Parafia Tymbark – rozpoczął się okres Adwentu
zdjęcia: IWS
„Sprawa zaginionego ks. Edwarda Kuca” – rozdział VIII „Martyrologii duchowieństwa diecezji tarnowskiej w okresie okupacji hitlerowskiej” ks.Andrzeja Jedynaka
Przypomnienie historii zaginionego w czasie okupacji ks.Edwarda Kuca. Została ona też opisana w ósmym rozdziale książki (zmarłego w styczniu br.) ks.Andrzeja Jedynka „Martyrologia duchowieństwa diecezji tarnowskiej w okresie okupacji hitlerowskiej”.
Sprawa zaginionego ks. Edwarda Kuca
W kontekście zamordowanych i prześladowanych w czasie wojny kapłanów trzeba także wspomnieć o pewnym księdzu, którego śmierć do dzisiaj jest wielce zagadkowa, a miejsce jego pochowania do dzisiaj nie jest znane.
Dotyczy to ks. Edwarda Kuca, który w 1944 r. zaginął w dość ciekawych okolicznościach, a miejsce jego grobu leżącego zapewne gdzieś w lasach Beskidu Wyspowego do dnia dzisiejszego nie jest znane, mimo, że wielu ludzi, już prawie od 70 lat pragnie go odnaleźć.
Kimże był ów kapłan, którego fakty związane z jego śmierci do dzisiaj rozpalają umysły wielu ludzi, zwłaszcza w Tymbarku i Limanowej? Jest to sprawa o tyle ciekawa, że stawiane hipotezy dotyczące jego śmierci z jednej strony są smutne, a z drugiej przerażające.
Zaginiony kapłan urodził się w 1915 roku na Podłopieniu, w wiosce należącej do parafii Tymbark. Po skończeniu Szkoły Męskiej w Tymbarku uczęszczał do I Gimnazjum w Nowym Sączu. Egzamin dojrzałości zdał w Małym Seminarium w Tarnowie. W roku 1932 wstąpił do Wyższego Seminarium w Tarnowie. Po ukończeniu Studiów teologicznych przyjął święcenia kapłańskie przyjął mając zaledwie 22 lata. O przyjęciu tych święceń w tak młodym wieku zadecydowały przede wszystkim bardzo dobre wyniki w nauce, jakie osiągał we wszystkich szkołach, do których uczęszczał. Święcenia kapłańskie przyjął w rodzinnej parafii, których udzielił mu osobiście ordynariusz tarnowski – biskup Franciszek Lisowski.
Przyjazd tarnowskiego biskupa do Tymbarku ściągnął ogromne rzesze wiernych nie tylko z tymbarskiej parafii, bowiem w historii diecezji był to precedens zrobiony wyłącznie dla księdza Prymicjanta zapewne ze względu na jego bardzo młody wiek,
ale być może nie tylko.
Dotyczy to ks. Edwarda Kuca, który w 1944 r. zaginął w dość ciekawych okolicznościach, a miejsce jego grobu leżącego zapewne gdzieś w lasach Beskidu Wyspowego do dnia dzisiejszego nie jest znane, mimo, że wielu ludzi, już prawie od 70 lat pragnie go odnaleźć.
Kimże był ów kapłan, którego fakty związane z jego śmierci do dzisiaj rozpalają umysły wielu ludzi, zwłaszcza w Tymbarku i Limanowej? Jest to sprawa o tyle ciekawa, że stawiane hipotezy dotyczące jego śmierci z jednej strony są smutne, a z drugiej przerażające.
Zaginiony kapłan urodził się w 1915 roku na Podłopieniu, w wiosce należącej do parafii Tymbark. Po skończeniu Szkoły Męskiej w Tymbarku uczęszczał do I Gimnazjum w Nowym Sączu. Egzamin dojrzałości zdał w Małym Seminarium w Tarnowie. W roku 1932 wstąpił do Wyższego Seminarium w Tarnowie. Po ukończeniu Studiów teologicznych przyjął święcenia kapłańskie przyjął mając zaledwie 22 lata. O przyjęciu tych święceń w tak młodym wieku zadecydowały przede wszystkim bardzo dobre wyniki w nauce, jakie osiągał we wszystkich szkołach, do których uczęszczał. Święcenia kapłańskie przyjął w rodzinnej parafii, których udzielił mu osobiście ordynariusz tarnowski – biskup Franciszek Lisowski.
