W 2024 roku mija dwusetna rocznica wybudowania kościoła parafialnego w Tymbarku (1824 rok). Z tej okazji ukaże się kilka artykuł na temat tymbarskiej świątyni.

Pierwszy to „Tymbarska fara” autorstwa Mariana Sopaty. Artykuł jest z 1991 roku (stąd np. informacja o balaskach, których już nie ma, ale może kiedyś powrócą? jak też o jednej nawie, a to jak wiemy się zmieniło, nie ma też już „babińca”, większości drzew też nie). Publikacja: Głos Tymbarku Nr 5 z 1991 roku.

„Tymbarska fara”

Słowo fara pochodzi od niemieckiego die Pfarre – parafia i od średniowiecza oznaczało kościół parafialny. Obecnie używają go nieliczni mieszkańcy starych miast, dla określenia swoich kościołów parafialnych.

Historia powstania kościoła farnego w Tymbarku wiąże się z falsyfikatem sporządzonym przez fałszerza Stanisława Morawskiego (w 2 poł. XVIII w.), na którym widnieje data 11 sierpień 1349 г. jako data erygowania kościoła i szkoły w Tymbarku. Dlatego niektórzy historycy błędnie podają jakoby kościół powstał w XIV w.
O istnieniu parafii i kościoła w naszym mieście możemy dopiero  od lat 70- tych XV w.

Tak pisał o tym nasz największy kronikarz Jan Długosz: „…Miasto posiada kościół parafialny, drewniany pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny…”  / Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis /.

Tymbark wraz z przedmieściami oraz Jasną i Zawadką stanowił w tym okresie jedną z mniejszych parafii diecezji krakowskiej i należał do dekanatu dobczyckiego: Kościółek był niewielki, jednonawowy pokryty gontami, w ścianach były okienka w kształcie krzyży. Zbudowany w XV stuleciu przypominał zapewne późnogotycki kościół w Szyku.

Parafia Tymbark liczyła od końca XVI w. jedno miasto i 4 wsie – Podłopień, Jasna, Zawadka, Zamieście i powiększała z biegiem czasu co swój stan posiadania. Reformacja nie objęła swoim upływem Tymbarku, chociaż jej oddziaływanie sięgało do sąsiedniego Piekiełka, którego nazwa wiąże się ze sprowadzonymi tam, przez Rupniowskich, arianami.

W okresie kontrreformacji władze kościelne przywiązywały uwagę do rygorystycznego przestrzegania zaleceń
religii katolickiej – wprowadzono wiele nowych nabożeństw np.różaniec, gorzkie żale. Utworzono w Tymbarku bractwo kościelne do śpiewania modlitw podczas mszy i pogrzebów. Dało ono początek bractwu św. Anny założonemu w 1621 г.

W 1824 roku zbudowano w Tymbarku nowy kościół. Ze starego kościoła, który rozebrano, przeniesiono część wyposażenia: sygnaturkę z XIV w. późnogotyckie dzwony, renesansową chrzcielnicę z gotyckimi ornamentami z 1541г. oraz obrazy św. Anny Samotrzeć, św. Wawrzyńca, św. Idziego. Nowy kościół ma cechy klasycystyczne.   Składa się z jednej nawy do  której od północy wbudowano wieżę będącą równocześnie dzwonnicą i pomieszczeniem dla chóru.
Nawa kończy się w południowej części prezbiterium, do którego od zachodu przylega zakrystia.
W 1857 roku nadbudowano nad nią tzw. „skarbczyk” w którym znajdują się: najstarsze księgi zbiory kazań, mszały oprawione w safian, brewiarze, stare rękopisy – metryki chrztu, certyfikaty i ornaty, monstrancja i inne przedmioty liturgiczne.

Z tej samej strony przylega do niej „babiniec”, a pod wieżą jest  kruchta przez którą wiedzie główne wejście do kościoła..
Po jej lewej stronie jest składzik, w którym przechowywane są chorągwie, feletrony, krzyże i  inne przedmioty wykorzystywane podczas procesji.

Po prawej stronie drewniane schody wiodą na chór i wieżę. Wieża kościoła zakończona jest dwuczęściowym hełmem składającym się z baniastej kopuły oddzielonej balustradą od cebulastego nakrycia z krzyżem.
Drugi mniejszy hełm wieńczy środkową część nawy i mieści zabytkową sygnaturkę wzywającą nas codziennie do kościoła. Ten drugi hełm jest miniaturą pierwszego. Obydwa nawiązują do barokowych „hełmów polskich”, choć ich cebulaste kopuły przywodzą myśl prawosławne cerkwie.

