„Zanim powstała „Owocarnia” – artykuł Genowefy Drożdż-Kęski

Artykuł był publikowany w Głosie Tymbarku nr 21 w 1995 roku

ZANIM POWSTAŁA „OWOCARNIA”

Rozwój sadownictwa w naszym regionie ma długą tradycję. Sady wypełniały słoneczne stoki naszych gór już przed I wojną światową.
W roku 1902 staraniem sekretarza Rady Powiatowej, Józefa Becka, założono pierwszą powiatową szkółkę drzew owocowych.
Pamiętam opowiadania starych ludzi w Jodłowniku o tym, że ksiądz warunkował udzielenie ślubu zasadzeniem przez kawalera pięciu drzewek owocowych w przyszłym gospodarstwie.
Gospodarka na naszych ziemiach była zacofana i nierentowna. Na szczęście po I wojnie światowej, po odzyskaniu niepodległości, nie brakło w naszym regionie ludzi światłych, idealistów, którzy pracowali nad podniesieniem poziomu gospodarki na ziemiach górskich. Działali oddolnie, nie sterowani nakazami odgórnymi. Ich inicjatywy wyrosły znajomości potrzeb ludu i warunków na tych ziemiach. Ludzie ci dawno już poumierali, niewielu żyjących ich pamięta.
Jeszcze przed II wojną światową znałam działalność inż. Jana Drożdża i inż. Józefa Marka, przekazanie wspomnień o Nich uważam za swą powinność.

Po starannym fachowym przygotowaniu, po wielu trudach i zmaganiach, inż. Jan Drożdż stworzył Górską Szkołę Rolniczą w Łososinie Górnej, w roku 1929. W ciągu dziesięciu lat jej działanie odegrało wielką rolę w podniesieniu gospodarki na naszych ziemiach. Istotną wartością Szkoły było przekonanie wychowanków i społeczności wiejskiej, że indywidualne gospodarstwa górskie dzięki nowoczesnym (na owe czasy) sposobom gospodarowania, mogą stać się dochodowe i mogą mieć
poważny udział w produkcji państwowej, mogą wzbogacić ludność Podkarpacia. Na temat wszechstronnej działalności w tym kierunku inż. Jana Drożdża można by tomy pisać: racjonalna hodowla bydła, owiec, spółdzielczość, mleczarstwo, serowarstwo, sadownictwo, przetwórstwo owocowe, tkactwo, prace doświadczalne.

Szczęśliwie się złożyło, że od początku istnienia Szkoły Rolniczej został w niej zatrudniony inż. Józef Marek, absolwent wydziału sadownictwa UJ.
Pracował już w powiecie dwa lata jako instruktor sadownictwa, Napotykał na niezrozumienie władz i brak funduszy na potrzeby sadownictwa, myślał o opuszczeniu powiatu limanowskiego, gdy inż. Drożdż zaproponował mu w Szkole Rolniczej
stanowisko nauczyciela ogrodnictwa, sadownictwa, Tutaj poznał inż.Marek swoją przyszłą żonę, która pracowała tu jako kierowniczka internackiej kuchni. Po ślubie zamieszkali w Szkole, potem przenieśli się z dziećmi na gospodarstwo żony do Kisielówki.
Współpraca inż. Drożdża i inż. Marka, dwóch wielkich ludzi o dużej pasji społecznej, mających wizję zagospodarowania regionu w sprzyjających dla natury i człowieka warunkach dała wspaniałe rezultaty.
Inż. Józef Marek założył w Szkole Rolniczej wzorcowy ogród warzywny, szkółkę dziczków, drzew i krzewów owocowych, również szkółki spółdzielcze, z których materiał rozprowadzano w całym regionie. Drzewka ze szkółki łososińskiej były
mrozoodporne, wyrastały z nasion drzew dzikich, systematycznie zbieranych i selekcjonowanych. Nasiona te miały popyt w kraju i za granicą. Mimo znikomych funduszy rezultaty były wspaniałe. Na terenie powiatu powstawały nowe szkółki í sady uczniowskie oraz spółdzielcze. Zakładano sady obserwacyjne. Szkoła współpracowała z SGGW w Warszawie, PINGW w Puławach oraz z prof.Goriaczkowskim ze Skierniewic (Zakłady Doświadczalne SGGW).

