O Społecznym Komitecie Obchodów Pamięci Narodowej w Tymbarku działającym w stanie wojennym, o próbie wmurowania tablicy ofiar Katynia w 1982 roku

Fragment książki „Solidarność na ziemi limanowskiej Anny  Siwik i Tomasza Biedronia 

Rozdział 4. Stan wojenny (1981–1983)
4.6. Kolportaż wydawnictw konspiracyjnych, grupy samokształceniowe, akcje ulotkowe

…..

Władze o tych zebraniach wiedziały, gdyż od pewnego czasu do funkcjonariuszy KM MO w Limanowej docierały sygnały o organizowanych spotkaniach działaczy „Solidarności” w prywatnych domach, budynkach parafialnych, a nawet w zakładach pracy.
Wkrótce po wprowadzeniu stanu wojennego Jan Plata wraz z Mieczysławem Wawrzyniakiem, Anną Kapturkiewicz i Adamem Sołtysem rozpoczęli na terenie Tymbarku działalność konspiracyjną. Zdobywali papier dla wydawnictw podziemnych, rozprowadzali pisma, rozrzucali ulotki, organizowali w domu parafialnym odczyty z teologii, literatury, filozofii, historii prowadzone przez nauczycieli historii: Krzysztofa Pająka i Mariana Sopatę. W zakładach owocarskich działała odrębna grupa organizująca zbiórki pieniężne i kolportaż. Zebrane pieniądze przesyłano następnie do Krakowa. Ulotki  z okazji zlotu na Chyszówkach 11 listopada czy śmierci księdza Jerzego Popiełuszki Jan Plata drukował nocą w internacie w Tymbarku.

Stałe kontakty z przedstawicielami opozycji w Krakowie utrzymywał też były działacz NSZZ RI „Solidarność” w Tymbarku, przewodniczący ZG, wspomniany już Jan Ubik. Kontaktował się ze Zbigniewem Fijakiem z UJ zajmującym się drukiem i kolportażem wydawnictw konspiracyjnych, z członkami Komitetu Opieki nad Kopcem J. Piłsudskiego Krystianem Waksmundzkim i Witoldem Tukałłą, z Zygmuntem Łenykiem, Władysławem Mikiną, Władysławem Hardkiem, Mieczysławem Królem, Witoldem Kulą z KPN, byłym przewodniczącym NSZZ „Solidarność” w Transbudzie Kraków Witoldem Kudelą oraz członkiem Duszpasterstwa Hutników w Nowej Hucie Władysławem Mrowcem.

W Krakowie Ubik pozyskiwał ulotki, afisze i podziemne wydawnictwa kolportowane następnie na terenie Tymbarku.

W 1982 roku podjął próbę zorganizowania Społecznego Komitetu Obchodów Pamięci Narodowej w Tymbarku, którego celem było wmurowanie tablicy pamiątkowej w rynku poświęconej ofiarom Katynia oraz doprowadzenie do porządku miejscowego cmentarza z okresu drugiej wojny światowej, na którego powstanie ani władze gminne, ani wojewódzkie nie wyraziły zgody. Uroczystość wmurowania tablicy ku czci ofiar Katynia miała się odbyć 24 kwietnia 1983 roku w Tymbarku.
SB nie dopuściła do wmurowania tablicy, a zaproszona na wspomnianą uroczystość delegacja podziemnej „Solidarności” z Gorlic w składzie: Stanisław Jarka, Wojciech Mucha i Roman Stawiarski wzięła udział w mszy w intencji pomordowanych na Wschodzie. Dwa dni przed planowaną uroczystością przeprowadzono rewizje w domach Jana Mielnickiego i Jana Ubika, którzy zostali zatrzymani decyzją prokuratora rejonowego w Limanowej. Znaleziono u nich „po kilkadziesiąt egzemplarzy antypaństwowej literatury”. Zatrzymano również Jana Platę, Stefana Pażuchę i Jana Duchnika podejrzanych o udział w „nielegalnej inicjatywie” wmurowania tablicy i kolportaż nielegalnych wydawnictw. Przeprowadzono rozmowę ostrzegawczą z proboszczem parafii w Tymbarku ks. Teofilem Świątkiem.

W Tymbarku u Jana Ubika bywał Władysław Hardek, były członek TKK i przewodniczący RKW Małopolska „Solidarność”. Ludzie konspiracji krakowskiej najczęściej przyjeżdżali w soboty i niedziele, odbywając spotkania z przedstawicielami środowiska niezależnego, do którego należeli m.in. były członek ZW NSZZ RI „Solidarność” w Nowym Sączu Roland Mielnicki, jego brat Jan, Józef Wilczek, Stanisław Pachowicz, Aleksander Kapturkiewicz, Jan Wątroba i Mieczysław Wawrzyniak.

Inspektor SB RUSW w Limanowej mł. chor. Andrzej Sroczyński raportował, że w Tymbarku za sprawą Ubika miał działać nielegalnie Klub Inteligencji Katolickiej, co jednak nie odpowiadało prawdzie. Spotkania miały się odbywać w kościele i na plebanii. Jan Ubik wraz Aleksandrem Kapturkiewiczem często wyjeżdżali do Nowego Targu, Rabki i Zakopanego, gdzie według SB kontaktowali się ze środowiskami opozycyjnymi. Wspólnie z działaczami KPN spotykali się na zlotach organizowanych na przełęczy Chyszówki, dokąd przybywali działacze KPN z Radomia, Kielc i Bielska-Białej.

..

eksponaty z czasów Solidarności – prywatne muzeum Zenona Duchnika

zdjęcie: Zbigniew Kurek