Podróże z plecakiem

Grodzisko (618 m) – niewysoki, ale dość wybitny szczyt w północnej części Beskidu Wyspowego. Wchodzi w skład niewielkiego Pasma Cietnia, w którym wyróżnia się kilka szczytów. Kolejno, z południa na północ są to: Ciecień (829 m), Księża Góra (649 m), Cubla Góra (508 m), Grodzisko i Borek (562 m). Grodzisko dość stromo wznosi się ponad grzbiet pasma. Stoki zachodnie opadają do doliny Krzyworzeki, wschodnie do doliny Stradomki, północne przechodzą w grzbiet Borka. We wschodnim kierunku, do doliny Stradomki opada z Grodziska niewielki grzbiet z wzniesieniem Klasztorówka (444 m)^[1].

Wierzchołek Grodziska jest dość stromy i ma charakter cypla. Na całkowicie obecnie zalesionym szczycie góry znajdują się resztki dawnego Grodziska w Poznachowicach Górnych o owalnym kształcie, otoczonego rowem. Jeszcze przed I wojną światową prowadzono tam badania archeologiczne (w późniejszych czasach również). Stwierdzono, że istniało tutaj grodzisko już w czasach kultury łużyckiej, zamieszkiwane przez Celtów. Stworzyło ono podstawy do rozwoju grodu w Szczyrzycu. Znaleziono tu broń, narzędzia, i naczynia gliniane pochodzące z V w p.n.e. W czasach pierwszych Piastów wzniesiono na jego miejscu zamek szczyrzycki, będący jedną z najpotężniejszych budowli obronnych ówczesnej Ziemi Krakowskiej. Mury układane były z kamienia bez użycia zaprawy murarskiej. Spalony został w drugiej połowie XIII w. podczas III najazdu mongolskiego na Polskę (prawdopodobnie w 1287 r.). Później już nie został odbudowany. Dostrzec można jeszcze wały obronne i fosy (obecnie są to tylko pokryte glebą i porośnięte lasem spiętrzenia terenu) oraz resztki bramy^[2][3].

Na wzniesieniu Klasztorówka na wschodnim grzbiecie Grodziska znajduje się jeszcze jedno grodzisko zwane Klasztorzyskiem. Według niektórych badaczy prawdopodobnie w okresie średniowiecza istniał na nim klasztor benedyktynów^[3].

Mimo że Grodzisko jest porośnięte lasem, z otwartych terenów pól uprawnych położonych przy szlaku poniżej lasu można oglądać szeroką panoramę szczytów Beskidu Wyspowego. Widać Kamionną, Kostrzę, długi grzbiet Łopienia, Mogielicę, Ciecień i Księżą Górę a także leżący w dole Szczyrzyc z opactwem cystersów^[2].

Grodzisko i jego okolice występują w powieści Karola Bunscha pt. Dzikowy skarb^[3].

Upamiętnienie walk partyzantów Armii Krajowej z obwodu „Murawa”

W czasie II wojny światowej na szczycie Grodziska partyzanci AK mieli swój schron i to właśnie tam chowano poległych żołnierzy. Jesienią 1944 rozegrała się tu jedna z największych bitew partyzanckich w Małopolsce. Okrążeni przez Niemców partyzanci AK obwodu „Murawa” toczyli tu walki z Niemcami, których kulminacją była „Bitwa pod Łysiną” stoczona w dniach od 12 do 15 września. Nocą z 15 na 16 września udało im się wymknąć z oblężenia.

Po wojnie ciała poległych żołnierzy ekshumowano i zostali pochowani na cmentarzach komunalnych. Wewnątrz ruin dawnego zamku obecnie znajduje się symboliczny grób partyzantów^[3].