Przyjazd tarnowskiego biskupa do Tymbarku ściągnął ogromne rzesze wiernych nie tylko z tymbarskiej parafii, bowiem w historii diecezji był to precedens zrobiony wyłącznie dla księdza Prymicjanta zapewne ze względu na jego bardzo młody wiek,
ale być może nie tylko.
W kontekście tych święceń mówi się, że był to prawdopodobnie pierwszy przypadek w dziejach diecezji tarnowskiej by święceń kapłańskich udzielał biskup poza tarnowską katedrą.
Pierwszą placówką ks. Edwarda Kuca (jego starszy brat również wybrał drogę duchowną) były Barcice koło Starego Sącza. Ks. Edward mimo obowiązków związanych z funkcją wikariusza i katechety nie zrezygnował z dalszego studiowania, a jego wysiłki w tym względzie zostały nie tylko zauważone, ale i właściwie docenione przez jego kościelnych zwierzchników.
Wyrazem tego wyróżnienia stało się skierowanie go na studia do Rzymu, gdzie po dwóch latach pobytu w Wiecznym Mieście ów kapłan rodem z Tymbarku uzyskał licencjat z prawa kanonicznego.
W 1939 roku przyjechał na wakacje do rodzinnego domu. We wrześniu wybuchła wojna, która młodemu, a ambitnemu duchownemu uniemożliwiła powrót do Rzymu i kontynuowanie tam studiów.
W czasie okupacji niemieckiej swoją kapłańską posługę pełnił najpierw w Radomyślu Wielkim, a później w Bochni. Kolejną placówką duszpasterską dla ks. Kuca z polecenia biskupa stała się Limanowa. Stąd ks. Edward miał bardzo blisko do swojej rodzinnej miejscowości w Podłopieniu, w której mieszkała jego matka Regina, do której był mocno przywiązany. Natomiast w pobliskim Tymbarku jego brat Władysław był wójtem, którego Niemcy na tym stanowisku zaakceptowali ze względu na bardzo dobą znajomość języka niemieckiego. Ta informacja jest istotna ze względu na późniejsze wydarzenia jakie się tu rozegrały.
Dla obydwóch braci tragiczny okazał się koniec lipca 1944 r. Partyzanci ukryci za murem kościelnym zorganizowali zamach na komendanta gestapo Müllera, którego na tymbarskim rynku zamierzali zastrzelić. Tak się fatalnie zdarzyło, że zabity został nie komendant gestapo, ale Władysław Kuc, który w chwili zamachu stał obok szefa niemieckiej policji. Ten ostatni wyszedł z zamachu bez większego szwanku, natomiast postrzelonego Kuca przewieziono do szpitala w Nowym Sączu, w którym mimo szybkiej pomocy lekarzy wkrótce zmarł. W pogrzebie Władysława, który się odbył 2 sierpnia uczestniczył oczywiście jego brat – ks. Edward. Według ustnych przekazów, na pogrzebie ks. Edward wygłosiło kazanie, w którym mocno skrytykował działania partyzantów. Wytknął nie tylko śmiertelne zranienie swojego brata, ale także ich inne poczynania, które, jak to ujął „nie były godne synów naszego narodu”.
Wkrótce po pogrzebie ślad po ks. Edwardzie zaginął. Jest pewne, że udał się on na stację kolejową w Tymbarku i stąd pociągiem wyruszył w kierunku Limanowej. Swojej matce miał powiedzieć, że do niej wróci jeszcze tego samego dnia wieczorem.
Prawdopodobnie do Limanowej nigdy nie dotarł, bowiem według wielu przekazów ustnych ostatni raz widziany był w Piekiełku.
Tu wysiadł na stacji kolejowej skąd udał się w kierunku Rupniowa. Ponieważ okoliczne lasy uważane były za siedlisko partyzantów, stąd więc nic dziwnego, że do dzisiaj panuje powszechne przekonanie, że ów kapłan wyruszył na spotkanie z osobami odpowiedzialnymi za śmierć tymbarskiego wójta. Być może, że zrobił to z własnej inicjatywy, nie mogąc znieść żalu po śmierci swojego brata, albo też został wezwany przez partyzantów w celu zakończenia zatargu do jakiego mogło dojść po ostrych słowach wypowiedzianych w czasie kazania na pogrzebie brata. Nie ma jednak całkowitej pewności, że ów kapłan dotarł na spotkanie z partyzantami, a tym bardziej nie jest pewne, że został przez nich zastrzelony.
