład jak należy pracować prowadząc własnej gminie kurs gospodarczy dla dziewcząt, Koło Młodzieży, któremu przewodniczy, teatr ludowy, bibliotekę ludową im. Żeromskiego; biorąc wybitny udział w zorganizowaniu dobrej wiejskiej kapeli, a zwłaszcza w założeniu spółdzielni mleczarskiej, przyczyniającej się do znacznego podniesienia dobrobytu całej okolicy. Odznacza się głębokim ujęciem problemów społecznych, okazuje wielkie zrozumienie i odczucie potrzeb życia wiejskiego oraz niezwykłą umiejętność w przeprowadzaniu zamierzeń na trudnym z natury terenie oraz w użyciu skutecznych sposobów dla osiągnięcia celów swej pracy.

Powyższe poświadczenie wydaje się celem załączenia go do podania na studium pracy społecznej.
Komisarz Rządowy (Marossnyi).”

Już sama treść tego zaświadczenia dobitnie charakteryzuje postać Pani Bronisławy, a przecież był to dopiero początek jej pracy zawodowej.

W roku 1930 wraca do Tymbarku, gdyż stan zdrowia księdza Józefa Szewczyka pozostawia wiele do życzenia i wymaga on stałej opieki.
Pani Szewczykówna łączy więc pracę nauczycielską z opieką nad bratem. Nadal każdą wolną chwilę poświęca młodzieży, a także starszym, włączając się w organizowanie życia kulturalnego. Szczególnymi sukcesami mógł się pochwalić prowadzony przez nią chór kościelny. To dzięki jej pracy w czasie nabożeństw śpiewał „cały kościół” i to na głosy. Osobny rozdział w jej życiu to okres okupacji. Jako prawdziwa Polka nie mogła pogodzić się z zaistniałą sytuacją. Wszędzie, gdzie było to możliwe, manifestowała swą przynależność do narodu polskiego.
Uczyła młodzież języka polskiego, historii narodu polskiego i innych przedmiotów na tajnych kompletach we własnym domu, narażając się na represje ze strony okupanta.
Znając doskonale język niemiecki (przez dłuższy okres przebywała w Grazu) pisała ludziom podania i prośby odnośnie wszelkich spraw, zwłaszcza o uwolnienie z obozów, aresztów czy przymusowych prac na terenie Rzeszy.

Po wyzwoleniu ze wzmożoną werwą pracuje nad kształceniem młodzieży,  by jak najszybciej odrobić stracony w okresie okupacji czas. Niestety, jej zapał i „zbytni” patriotyzm nie spodobały się władzom nowego ustroju i w 1950 roku zostaje przeniesiona w stan spoczynku.

Nie zaprzestaje jednak pracy. W 1951 ponownie zaczyna uczyć jako nauczycielka kontraktowa języka polskiego, muzyki i zajęć świetlicowych w Zasadniczej Szkole Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Tymbarku, gdzie uczy do roku 1959, tj. do czasu definitywnego odejścia na emeryturę z powodu mocno nadwyrężonego zdrowia.
Również i w tej szkole daje się poznać jako doskonały pedagog i wychowawca młodzieży oraz organizator życia kulturalnego. Prowadząc chór oraz zespół recytatorski urządza liczne imprezy kulturalne na terenie Tymbarku oraz wyjeżdża z młodzieżą na imprezy międzyszkolne do różnych miejscowości w kraju (Kraków, Legnica, Sandomierz, Warszawa i inne), zdobywając dla szkoły dyplomy wyróżnienia i nagrody za zajmowanie najlepszych miejsc oraz specjalne dyplomy uznania za umiejętność kulturalnego zachowania się młodzieży, gdyż różnice w zachowaniu się młodzieży z Zasadniczej Szkoły Przetwórczej w Tymbarku, a młodzieży z innych szkół były wyraźnie widoczne podczas takich spotkań. Dzięki wrodzonym cechom, jakie posiadała Pani Szewczykówna, a także dzięki obowiązkowości i pracowitości była osobą powszechnie szanowaną i lubiana – tak przez nauczycieli współpracujących, jak i przez młodzież oraz szerokie warstwy miejscowego społeczeństwa. Była wprawdzie wymagającą, z czego młodzież zdawała sobie sprawę, jednakże była sprawiedliwą i nie skrzywdziła nikogo.
Potrafiła wytknąć błędy i niedociągnięcia, ale jednocześnie starała się usprawiedliwić je oraz wskazać możliwości ich naprawy, czy drogę postępowania pozwalającego na unikanie ich w przyszłości.
Z natury była osobą spokojną, opanowaną i pogodną, starającą się nawet w tragicznych momentach wyławiać zawsze choćby najmniejszy pierwiastek optymistyczny, który powodował uśmiech i rozluźnienie. Lubiła żarty, ale tylko takie, które nie powodowały ośmieszenia, poniżenia czy lekceważenia innych. Często, by wywołać śmiech lub rozładować drażliwą sytuację, sama starała się być powodem żartów. I taką pozostała do ostatniego dnia życia, tj. do dnia 24 kwietnia 1968 roku, kiedy to zmarła w limanowskim szpitalu – właśnie w trakcie opowiadania jakiegoś żartu.