Dla uczczenia walk partyzantów z Niemcami, 22 maja 2018 postawiono na szczycie Grodziska duży Dębowy Krzyż ze specjalną tarczą informacyjną. Odprawionej przy tej okazji Mszy Świętej przewodniczył ojciec Jan Głaz, redemptorysta^[4]. Z czasem w tym miejscu pojawiła się także tablica opisująca sylwetki członków Armii Krajowej pochodzących z rejonu myślenickiego. Tablica ta została poważnie zdewastowana w czerwcu 2020. Nieznani sprawcy oblali ją pomarańczową farbą, pojawiły się na niej także bazgroły oraz obraźliwy napis pod adresem prezydenta Andrzeja Dudy. Dokonany akt wandalizmu miał najprawdopodobniej związek z przypadającymi 28 czerwca tego roku wyborami prezydenckimi^[5].

Szlaki turystyki pieszej

 Poznachowice Górne – Grodzisko. 1:30 h, z powrotem 1 h

 Kasina Wielka – Dzielec – Ciecień – Księża Góra – Cubla Góra – Grodzisko. Na szczyt Grodziska 5 h

 Szczyrzyc – Cubla Góra. 1:15 h, z powrotem 1 h

GS

Dzisiaj rozpoczynamy nowy cykl tematyczny „Podróże z plecakiem”. Odcinki będą się ukazywać na stronie głównej, ale też będzie można do nich wracać przy pomocy zakładki „Przyroda i podróże” w menu głównym, gdzie znajduje się zakładka „Podróże z plecakiem”. 

„Podróże z plecakiem” – góra Paproć

Paproć (643 m) – szczyt w Beskidzie Wyspowym. Przez miejscową ludność nazywany jest także Koszarską Górą lub Rysią Górą^[1]. Jest to wzniesienie z wyrównanym szczytem w formie obszernego płaskowyżu, położone między doliną rzeki Łososina od północy, a drogą nr 28 z Mszany Dolnej do Limanowej od południa. Stoki zachodnie opadają do doliny potoku Słopniczanka, wschodnie potoku Sowlinka. Zakończeniem północnego grzbietu Paproci jest wzniesienie Młyńskiej Góry, opływane przez Łososinę^[2]. Paproć wznosi się nad miejscowościami:      Tymbark,    Piekiełko,   Łososina Górna,   Koszary,   Limanowa   i   Zamieście^[3].

Mimo niedużej wysokości, z otwartych polan na szczycie Paproci oryginalne i rozległe panoramy na Beskid Wyspowy. Panorama widokowa (w kierunku od wschodu na zachód) obejmuje Kostrzę, Pasierbiecką Górę wraz z Kamionną, Pasmo Łososińskie, Ostrą, Cichoń, Przełęcz Słopnicką, Mogielicę, Łopień, Ćwilin, Przełęcz Gruszowiec i Śnieżnicę, jak również rozłożone w dolinach i na stokach gór miejscowości: Łososina Górna, Pasierbiec, Laskowa, Limanowa, Słopnice, Dobra,  Tymbark. Przy dobrej widoczności widoczny jest Kraków^[1].

Od strony Łososiny Górnej prowadzi na szczyt Paproci droga asfaltowa (miejscami bardzo stroma). Na szczycie wznosi się stalowy krzyż i kaplica pw. Matki Boskiej Królowej Beskidów, wybudowana przez wiernych z okolicy, jako wotum na przełom tysiącleci. Jest tam również tablica informacyjna dla turystów i ławki. Co roku gmina Limanowa organizuje na Paproci modlitewne spotkania „O bezpieczne lato i czyste środowisko”^[1].

Przez Paproć prowadzi szlak turystyki pieszej, wyznakowano także szlaki rowerowe, które zaczynają się u zachodnich podnóży Paproci, przy potoku Słopniczanka. Na potoku tym u podnóży Paproci znajduje się także zespół głazów i wychodni skalnych Tabacorz (przy kładce dla pieszych)^[1]

PS. 