Sprawę tajemniczego zniknięcia ks. Kuca starał się przez wiele lat rozwiązań jego kolega, już nieżyjący ks. Władysław Pachowicz. Był on na pogrzebie wójta w Tymbarku w 1944 r.
i osobiście słyszał krytykę partyzantów po owym feralnym kazaniu. Ks. Pachowicz wprawdzie był o dwa lata młodszy od swego kolegi, ale znał się z nim dobrze, bowiem Władysław pochodził z Zawadki, czyli wioski należącej też do parafii Tymbark.
Ks. Pachowicz podobnie, jak jego starszy kolega również uczęszczał do I Gimnazjum w Nowym Sączu. Późniejsze lata seminaryjne związały ich ze sobą jeszcze mocniej.
Ów ks. Władysław Pachowicz (ur. 20 lipca 1913 r. w Zawadce) w archiwalnym już egzemplarzu lokalnego „Głosu Tymbarku” (dziś już się nie ukazuje) o ks. Kucu napisał artykuł, w którym uzasadniał swoje dociekania odnośnie okoliczności nagłego, a przede wszystkim tajemniczego zniknięcia ks. Edwarda Kuca.
W tymże artykule zawarł swoistego rodzaju apel skierowany do wszystkich tych, którzy coś wiedzą na temat śmierci tego kapłana, ale z jakiegoś powodu boją się o tym mówić. Tam ks. Pachowicz napisał takie słowa: „Przeżywamy obecnie okres, w którym wychodzi na jaw wiele spraw bolesnych, dotąd skrzętnie ukrywanych. Do nich należy także tajemnica śmierci księdza Edwarda Kuca, która winna być obecnie wyjaśniona, by przy-
wrócić cześć jego pamięci. Podkreślam z całą stanowczością, że ze wszech miar ks. Kuc zasługuje na to, by jego prochy spoczęły na cmentarzu rodzinnym, a w kościele parafialnym, który był miejscem jego święceń kapłańskich, zostało odprawione uroczyste nabożeństwo za spokój wieczny jego duszy”.
Pierwszą placówką ks. Edwarda Kuca (jego starszy brat również wybrał drogę duchowną) były Barcice koło Starego Sącza. Ks. Edward mimo obowiązków związanych z funkcją wikariusza i katechety nie zrezygnował z dalszego studiowania, a jego wysiłki w tym względzie zostały nie tylko zauważone, ale i właściwie docenione przez jego kościelnych zwierzchników.
Wyrazem tego wyróżnienia stało się skierowanie go na studia do Rzymu, gdzie po dwóch latach pobytu w Wiecznym Mieście ów kapłan rodem z Tymbarku uzyskał licencjat z prawa kanonicznego.
W 1939 roku przyjechał na wakacje do rodzinnego domu. We wrześniu wybuchła wojna, która młodemu, a ambitnemu duchownemu uniemożliwiła powrót do Rzymu i kontynuowanie tam studiów.
W czasie okupacji niemieckiej swoją kapłańską posługę pełnił najpierw w Radomyślu Wielkim, a później w Bochni. Kolejną placówką duszpasterską dla ks. Kuca z polecenia biskupa stała się Limanowa. Stąd ks. Edward miał bardzo blisko do swojej rodzinnej miejscowości w Podłopieniu, w której mieszkała jego matka Regina, do której był mocno przywiązany. Natomiast w pobliskim Tymbarku jego brat Władysław był wójtem, którego Niemcy na tym stanowisku zaakceptowali ze względu na bardzo dobą znajomość języka niemieckiego. Ta informacja jest istotna ze względu na późniejsze wydarzenia jakie się tu rozegrały.