Praca w szkółkach drzewek i przy otrzymywaniu nasion dała zatrudnienie wielu bezrobotnym na wsi i stanowiła realny dorobek gospodarczy. To były początki zadrzewiania Ziemi Podkarpackiej drzewami i krzewami owocowymi.
Łącznie z nurtem pracy w szkółkarstwie i sadownictwie uczniowskim i spółdzielczym podjęto w Szkole Rolniczej trudne zagadnienie zbytu owoców, ich przetwórstwa (również owoców leśnych).
W roku 1936 uruchomiono suszarnię karuzelową (własność szkoły). Suszono jabłka, śliwki, gruszki, jagody i grzyby. Właściciel Przetwórni Owocowej z Kruszwicy przekazał na użytek Szkoły prasę do owoców, młynek, beczki, pompy. Przerabiano owoce, głównie borówki,  do dalszej przeróbki. Materiał do tej małej przetwórni dostarczano z całego powiatu. Dla ludności było to źródło dochodu, na uczniów działało wychowawczo. Przetwórstwem w Szkole zajmował się sympatyczny staruszek, M.Czerwiński.

Inż. Drożdż i inż. Marek byli promotorami idei uruchomienia dużej przetwórni owocowej w skali regionu. Planowano jej filie.
Przy wielkim zaangażowaniu inż. Marka w 1935 roku założono Spółdzielnię Owocarską w Tymbarku. Właściwą organizację owocarstwa poprzedziły dwa lata prób, które przeprowadziła Spółdzielnia Mleczarska w Tymbarku.
Dobry wynik okresu próbnego dał podstawę do organizacji owocarstwa na większą skalę.
W latach 1937 – 38 wybudowano pierwsze pomieszczenia na przetwórnię Owocową w Tymbarku. Plany budowy, opracowane przez inż. Coopera, przesłał dr Chrobaczek, profesor SGGW w Warszawie.
 
Mam nadzieję, że temat dalszej historii Podhalańskiej Spółdzielni Owocarskiej w Tymbarku, jej rozwoju, zasług, z uwzględnieniem zasłużonych dla niej osób, będzie z okazji 60-lecia jej powstania podjęty.
Ja na razie chciałam tylko przedstawić czasy poprzedzające powstanie Spółdzielni i sylwetki ludzi, którzy byli jej inicjatorami.
 
Cześć Ich pamięci!
 
Genowefa Kęska 
źródło zdjęć: opracowanie  „Górska  Szkoła  Rolnicza  w Łososinie Górnej-perła  limanowskiej oświaty”
 
 
 
 
 

Rodzinna wycieczka w Małe Pieniny

W minioną sobotę (6 maja), mieszkańcy gminy Tymbark aktywnie spędzali czas odkrywając malownicze tereny rezerwatów przyrody: Homole i Białej Wody. Przewodnikiem wycieczki była radna Anna Dyląg.

Doskonała pogoda, niezwykłe krajobrazy oraz piękna trasa mobilizowała wszystkich uczestników do wędrówki, zarówno dzieci jak i seniorów. Wąwóz Homole jest jedną z atrakcji Pienin, który oczaruje każdego turystę. Szlak biegnie krętą ścieżką  w scenerii zieleni,  wzdłuż górskiego potoku z licznymi kładkami, wędrując mija się wysokie górskie skały o różnych kształtach. Po dotarciu na polanę przy Kamiennych Księgach był czas na odpoczynek. Dalsza wędrówka prowadziła na polanę Bukowinki, gdzie zachwyciły wszystkich piękne panoramy z widokami na Beskid Sądecki. Podczas relaksu można było zakupić oscypki i bundz w miejscowej bacówce. Kolejnym punktem programu był spacer w rezerwacie Biała Woda. To łatwa i piękna trasa biegnąca przez skalisty wąwóz. Na zakończenie wycieczki udaliśmy się do Krościenka na firmowe lody.