Na Górze Paproć jest źródełko dla spragnionych, mało kto wie o tym:  🙂

Trasa

1. Wycieczkę zaczynamy w Tymbarku, na przystanku autobusowym Tymbark Armii Krajowej. Kierujemy się za znakami zielonego szlaku  (drogowskaz: Paproć 1 h). Idziemy przez chwilę drogą asfaltową, następnie skręcamy w prawo, przekraczamy most na Łososinie. Dalej kolejny most na Słopniczance. Szlak prowadzi pod górę, wśród luźno rozrzuconych zabudowań. Za nami ładny widok na okolicę.
2. Skręcamy w prawo, wkraczamy do lasu. Szlak wiedzie teraz leśną ścieżką delikatnie pod górę. Mijamy kolejne stacje drogi krzyżowej. Dochodzimy do ostatniej, XIV stacji – tu niewielka polanka z ładną panoramą na centralną część Beskidu Wyspowego.
3. Czeka nas teraz karkołomny, choć niezbyt długi odcinek wiodący dość stromo pod górę. Po pokonaniu tego fragmentu szlak się wypłaszcza. Następnie idziemy wygodną, leśną dróżką pośród dorodnego drzewostanu jodłowo-bukowego. Mijamy kolejne tablice informacyjne ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej.
4. Dochodzimy do rozległej polany z ławeczką. Roztacza się stąd piękny widok na Beskid Wyspowy, na drugim planie widać Beskid Sądecki i Gorce. Nieco dalej kolejna polana z szerszą panoramą. Docieramy do granicy lasu. W tym miejscu wychodzimy na drogę asfaltową i spotykamy szlak niebieski prowadzący ze wsi Koszary.
5. Dochodzimy do kaplicy Matki Boskiej Królowej Beskidów na górze Paproć. Tu krzyż milenijny, ławeczki, początek ścieżki dydaktycznej, poniżej kaplicy – wiata turystyczna, mapa Beskidu Wyspowego oraz znacznik szczytu. Z tego miejsca możemy kontynuować wędrówkę szlakiem zielonym  w kierunku Limanowej, zejść szlakiem niebieskim  do Zamieścia lub wrócić do Tymbarku tą samą drogą.

Atrakcje i walory krajobrazowe

1. Paproć (640 m n.p.m.) to szczyt położony w środkowej części Beskidu Wyspowego, nazywany przez miejscowych Rysią Górą lub Koszarską Górą, słynący z pięknych panoram oraz dorodnych drzewostanów jodłowo-bukowych. Na górze Paproć stoi Kaplica Matki Boskiej Królowej Beskidów oraz wysoki na dwadzieścia metrów krzyż milenijny. Poniżej kaplicy znajduje się wiata turystyczna, znacznik szczytu oraz obszerny parking, na który można dojechać krętą i wąską drogą z Łososiny Górnej. Kilkaset metrów na zachód od kaplicy, przy zielonym szlaku prowadzącym z Tymbarku, znajduje się polana, z której roztacza się wspaniała panorama na Beskid Wyspowy, na drugim planie widać Beskid Sądecki i Gorce. Wzdłuż zielonego szlaku z Tymbarku wiedzie polowa droga krzyżowa – ostatnia, XIV stacja znajduje się na niewielkiej polance z ładnym widokiem na okolicę. Przez górę Paproć wiedzie Główny Szlak Beskidu Wyspowego oraz ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna wyznakowana przez gminę Tymbark. Szczyt zaliczany jest do odznaki „102 Wyspy” Beskidu Wyspowego.
2. Tymbark to niewielka miejscowość położona w centralnej części Beskidu Wyspowego, w dolinie Łososiny, znana z wytwórni soków owocowych. To dobra baza wypadowa na szlaki Beskidu Wyspowego – z Tymbarku można powędrować na Paproć, Zęzów i Łopień. Tradycje przetwórstwa owocowego w Tymbarku sięgają lat trzydziestych XX wieku – z inicjatywy inżyniera Józefa Marka powstała wówczas znana w regionie spółdzielnia owocowo-warzywna zwana „Owocarnią” (do miejsca, gdzie stała niegdyś dawna Owocarnia, można dojść ścieżką edukacyjno-turystyczną znaczoną w terenie biało-czerwonym kwadratem). W rynku zachowała się małomiasteczkowa zabudowa. Warto zobaczyć kościół parafialny z pierwszej połowy XIX wieku oraz cmentarz wojenny nr 365 z okresu I wojny światowej (obecne założenie różni się znacznie od pierwowzoru).