Dla obydwóch braci tragiczny okazał się koniec lipca 1944 r. Partyzanci ukryci za murem kościelnym zorganizowali zamach na komendanta gestapo Müllera, którego na tymbarskim rynku zamierzali zastrzelić. Tak się fatalnie zdarzyło, że zabity został nie komendant gestapo, ale Władysław Kuc, który w chwili zamachu stał obok szefa niemieckiej policji. Ten ostatni wyszedł z zamachu bez większego szwanku, natomiast postrzelonego Kuca przewieziono do szpitala w Nowym Sączu, w którym mimo szybkiej pomocy lekarzy wkrótce zmarł. W pogrzebie Władysława, który się odbył 2 sierpnia uczestniczył oczywiście jego brat – ks. Edward. Według ustnych przekazów, na pogrzebie ks. Edward wygłosiło kazanie, w którym mocno skrytykował działania partyzantów. Wytknął nie tylko śmiertelne zranienie swojego brata, ale także ich inne poczynania, które, jak to ujął „nie były godne synów naszego narodu”.
Wkrótce po pogrzebie ślad po ks. Edwardzie zaginął. Jest pewne, że udał się on na stację kolejową w Tymbarku i stąd pociągiem wyruszył w kierunku Limanowej. Swojej matce miał powiedzieć, że do niej wróci jeszcze tego samego dnia wieczorem.
Prawdopodobnie do Limanowej nigdy nie dotarł, bowiem według wielu przekazów ustnych ostatni raz widziany był w Piekiełku.
Tu wysiadł na stacji kolejowej skąd udał się w kierunku Rupniowa. Ponieważ okoliczne lasy uważane były za siedlisko partyzantów, stąd więc nic dziwnego, że do dzisiaj panuje powszechne przekonanie, że ów kapłan wyruszył na spotkanie z osobami odpowiedzialnymi za śmierć tymbarskiego wójta. Być może, że zrobił to z własnej inicjatywy, nie mogąc znieść żalu po śmierci swojego brata, albo też został wezwany przez partyzantów w celu zakończenia zatargu do jakiego mogło dojść po ostrych słowach wypowiedzianych w czasie kazania na pogrzebie brata. Nie ma jednak całkowitej pewności, że ów kapłan dotarł na spotkanie z partyzantami, a tym bardziej nie jest pewne, że został przez nich zastrzelony.
Sprawę tajemniczego zniknięcia ks. Kuca starał się przez wiele lat rozwiązań jego kolega, już nieżyjący ks. Władysław Pachowicz. Był on na pogrzebie wójta w Tymbarku w 1944 r.
i osobiście słyszał krytykę partyzantów po owym feralnym kazaniu. Ks. Pachowicz wprawdzie był o dwa lata młodszy od swego kolegi, ale znał się z nim dobrze, bowiem Władysław pochodził z Zawadki, czyli wioski należącej też do parafii Tymbark.
Ks. Pachowicz podobnie, jak jego starszy kolega również uczęszczał do I Gimnazjum w Nowym Sączu. Późniejsze lata seminaryjne związały ich ze sobą jeszcze mocniej.
Ów ks. Władysław Pachowicz (ur. 20 lipca 1913 r. w Zawadce) w archiwalnym już egzemplarzu lokalnego „Głosu Tymbarku” (dziś już się nie ukazuje) o ks. Kucu napisał artykuł, w którym uzasadniał swoje dociekania odnośnie okoliczności nagłego, a przede wszystkim tajemniczego zniknięcia ks. Edwarda Kuca.
W tymże artykule zawarł swoistego rodzaju apel skierowany do wszystkich tych, którzy coś wiedzą na temat śmierci tego kapłana, ale z jakiegoś powodu boją się o tym mówić. Tam ks. Pachowicz napisał takie słowa: „Przeżywamy obecnie okres, w którym wychodzi na jaw wiele spraw bolesnych, dotąd skrzętnie ukrywanych. Do nich należy także tajemnica śmierci księdza Edwarda Kuca, która winna być obecnie wyjaśniona, by przy-
wrócić cześć jego pamięci. Podkreślam z całą stanowczością, że ze wszech miar ks. Kuc zasługuje na to, by jego prochy spoczęły na cmentarzu rodzinnym, a w kościele parafialnym, który był miejscem jego święceń kapłańskich, zostało odprawione uroczyste nabożeństwo za spokój wieczny jego duszy”.