Wycieczkę można zaliczyć do udanych, pogoda i  niezwykle krajobrazy sprzyjały regeneracji i aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Dziękujemy Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy Tymbark za dofinansowanie wyjazdu.

Informacja/zdjęcia: Ewa Skrzekut 

“Zagrzmiało będzie urodzaj” – ks.bp.Józef Zawitkowskiego o św.Janie Pawle II

Litwo, słyszę Twój głos!

W dniu 5 czerwca 1991 r.
Święty Ojciec
gościł w Łomży i tam spotkał się
z Litwinami.
Został mi w pamięci
ten cudny widok,
kiedy smukła Litwinka
z toczkiem na głowie,
ze łzami w oczach,
mocno wtuliła się
do serca Świętego Papieża.
To pewnie wtedy urodziło się
papieskie zawołanie:
Litwo, słyszę Twój głos!

Może więc stosowna jest okazja,
aby w dzisiejszym zamyśleniu
przypomnieć
kilka słów skierowanych
do Litwinów.
Drodzy nasi Bracia i Siostry
z Litwy!

Pragnieniem serca jestem z Wami
i pragnę od dawna być pośród Was.
Codziennie nawiedzam
Waszą Ojczyznę w modlitwie.
Wspominam dziś wyjątkowe
święto – 600-lecie Chrztu Litwy.
Litwo, Ojczyzno Świętych
i Bohaterów.
Litwo, kraju Maryi…
Litwo świętego Kazimierza
i dynastii Jagiellonów!

A po litewsku Ojciec Święty
dodał:
Litwo, słyszę Twój głos!

I na ten głos odpowiadam stąd,
gdy jestem tak blisko…
Z łomżyńskiej katedry
polecam sprawę
mojej pielgrzymki na litewską
ziemię Tej,
co w Ostrej świeci Bramie i jest
jaśniejącą Jutrzenką Nadziei…

Umiłowani Litwini!
Z Wami jest Chrystus!
Z Wami jest Maryja
– Matka Miłosierdzia.
Z Wami jest Kościół,
z Wami jest Papież.

Kochał Ojciec Święty
tych Litwinów,
tylko dlaczego dla nas
oni tacy drapieżni.
Przecież tyle nas łączy
– Pogoń i Korona
potęga Jagiellonów,
a przecież my mówimy
inwokację Mickiewiczową
jak codzienny pacierz:
Panno Swięta, co Jasnej bronisz
Częstochowy
iw Ostrej świecisz Bramie:
Weź w Swą obronę
Litwę wierną i Koronę.

Ks. bp Józef Zawitkowski

Parafia Tymbark: Nabożeństwo Fatimskie, maj 2023

W pierwszą sobotę maja w kościele parafialnym w Tymbarku  licznie zgromadzili się wierni, aby wziąć udział w pierwszym w 2023 roku Nabożeństwie Fatimskim. Jako, że maj nabożeństwo rozpoczęło się odśpiewaniem Litanii Loretańskiej. Nabożeństwo Fatimskie poprowadził ks. Jakub Kuchta – diecezjalny wizytator nauki religii z Wydziału Katechetycznego Kurii Diecezjalnej w Tarnowie – który wygłosił kazanie oraz prowadził rozważania tajemnic różańcowych. 

W koncelebrze Mszę św. sprawował ksiądz proboszcz Parafii Tymbark dr Jan Banach, który też prowadzi Różaniec Fatimski.

Różaniec Fatimski, w związku z remontem rynku, po raz pierwszy został poprowadzony drogami wokół kościoła, czyli ulicą kościelną, a następnie w stronę cmentarza i do kościoła (analogicznie jak procesja rezurekcyjna 2023). Figurę Matki Bożej Fatimskiej nieśli druhowie z OSP Tymbark, w intencji których, między innymi, modlono  się się podczas nabożeństwa, w związku z Dniem Strażaka, który był w tym tygodniu. 

Różaniec zakończył się odśpiewaniem Apelu Jasnogórskiego (była to godzina dokładnie 21.00) 

IWS

IWS

.