Warianty i modyfikacje

1. Na górę Paproć możemy wjechać samochodem od strony Łososiny Górnej. Droga do kaplicy MB Królowej Beskidów (pokryta asfaltem) jest wąska, kręta i miejscami stroma. Pod kaplicą znajduje się duży parking. Z tego miejsca możemy wyruszyć na wędrówkę ścieżką przyrodniczo-dydaktyczną, która prowadzi przez malownicze tereny góry Paproć. Ścieżka w formie pętli ma dziesięć przystanków i wiedzie pięknym lasem jodłowo-bukowym. Po drodze znajdują się tablice edukacyjne z opisem ciekawostek ze świata przyrody.
2. Spod kaplicy na górze Paproć możemy zejść szlakiem niebieskim  w kierunku południowym do przystanku autobusowego w miejscowości Zamieście (osiedle Przylaski) znajdującego się przy drodze krajowej nr 28. Na przystanku zatrzymują się autobusy relacji Limanowa–Tymbark. Szlak niebieski na tym odcinku wiedzie wpierw widokową drogą grzbietową, następnie zakosami wygodną drogą leśną. Do przystanku autobusowego w Zamieściu Przylaski spod kaplicy dojdziemy w ok. 45 minut. Wybierając ten wariant, sprawdźmy przed wycieczką rozkład jazdy autobusów powrotnych.
3. Trasę możemy wydłużyć i zejść do Limanowej, kontynuując wędrówkę szlakiem zielonym. Jest to dobra opcja dla turystów niezmotoryzowanych, którzy nie muszą wracać do Tymbarku po samochód. Szlak zielony – po przekroczeniu drogi Limanowa–Tymbark – jest dość monotonny, wiedzie w większości asfaltem pośród zabudowań miejscowości.

Wskazówki praktyczne

1. Do Tymbarku kursują autobusy z Limanowej, Mszany Dolnej oraz z Krakowa (linia „Telesfor”, kierunek: Limanowa). Wysiadamy na przystanku Tymbark Armii Krajowej, tuż przy zielonym szlaku na Paproć.
2. Samochód najlepiej zaparkować na bezpłatnym parkingu znajdującym się przy Miasteczku Ruchu Rowerowego w Tymbarku, za skrzyżowaniem drogi na Podłopień. Auto możemy zostawić też na parkingu przy rynku i dojść na miejsce startu ok. 600 metrów szlakami żółtym i czarnym. Bezpłatny parking znajduje się także na ulicy Armii Krajowej – między delikatesami, a dawnym dworcem kolejowym.
3. W Tymbarku znajdują się sklepy, w których możemy kupić prowiant na drogę. „Coś słodkiego” możemy kupić w dwóch lodziarniach mieszczących się przy rynku.
4. Trasa na Paproć z Tymbarku – choć niedługa – jest typowo terenowa. Szlak wiedzie ładnym, mieszanym lasem. Podczas wędrówki czeka nas jeden bardziej stromy odcinek – jest to ostre podejście za ostatnią stacją drogi krzyżowej. Potem szlak się wypłaszcza i prowadzi łagodnie na sam szczyt. Na wędrówkę zabierzmy wygodne obuwie turystyczne.
5. Odpoczynek warto zaplanować na polance kilkaset metrów na zachód od kaplicy i krzyża milenijnego – miejsce to jest oznaczone jako trzeci przystanek ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej. Roztacza się stąd piękna panorama na okolicę. Nieco dalej znajduje się wiata, w której można się schronić w razie załamania pogody.

źródło. turystecznewczasy.pl wczasy

A jaka jest prawda? Zapraszamy to sprawdzić!

GS