Ks. Władysław Pachowicz zmarł w 2005 r. w domu Księży Tarnowie Emerytów , dlatego jego marzenie dotyczące odnalezienia grobu ks. Edwarda Kuca – jego kolegi – dotąd się nie spełniło.
W sprawę rozwikłania śmierci ks. Kuca, podjął z kolei Andrzej Czernek, który apel ks. Władysława Pachowicza zawarty w „Głosie Tymbarku” potraktował jako wypełnienie ostatniej woli zmarłego kapłana i postanowił, oczywiście w miarę możliwości, dalej drążyć ten problem, aż do jego całkowitego rozwiązania.
Dla Czernka ten problem okazał się tym bardziej ważny, że Msza św. pogrzebowa ks. Władysława Pachowicza była niezwykle skromna. Ów zasłużony tymbarski kapłan zmarł w Domu Księży Emerytów w Tarnowie, w którym odprawiono Mszę św. żałobną. Stamtąd jego ciało przewieziono do Tymbarku, w którym, niestety nie nagłośniono w odpowiedni sposób, faktu śmierci i pogrzebu tak zasłużonego dla diecezji i Tymbarku Kapłana.
Tu w Tymbarku po Mszy św. pogrzebowej sprawowanej przez ks. Biskupa Władysława Bobowskiego, trumnę z ciałem ks. Władysława złożono na miejscowym cmentarzu.
„Dla mnie nie są ważne nazwiska odpowiedzialnych za śmierć ks. Edwarda Kuca – powiedział Andrzej Czernek.
Wiadomo bowiem, że wśród partyzantów było wielu bohaterów, ale wśród nich byli też tzw. pseudopartyzanci. Nie chodzi mi jednak by dokonywać jakichkolwiek sądów, ale chciałbym, aby spełniło się marzenie ks. Pachowicza, by ciało zaginionego w 1944 r.
Kapłana spoczęło na cmentarzu parafialnym. Będę robił wszystko co tylko będzie możliwe, aby do tego doszło, choć wiem, że szanse na odnalezienie grobu ks. Edwarda Kuca po tylu latach są znikome. Jego nazwisko musi zostać wreszcie gdzieś umieszczone, aby następne pokolenia wiedziały kim on był”.
Jest duże prawdopodobieństwo, że szczątki zaginionego księdza spoczywają gdzieś w lasach na osiedlu Zęzów w Piekiełku lub w Rupniowie. Szczególnie interesujący był fakt systematycznego zapalania świeczek przez anonimową osobę zawsze w dniu 1 listopada. Przez około 20 lat po II wojnie światowej zawsze w tym miejscu, czyli na Zęzowie, nieopodal drogi biegnącej przez gęsty las, ktoś kładąc na mogile wieniec i zapalając
cmentarne znicze oddawał cześć pogrzebanemu tam człowiekowi.
Był to wieniec zrobiony z mchu, na którym była zapalona świeczka – wspomina jeden z pobliskich mieszkańców. Powszechnie mówiło się, że robił to brat ks. Władysława Pachowicza – pisze autor internetowego blogu JABU. Nie mam jednak pewności czy
tak było naprawdę, bowiem były to trudne czasy komunizmu, a takimi sprawami, jak zabójstwo księdza czy działalność partyzantów lepiej było się nie interesować, bo tak było bezpiecznie.
Taki człowiek przynajmniej miał spokój. Ponieważ, gdzieś od lat sześćdziesiątych świeczek w lesie już nikt nie widział, a zbiegło się to ze śmiercią brata ks. Pachowicza, stąd więc, być może na prośbę swego brata ks. Władysława zrodziło się przypuszczenie,
że to właśnie on – Pachowicz przynosił tu ów wieniec i zapalał nagrobne świeczki.