Jej pogrzeb był wspaniałą manifestacją tutejszego społeczeństwa, przede wszystkim – jej byłych wychowanków, uświetnioną dużym gronem księży, z biskupem Bednarczykiem na czele.

Charakteryzując sylwetkę Bronistawy Szewczykówny nie sposób oprzeć się refleksji, że cała jej działalność wynikała nie z pobudek inspirowanych przez różnego rodzaju metody poleceniowo- nakazowe, a raczej była tworem jej osobowości, ukształtowanej przez głęboko zakodowane zasady etyki katolickiej, ze szczególnym uwzględnieniem miłości bliźniego.
To co czyniła było zawsze jasne, rozsądne i pożyteczne, nie było nigdy obliczone na efekt w sensie pochwał i wyróżnień. Pochwałą dla niej i nagrodą było własne zadowolenie z dobrze spełnionego obowiązku wobec Boga, Ojczyzny i społeczeństwa.
Do końca życia Bronisława Szewczykówna pozostała osobą wolną, a mimo tego nigdy nie czuła się osamotniona. Na każdym kroku spotykała się z życzliwością tych, których wychowywała, uczyła kochać i szanować bliźnich.

Niechaj jej postać będzie dla nas wszystkich, a szczególnie dla młodych, wzorem, jak żyć i pracować.
Cześć Jej pamięci !
 
Stanisław Wcisło
 
Artykuł Stanisława Wcisło opublikowany w 1995 roku w Głosie Tymbarku nr 22
 
Uzupełnienie artykułu przez KOLEKCJĘ PRYWATNĄ TYMBARK:
Bronisława Szewczykówna w żałobie po śmierci brata księdza Józefa Szewczyka – po jej prawej ręce Zofia Turska ostatnia dziedziczka majątku Tymbark – oryginalna fotografia z drugiej połowy lat 30. XX wieku ( fragment ) – Tymbark na starej fotografii – zbiory własne
 

Bronisławy Szewczykówny wpis do pamiętnika uczennicy z czasów niemieckiej okupacji. Tymbark – własne zbiory archiwaliów

„JAK TYMBARCANIE MASŁO DO NIEBA POWIEŹLI” – gadka opublikowana w lipcu 1938 roku w Przeglądzie Mleczarskim

Siedli se ano krzesny Michal przed swoją chałupą w niebie i fajkę pokurzują. Ale smutno in było, bo od kielku juz roków gór nie widzieli.

– Ej, Miełyz Mocny!. kie by se tak na ziem zejść! – pedzieli sami do siebie, nie za glośno, co by nikt nie slysoł. O pore od nich kroków spacerowaly młode cepry. niedowno z cyśca wypuscone, wesołe telo ze jej!.. Poniektórzy z nich grali na organkach krakowiaki i mazurki i pieknie im slo. Z góralami ale zoden by się z nich mierzyć nie mógl… zeby górole hawoj byli. A nie było ich temu, ze z Poniezusem pojechali ku cyścowi, bo ta znowuś gromada Podhalańców miała być tymi casy do nieba wprowadzona po długim prazeniu sie za ziemskie grzechy. Toz to i otucno, nijako tak jakosi było na dusy krzesnemu Michałowi.. Spomniały im sie ziemskie casy, kie to po holak za owcami se chodzowali, wiersyckom śpiewali, a one im te śpiewki odciskowały  seroko…

– Hej, zeby tak zejść, a obocyć to jesce roz, Miely Boze, – zatrubowali sie znowu, ino juz glośno. A prawie wtedy seł pobok święty Jan i usłysoł ich..

– Coz to, Michalku, coz to? spytał grzecnie bardzo, a takim głosem, jak by muzycka z Dunajca najpiekni zagrała.

– Do gór haw cnię, – rzeką krzesny.

– Niby ze tesknis?…

– Po cepersku to sie ta moze i tęskni, po naskiemu sie cni…

Uśmiechnął sie wesoło Jan święty:

– Kwardy z wos góral, krzesny! Ale cemuz to na ziem se nie zejdziecie?..

– Zebych to mógl..

– Mogę to lo wos zrobić, ino..

Krzesny mu ani skońcyć nie dali, telo sie tym uciesyli.

– O, ranyści!.. Moge zejśé!?

– Ino mi masła z Podhol i serków mocie przynieść !. Bo to sie, wicie, imieniny moje nabliżają. a tu i te góraliki nowe z cyśca przychodzą… Trza by ich przecie jakosi przyjąć godnie… Spragnione to to syćkiego długim biedowaniem..

– Ba, ale jakoz jo wom masła i serków przyniesem, kie haw nimom pieniędzy?…zatroskał sie krzesny.

– Mos tu miesek. Zapłacis kielo padnie, ino mi dobrych serków a masła przynieś!  – pogrozili  święty Jan krzesnemu, który juz sie po góralsku obroł i na ziem se seł kwardym krokiem, jaz ta w niebie dudniało.