 

 

Wincenty Stanisław Gawron – artysta, członek ruchu oporu, żołnierz, kolekcjoner

W Miejskiej Galerii Sztuki trwa wystawa pod tytułem ,,Wincenty Stanisław Gawron- Droga życia’’. 
Jak m.in. czytamy w  informacji MGS:
„Aktualna wystawa prezentuje przekrój działalności artystycznej Wincentego Stanisława Gawrona. Głównym elementem jest jedno z ostatnich dzieł – Droga Krzyżowa Narodu Polskiego z literackim opisem stacji autorstwa Zofii Wiśniewskiej, siostrzenicy Wincentego.
W Galerii można zobaczyć niezwykłe eksponaty, autentyczne pamiątki po starowiejskim artyście, dokumenty, obrazy, szkice, przedmioty użytku codziennego . Wnętrze w ciekawy sposób zaaranżował Damian Wróbel, tak by przenieść widza w klimat czasów współczesnych Wincentemu.”
 
Część eksponatów została na wystawę wypożyczonych od Parafii pw. Świętego Józefa Rzemieślnika w Starej Wsi, od Muzeum Parafialnego Parafii Limanowa oraz Muzeum Regionalnego Ziemi Limanowskiej. Instytucjom tym rodzina Wincentego Gawrona podarowała prace Artysty, pamiątki, eksponaty. 
 
Wystawa w Limanowej będzie dostępna do 19 maja br.
 
Rodzina Artysty jest w posiadaniu jeszcze innych pamiątek. Ma je też Pani Alina Gawron (Wincenty Gawron był jej wujkiem). Pani Alina pokazała kilka z nich. Jest to na przykład  wydana równo 100 lat temu, przez Wydawnictwo Biblioteki Wojskowej C.S.K. , książka pod tytułem „Centralna Szkoła Kawalerii w karykaturze”, w której są grafiki autorstwa Wincentego Gawrona.
 
 
 
(od red. frekwentant – uczestnik kursu, szkolenia wojskowego)
 
 
 
Wincenty Gawron mieszkając w Chicago stworzył prywatne Muzeum Józefa Piłsudskiego, w którym zgromadził liczne militaria i przedmioty związane z historią polskiego oręża.

o zamknięciu ekspozycji (marzec-kwiecień 1987)

 
 
ps. dziękuję Pani Ewie Hojnor za udostępnienie zdjęć 
 
O otwarciu wystawy pisałam:
 
IWS

Historia przekształceń/zmian organizacyjnych tymbarskiej Owocarni do 1999 roku

Jak można zaobserwować na naklejkach wyrobów tymbarskiej Owocarni jej formalna nazwa ulegała zmianie, w związku z różnego rodzaju zmianami organizacyjnych.

Prześledźmy te zmiany:

4.11.1935 – powstaje Podhalańska Spółdzielnia Ogrodnicza (zarejestrowana w sądzie  4.03.1937 uzyskując osobowość prawną), 

od 30 kwietnia 1941 –  Podhalańska Spółdzielnia Owocowo-Warzywnicza w Tymbarku,

1944 – Fabryka Przetworów Owocowych,

22.05.1945 – Podhalańska Spółdzielnia Ogrodnicza,

12.1949 –  Centrala Ogrodnicza – Przedsiębiorstwo Państwowo-Spółdzielcze

1.stycznia 1951 – upaństwowienie Spółdzielni, powstaje przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Podhalańskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Tymbarku,

1971 – 1975 – Krakowskie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego,

1975 –  Podhalańskie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego z siedzibą w Nowym Sączu, z zakładem dominującym w Tymbarku,

1982 – 1987 – Podhalańskie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego z siedzibą w Tymbarku,

1987 – Kombinat Rolno-Przemysłowy IGLOOPOL  z siedzibą w Dębicy,

1990 – po rozpadzie IGLOOPOLU – Podhalańskie Zakłady Przemysłu Owocowo-Warzywnego z siedzibą w Tymbarku,

1999 –  Tymbark wszedł w skład Grupy Maspex.

IWS