W tym więc miejscu rodzi się istotne pytanie: zatem czyjże jest ów grób w lesie na Zęzowie? W miejscu, gdzie kiedyś były zapalane znicze jeszcze dziś widać wyraźne zagłębienie. Wydaje się jakby ziemia się tam trochę zapadła. Niewykluczone więc, że
jest to grób jakiegoś partyzanta, który zginął tu w czasie walk partyzanckich. Wydaje się jednak, że gdyby istotnie leżał tu jakiś partyzant to miejsce to zostałoby jakoś oznakowane. Wiadomo przecież, że na limanowszczyźnie i ziemi tymbarskiej jest bardzo dużo mogił partyzantów, a także tych ludzi, którzy w czasie II wojny światowej oddali życie za ojczyznę. Tymczasem na Zęzowie, ktoś zapałał świeczki w tajemnicy. Nie chciał lub bał się podzielić swoją wiedzą na temat osoby, która spoczywa w tym miejscu. Z tego więc powodu zrodziło się przypuszczenie, że właśnie tutaj może spoczywać ks. Edward Kuc, ale niestety, pewności, co do tego faktu, chyba nigdy mieć nie będziemy – chociaż
W sprawę rozwikłania śmierci ks. Kuca, podjął z kolei Andrzej Czernek, który apel ks. Władysława Pachowicza zawarty w „Głosie Tymbarku” potraktował jako wypełnienie ostatniej woli zmarłego kapłana i postanowił, oczywiście w miarę możliwości, dalej drążyć ten problem, aż do jego całkowitego rozwiązania.
Dla Czernka ten problem okazał się tym bardziej ważny, że Msza św. pogrzebowa ks. Władysława Pachowicza była niezwykle skromna. Ów zasłużony tymbarski kapłan zmarł w Domu Księży Emerytów w Tarnowie, w którym odprawiono Mszę św. żałobną. Stamtąd jego ciało przewieziono do Tymbarku, w którym, niestety nie nagłośniono w odpowiedni sposób, faktu śmierci i pogrzebu tak zasłużonego dla diecezji i Tymbarku Kapłana.
Tu w Tymbarku po Mszy św. pogrzebowej sprawowanej przez ks. Biskupa Władysława Bobowskiego, trumnę z ciałem ks. Władysława złożono na miejscowym cmentarzu.
„Dla mnie nie są ważne nazwiska odpowiedzialnych za śmierć ks. Edwarda Kuca – powiedział Andrzej Czernek.
Wiadomo bowiem, że wśród partyzantów było wielu bohaterów, ale wśród nich byli też tzw. pseudopartyzanci. Nie chodzi mi jednak by dokonywać jakichkolwiek sądów, ale chciałbym, aby spełniło się marzenie ks. Pachowicza, by ciało zaginionego w 1944 r.
Kapłana spoczęło na cmentarzu parafialnym. Będę robił wszystko co tylko będzie możliwe, aby do tego doszło, choć wiem, że szanse na odnalezienie grobu ks. Edwarda Kuca po tylu latach są znikome. Jego nazwisko musi zostać wreszcie gdzieś umieszczone, aby następne pokolenia wiedziały kim on był”.
Jest duże prawdopodobieństwo, że szczątki zaginionego księdza spoczywają gdzieś w lasach na osiedlu Zęzów w Piekiełku lub w Rupniowie. Szczególnie interesujący był fakt systematycznego zapalania świeczek przez anonimową osobę zawsze w dniu 1 listopada. Przez około 20 lat po II wojnie światowej zawsze w tym miejscu, czyli na Zęzowie, nieopodal drogi biegnącej przez gęsty las, ktoś kładąc na mogile wieniec i zapalając
cmentarne znicze oddawał cześć pogrzebanemu tam człowiekowi.
Był to wieniec zrobiony z mchu, na którym była zapalona świeczka – wspomina jeden z pobliskich mieszkańców. Powszechnie mówiło się, że robił to brat ks. Władysława Pachowicza – pisze autor internetowego blogu JABU. Nie mam jednak pewności czy
tak było naprawdę, bowiem były to trudne czasy komunizmu, a takimi sprawami, jak zabójstwo księdza czy działalność partyzantów lepiej było się nie interesować, bo tak było bezpiecznie.
Taki człowiek przynajmniej miał spokój. Ponieważ, gdzieś od lat sześćdziesiątych świeczek w lesie już nikt nie widział, a zbiegło się to ze śmiercią brata ks. Pachowicza, stąd więc, być może na prośbę swego brata ks. Władysława zrodziło się przypuszczenie,
że to właśnie on – Pachowicz przynosił tu ów wieniec i zapalał nagrobne świeczki.