W fasadzie, ponad wejściem głównym, umieszczone są na drewniany krucyfiks i figura N.M.P. Może właśnie one były inspiracją dla przydrożnych krzyży i figurek, których tak wiele spotykamy przy naszych drogach….

Z kościelnej wieży w majowe poranki grane są melodie maryjne,  a głos dzwonów towarzyszy nam w chwilach radości i smutku.

Przed kościelnym murkiem, od strony rynku, stoi figura św.Floriana z 1870 r. Kościół otaczają kasztanowce i lipy, które wiosną bielą się w słońcu, latem przyciągają pszczoły, jesienią mienią się wszystkimi kolorami złota, a zimą osiadają na nich płatki śniegu…….
W 1977 roku pokryto dach i hełmy miedzianą blachą, a w 1988 adnowiono i zmieniono wystrój wnętrza.

Kościół ma 7 dużych okien wypełnionych witrażami. Ze starych zachował się jeden w prezbiterium- przedstawia ukrzyżowango Chrystusa z Matką Bożą i św. Janem Ewangelistą. To fundacja miasta Tymbark z 1947 roku.
Pozostałe witraże przedstawiają Narodzenie N.M.P., Narodzenie Pana Jezusa, Zwiastowanie i Nawiedzenie św.Elżbiety, Rzeź  niewiniątek i Ucieczka do Egiptu, Odnalezienie Pana Jezusa, Ofiarowanie  w świątyni jerozolimskiej.
Nad nimi namalowane są portrety świętych polskich, a ponad nimi wyobrażenia przypowieści.

Jeszcze wyżej na środku sklepienia sceny z Nowego Testamentu, będące reminiscencją średniowiecznych „Biblii pauperum”. Nad głównym ołtarzem jest obraz Ferdynanda Olesińskiego z 1891г. przedstawiający Narodzenie Marii Panny.
Obecnie kościół ma dwa ołtarze boczne /niegdyś cztery/, w których umieszczone są: kopia M.B.Częstochowskiej i św. Anna Samotrzeć z 2 poł. XVII w.

Po lewej stronie jest ambona z obrazem Chrystusa Dobrego Pasterza namalowanym w 1936 roku przez Stanisława Fischera. Po prawej, pomiędzy balaskami a bocznym ołtarzem, stoi wykonana z piaskowca zabytkowa chrzcielnica.

Dookoła nawy wisi 14 obrazów namalowanych w 1883г. przedstawiających stacje Drogi Krzyżowej.
Przed drzwiami oddzielającymi kruchtę od nawy stoją dwie drewniane kolumny, na których spoczywa wysunięta część chóru muzycznego mieszczące organy wykonane w 1898 roku przez  organmistrza Falla ze Szczyrzyca.

Obrazy, przedstawienia na witrażach i sklepieniu przybliżają nam postać Bogurodzicy – od narodzenia przez ziemskie życie aż po dramatyczną scenę „Stabat Mater Dolorosa” radosne Wniebowzięcie, przypominając nam, że kościół nasz jest poświęcony Najświętszej Panience.

MARIAN SOPATA

tymbarska fara, rysunek Jana Platy

zdjęcia: J.Szymański

Fasola eucharystyczna, nazywana inaczej fasolą z monstrancją lub fasolą z Najświętszym Sakramentem, stanowi niezwykłe połączenie religijnej symboliki i przyrody. Ta specyficzna odmiana fasoli tycznej wyróżnia się unikatowym znaczkiem na nasionach, przedstawiającym monstrancję z zamkniętą w środku hostią.

Historia, związana z tajemnicą Eucharystii, wydarzyła się we Francji, w czasach wielkiej rewolucji francuskiej. Dziś coraz szerzej rozprzestrzeniana bywa dzięki przekazywaniu z rąk do rąk niezwykłych ziarenek… fasolki z wizerunkiem monstrancji z maleńką hostią pośrodku.