Na Podholu w tym casie było juz po połedniu i ludziska z jarmarku z Nowego Targu śli i jechali, jak komu padło. Krzesny Michal napatrzyli sie Tatrom a potem stanęli se w mieście na placu, przed pomnikiem Orkana, co go ta w skali wyrobili, i pozierają, cy kany znajomka nie obocą. Nikogo przecie ze swojaków doźryć  nimogli. Roz w roz ino nawija im się przed ocy to taki to zaś siaki obtarganiec. Nojbardzi uzolili sie nad dziewcęsiskiem siumnem, w pietnostu rokach moze, co na geślickach gralo podhalańskie, spaniałe nucicki. Spomnieli se o miesku, co go w zanadrzu mieli i usuli przygorztek śrybla, a recysko mieli serokie jak powała.

– Naści,- rzeką. Gęślorecka ocnalo ze skóry nie wyskocyła na widok telich piniędzy, ze sie ludzie zlecieli cudować. Nojwięcej zesło sie dziadów, co na jarmark ściągnęli  i kazdy łape wyciągo, a krzesnemų zol było, toz to i suł śrebniki, ze to stuł. A luda coraz więcy sie garnie i kazdy zęby wyscyrzo, jakby krzesnego razem z tym mieskien i śrebnikami keiol zjeść.
I niewiada na cymby się to syćko skoncylo, kieby nie jeden Tymbarcon, śwarny chłopak, co sie prawie nawinał i krzesnego za rekaw ulapil.

– Cor kces? – pytaja krzesny, myśląc ze i on kce piniedzy, a nie mioł pozioru na obtargańca.

– Nie poznajecie mie to krzesny? Dy my u wos sześć roków temu bycka kopili. Pociez na bok, bo rany świecie!…
Kcący nie kcący wyśli z nim z tłumu, na zotyłki sie skryli i dopiero do mowy!

– Skądze wyšcie telo piniedzy dorwał, he? Dy tu juz po ziandarów pośli, coby wos wzieni. jako podyrzanego.. Dobrze zeście ze mną uciekli,- godo mlodziacek. A nie wiedzioł ta wcale, ze krzesny juz nie zyje i  z nieba tu przyseł. 

– Skąd mon to mom, a tobie nic do tego. Alem ci wdzieęczność winien, boby mie te urwisie ziandarom daly.. Podź na jednego!.
Młodziocek ale nie spieszył sie nikany. Jak ta stoł przý peręcy tak stoi.

– Coz to?! Podź-ze!…

– Nie pijem!

– He!?

– Nie pijem, godom wom i pieknie za dobro wole dziękuje! – 1zece.

Poźro roz krzesny, poźrą drugi,  Kie licho! …. Dyć to chłop z gęby! ..

– Chłopeś cyś nie chłop? – spytają.

– A chłop.

– I nie pijes?

– A nie.

– Tacy  jak jo nie pijaja, po coz caz tracić po próżnicy i zdrowle, a jesce i  piniądze.

– A jaki-ześ to ty jes?

– Spółdzielca.

– He?

– Spółdzielca.  Jes nos takiech cało gromada. Piniązków my wiela tela złozyli, masinki zakupili i masło takie robimy, ze hyr o nos idzie seroko!..

– Kaz to?

– W Tymbarku.

– Cie!! cie!.
 
– I zamiast biydnym jałmuzne dawać to my im zorobek i robote dajemy. Toz to i…
 
– Słuchoj – no ty. – przerwą mu krzesny, a cy wy i syrki tyz robicie?
 
– Jakozbyšcie kcieli! Robiemy!.
 
– Masinkami ? Fige musom wortać, – skrzywili sie, ale im zoroz mina zrzodła. Wyciągnął młodziok  syrek i masło z torby:
 
– Posmakujciez…
 
– A zeby cie!…- krzykną krzesny, jaz sie Tymbarcanek zląkł.
 
– Niedobre?
 
– Za to haw syćko kupuję… drą sie krzesny, ze jej i miesek przed się wyciagają.
Młodziocek zdębioł.
 
– Masło i serki wase kupujem! No! Za syćko, co haw jest !..
 
– Edy wy tu na dziesięć furek masła i serków mocie, a u nas….
 
– Na dziesięć? Telo mi wej potrza.
Zatrubował sie Tymbarcanek, ale nie na długo.
 
– Na dziesięć?  Zgoda. Ściągniemy towor z filii i bedzie… Ale kaz wom to zawieść?
 
– Do nieba! – rzeką krzesny. – Kupujem juz z dostawą, bo przecie nie poniesem som dziesięciu fur masłs a sera tele światy!…
No, i wiecle, zawieźli Tymbarcanie dziesięć fur masła i sera do samego nieba! 
 
Bo kaz by ich ta z takim masłem nie wpuścili!!..
 
 As. O.
 
źródło: Czasopisma i wydawnictwa do 1939 – zbiory, księgozbiór – ”Kolekcja Prywatna Tymbark ”