W tym więc miejscu rodzi się istotne pytanie: zatem czyjże jest ów grób w lesie na Zęzowie? W miejscu, gdzie kiedyś były zapalane znicze jeszcze dziś widać wyraźne zagłębienie. Wydaje się jakby ziemia się tam trochę zapadła. Niewykluczone więc, że
jest to grób jakiegoś partyzanta, który zginął tu w czasie walk partyzanckich. Wydaje się jednak, że gdyby istotnie leżał tu jakiś partyzant to miejsce to zostałoby jakoś oznakowane. Wiadomo przecież, że na limanowszczyźnie i ziemi tymbarskiej jest bardzo dużo mogił partyzantów, a także tych ludzi, którzy w czasie II wojny światowej oddali życie za ojczyznę. Tymczasem na Zęzowie, ktoś zapałał świeczki w tajemnicy. Nie chciał lub bał się podzielić swoją wiedzą na temat osoby, która spoczywa w tym miejscu. Z tego więc powodu zrodziło się przypuszczenie, że właśnie tutaj może spoczywać ks. Edward Kuc, ale niestety, pewności, co do tego faktu, chyba nigdy mieć nie będziemy – chociaż
z moich dociekań wynika, że w tym miejscu mógł zostać pochowany ów tymbarski kapłan” podsumował swoje refleksje Andrzej Czernek.
Niedaleko od tego miejsca był rodzinny dom ks. Pachowicza. W wolnych chwilach często tutaj przyjeżdżał, by spotkać się z krewnymi. Tuż przed swoją śmiercią ks. Władysław
Pachowicz na miejscu niegdyś zburzonego rodzinnego domu postawił duży pomnik poświęcony swojej rodzinie, a jego krewni przygotowali izbę poświęconą pamięci krewnego – Kapłana.
Mieści się ona niedaleko pomnika w starym budynku. Często, wspominając poszukiwania grobu ks. Kuca podkreślają, że mimo wielu podejmowanych wysiłków ks. Władysławowi niewiele udało się w tym temacie wyjaśnić. Z dystansem podchodzą również do tego, aby grób ks. Kuca znajdował się na Zęzowie, czyli w miejscu, w którym kiedyś ktoś zapalał świeczki.
Pewne, chociaż nieoficjalne źródła informują, że zabójcą ks. Edwarda Kuca była czwórka osób, czyli ci sami partyzanci, którzy zastrzelili jego brata na tymbarskim rynku.
Ze względu na fatalną atmosferę, jaka zapanowała po tych tragicznych wydarzeniach w Tymbarku, owi partyzanci natychmiast opuścili Zęzów i jego okolice i wkrótce wszelki słuch po nich zaginął.
Niedaleko od tego miejsca był rodzinny dom ks. Pachowicza. W wolnych chwilach często tutaj przyjeżdżał, by spotkać się z krewnymi. Tuż przed swoją śmiercią ks. Władysław
Pachowicz na miejscu niegdyś zburzonego rodzinnego domu postawił duży pomnik poświęcony swojej rodzinie, a jego krewni przygotowali izbę poświęconą pamięci krewnego – Kapłana.
Mieści się ona niedaleko pomnika w starym budynku. Często, wspominając poszukiwania grobu ks. Kuca podkreślają, że mimo wielu podejmowanych wysiłków ks. Władysławowi niewiele udało się w tym temacie wyjaśnić. Z dystansem podchodzą również do tego, aby grób ks. Kuca znajdował się na Zęzowie, czyli w miejscu, w którym kiedyś ktoś zapalał świeczki.
Pewne, chociaż nieoficjalne źródła informują, że zabójcą ks. Edwarda Kuca była czwórka osób, czyli ci sami partyzanci, którzy zastrzelili jego brata na tymbarskim rynku.
Ze względu na fatalną atmosferę, jaka zapanowała po tych tragicznych wydarzeniach w Tymbarku, owi partyzanci natychmiast opuścili Zęzów i jego okolice i wkrótce wszelki słuch po nich zaginął.
rys. Jana Platy opublikowany w 52 numerze Głosie Tymbarku (rok 2004)
„Z dziejów Tymbarku” – artykuł Jana Wielka z 1976 roku
„Z dziejów Tymbarku” – artykuł Jana Wielka, opublikowany w Dzienniku Polskim w maju 1976 roku.