A mianowicie:

„Eucharystyczne wydarzenie miało miejsce w Alzacji, która podczas pamiętnej rewolucji w 1789 r., pod względem administracyjnym została zespolona z Francją. Kraina ta, słynąca z malowniczych krajobrazów, jest ważnym regionem rolniczym, położonym między Wogezami a Renem. Do dzisiaj opowiada się tam interesującą historię, którą w 200 lat od jej zaistnienia spisał i opublikował w 1989 r. M.F. de Bussang.
Oto proboszcz małej alzackiej wioski, zaniepokojony wzrastającą falą terroru brygad rewolucyjnych, które zaczęły zagrażać jego parafii, stanął przed niezmiernie dramatycznym wyzwaniem: „Gdzie ukryć Najświętszy Sakrament?”.
Ze swoich obaw zwierzył się jednej z parafianek. Ta bez wahania, jakby niepomna na grożące jej i wiosce niebezpieczeństwo związane z odkryciem „Bożego skarbu”, zaproponowała swoją rolną działkę, obsadzoną rosnącą na tyczkach fasolą. Jakież było zaskoczenie owej odważnej wieśniaczki jesienią, w porze zbiorów! Z każdego z posadzonych w roli całkiem białych nasion wyrosły fasolki z tajemniczymi brązowymi znakami.
Przejęta tym faktem gospodyni wzięła garść ziarenek, by pokazać je proboszczowi. Ten bez większego trudu, pod natchnieniem Ducha Świętego, rozpoznał na każdej fasolce cudownie powstały zarys maleńkiej hostii zamkniętej w brązowej monstrancji, pięknie ornamentowanej.
Zdziwionej parafiance zaś oznajmił: „Droga pani, to jest rekompensata za pani odwagę i głęboką wiarę. Gdyby hostie z kościoła zostały odkryte w polu rolnym, gdzie je ukryliśmy, ja i pani zostalibyśmy rozstrzelani, pani dom spalony, a może i cała wieś„.
W nieodległej miejscowości Faverney en Comté podczas rewolucji spowodowano pożar kościoła. W stanie nietkniętym pozostały hostie ukryte w tabernakulum, w cudowny sposób ocalone przed ogniem. Do historii przeszło jednak przede wszystkim wydarzenie związane z cudowną alzacką fasolką”. (źródło: portal W Obronie Wiary i Tradycji Katolickiej)

Wszystko wskazuje na to, że fasola z monstrancją oprócz niebiańskiego znaczka ma z niebem jeszcze jedną wspólną rzecz: pnie się do niego niczym prawdziwa magiczna fasola! Tak, co by o niej nie powiedzieć jedno jest pewne: trzeba zarezerwować dla niej naprawdę długie tyczki. Można ją uprawiać jak każdą tradycyjną fasolę tyczną, zapewniając jej drewniane żerdzie, wokół których będą się owijać jej pędy lub wykorzystać ją jako jednoroczne pnącze, które szybko obrośnie altanę lub ogrodzenie zapewniając  zieloną zasłonę. 

IWS

zdjęcia: BW

Zmarła śp. Marta OLSZEWSKA z Tymbarku  (lat 64)

Uroczystości pogrzebowe odbędą się  w czwartek (10.10.24) – Msza święta o godz. 15.00

Wieczne odpoczywanie racz Jej dać Panie!

Tymbark 06.10. 2024r.

Szanowni Państwo

Przedstawię Państwu informacje, które są efektem zwołanej sesji mającej na celu wyjaśnienie problemów dotyczących przerw w dostarczaniu wody, zakazów jej używania oraz podjęcia działań mających na celu wyeliminowania skażeń. Byłem pomysłodawcą zwołania sesji, ponieważ uważałem, że taka sytuacja, jaka miała miejsce jest niedopuszczalna, gdyż zagraża zdrowiu mieszkańców.

            Propozycje przedstawione przeze mnie na sesji były następujące:

1. Zobowiązuje się Wójta Gminy Tymbark do wykonania inwentaryzacji sieci wodociągowej wraz z pozostałą infrastrukturą znajdującą się na terenie całej gminy. Inwentaryzacja musi zawierać wszystkie ujęcia wody pitnej tj. ujęcia powierzchowne, studnie kopane, studnie głębinowe oraz zbiorniki wraz z podaniem ich pojemności, stacje uzdatniania wody, przepompownie, zasuwy, hydranty i sieć przesyłową z podaniem średnic poszczególnych rurociągów. Ustala się termin wykonania zadania – do końca października 2024 roku.
2. Zobowiązuje się Wójta Gminy Tymbark do przedstawienia wykazu gminnej przesyłowej sieci wodociągowej starszej niż 30 lat wraz z podaniem kosztów przebudowy oraz wszystkich możliwych źródeł dofinansowania. Ustala się termin wykonania zadania – do końca października 2024 roku.
3. Zobowiązuje się Wójta Gminy Tymbark do wykonania prób ciśnieniowych wszystkich hydrantów znajdujących się na gminnej sieci wodociągowej, sprawdzenie hydrantów dotyczy tych, które były montowane przed 2019 rokiem. Ustala się termin wykonania zadania – do końca października 2024 roku.
4. Zobowiązuje się Wójta Gminy Tymbark do opracowania projektu budowy nowego ujęcia wody na górze Łopień zabezpieczonego na przedostawanie się zanieczyszczeń zewnętrznych, przedstawienia całkowitych kosztów budowy oraz wszystkich możliwych źródeł dofinansowania. Ustala się termin wykonania zadania – do końca grudnia 2024 roku.
5. Zobowiązuje się Wójta Gminy Tymbark do opracowania projektu budowy nowego zbiornika buforowego na wodę pitną w miejscowości Podłopień. Zbiornik wraz z pozostałymi istniejącymi powinien zabezpieczać ciągłość dostaw wody w przypadkach awaryjnych. Przedstawienia całkowitych kosztów budowy oraz wszystkich możliwych źródeł dofinansowania. Ustala się termin wykonania zadania – do końca grudnia 2024 roku.

Propozycje te spotkały się z jednoznaczną krytyką, tak ze strony wójta, jak i „jego radnych”. Jestem w stanie zrozumieć zachowanie wójta, który będzie wszystko robił, aby zadania trudne i wymagające dużo pracy odsuwać od siebie, ale radnych, którzy reprezentują mieszkańców mających w ostatnim okresie problemy tak utrudniające normalne funkcjonowanie zrozumieć „nie idzie”.

            Widząc zachowanie większości (tj. wójtowych) radnych, którzy bezkrytycznie popierają każde stanowisko wójta, trzeba się było zgodzić na propozycje zawarte w przyjętej na tej sesji uchwale. W mojej ocenie są one niewystarczające, aby w przewidywalnej, maksymalnie najkrótszej, przyszłości wyeliminować problemy związane z jakością wody. Uważam, że przyjęte w uchwale wnioski są tylko początkiem działań służących poprawie zaopatrzenia Naszej Gminy w wodę o parametrach określonych normą.   

            W przedstawionej przez wójta informacji (patrz w załącznik) jest dużo treści, które moim zdaniem mają za zadanie „rozmydlić” sprawę odpowiedzialności za stan infrastruktury wodociągowej.

            Szanowni Państwo uważna analiza przesłanego przez wójta pisma da Wam wyjaśnienie, dlaczego Zakład Gospodarki Komunalnej w Tymbarku funkcjonuje jako spółka prawa handlowego. Moim zdaniem taki stan rzeczy jest utrzymywany sztucznie, tylko i wyłącznie dla większego komfortu wójta, gdyż daje to możliwość zepchniecie bezpośredniej odpowiedzialności z siebie i z urzędu, na inny samodzielny podmiot, którego zarząd ponosi pełną odpowiedzialność za jego funkcjonowanie, włącznie z własnym, prywatnym, majątkiem w przypadku niewypłacalności spółki.

Sytuacja związana z funkcjonowaniem ZGK, jako spółki, jest na tyle nie zrozumiała, że do tego tematu zapewne jeszcze wielokrotnie będziemy powracać.

Z poważaniem

Radny Gminy Tymbark,  Marcin Drożdż

..

W niedzielę (6 października) mieszkańcy gminy spędzali aktywnie czas w Tarnowie i Solcu-Zdrój.

Spacerując wraz z przewodnikiem po zabytkowej dzielnicy Tarnowa, wzdłuż pozostałości murów obronnych, można poczuć klimat i odkryć wielokulturową historię miasta. Wśród pamiątek związanych z II wojną światową, obok żydowskiej łaźni, znajduje się pomnik, upamiętniający pierwszy transport więźniów z Tarnowa do Obozu Zagłady KL Auschwitz, na liście znajduje się nazwisko Tadeusza Paolone z Piekiełka.

Wizytówką zabytkowego Rynku jest ratusz, otoczony kamienicami z XVI i XVII w., nad którym góruje  Bazylika Katedralna z pomnikami nagrobnymi rodu Tarnowskich. W katedrze uczestniczyliśmy w niedzielnej mszy św.

Dalsza część wycieczki była przeznaczona na relaksujące kąpiele w termach solankowo-siarkowych w Solcu-Zdrój. Wypoczęci i pełni pozytywnych wrażeń wróciliśmy wieczorem do Tymbarku.

Informacja/zdjęcia: Ewa Skrzekut 

.