Najstarszymi śladami pobytu człowieka w okolicach Tymbarku są monety rzymskie z okresu cesarstwa. Pierwsza pisana wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1349 r.,
a była ona wówczas wsią królewską. W tym też roku król Kazimierz Wielki zbudował w Tymbarku pierwszy kościół i erygował parafię.
Przełomową datą dla Tymbarku był rok 1353. Wtedy to, „w środę po dniach Piotra i Pawła” król Kazimierz w obecności wybitnych ówczesnych osobistości wydał przywilej lokacyjny, zezwalający na założenie tu miasta o nazwie Jodłowa Góra (z niemieckiego Tannenberg stąd wywodzi się dzisiejsza nazwa tej miejscowości).
Pod nowe miasto wyznaczony został teren lesisty, wynoszący 100 łanów frankońskich (1 łan frankoński = 16 ha) i położony „nad rzeką pospolicie zwaną Łososiną”. Lokacja miasta Tymbarku nastąpiła według wymogów prawa osadniczego magdeburskiego. Rządy w nim sprawować miał wójt Kunad, syn Teodoryka, a później jego prawni spadkobiercy. Do jego obowiązków należało ściąganie czynszów i sprawowanie władzy sądowniczej i to nawet w sprawach ,,o głowę i kryminalnych, jak kradzieże, wytoczenie krwi, ludobójstwa, podpalania i wszystkich innych”. Dom jego miał być również miejscem popasowym dla wysłanników króla, a w czasie wojny wójt tymbarski zobowiązany był „do każdej wyprawy generalnej dla obrony naszego królestwa z jednym
szyszakiem” (uzbrojonym pachołkiem). W zamian za to otrzymał na własność 4 łany ziemi oraz „wszystkie kramy sukiennicze, przekupniów, ławy piekarskie, szewskie, wszystkie jatki rzeźnicze, krawców, rzeźnie, łaźnie”, a nadto w jego uposażenie wchodziła trzecia część opłat z rozpraw sądowych i szósta z czynszów.
Król zezwolił również wójtowi na założenie wsi, pod którą przeznaczono 10 łanów ziemi. Na tych łanach powstała później wieś Jasna, należąca do wójtostwa w Tymbarku.
Osadzeni tu kmiecie cieszyli się takimi samymi przywilejami, jak mieszczanie tymbarscy.
Aby zachęcić ludzi do osiedlania się w nowo lokowanym mieście, król zwolnił poddanych na lat dwadzieścia ,,od wszelkich powinności i wszystkich podatków”, Później zaś mieli składać określone w przywileju powinności feudalne na rzecz króla, biskupa krakowskiego i plebana.
Miasteczko leżało na bocznym, ale licznie wtedy uczęszczanym szlaku handlowym z Koszyc do Krakowa i pełniło na nim rolę stacji popasowo-noclegowej. Później, w wieku XVI rolę tę przejęła na siebie Limanowa, która miała dogodniejsze do tego warunki.
Tymbark aż do rozbiorów stanowił centrum niewielkiego starostwa niegrodowego, wydzierżawianego różnym rodzinom szlacheckim.
W skład „tenuty”, czyli dzierżawy tymbarskiej, wchodziły oprócz tego miasta, wsie: Jasna, Podłopień, Zamieście, Słopnice Królewskie i Zawadka.W 1564 r. w Tymbarku było tylko 20 mieszczan, z których 13 utrzymywało się z uprawy roli. Wójt0wie tymbarscy utracili już wtedy prawo dziedziczenia wójtostwa – przywileje ich posiadał dzierżawca starostwa tymbarskiego, na ten czas pan na Wiśniczu – Lubomirski.
Po rozbiorach ziem polskich, kiedy to Austriacy skonfiskowali królewszczyzny, Tymbark szybko podupadł i wyludnił się, aż wreszcie utraci prawa miejskie, stając się wsią.
W skład „tenuty”, czyli dzierżawy tymbarskiej, wchodziły oprócz tego miasta, wsie: Jasna, Podłopień, Zamieście, Słopnice Królewskie i Zawadka.W 1564 r. w Tymbarku było tylko 20 mieszczan, z których 13 utrzymywało się z uprawy roli. Wójt0wie tymbarscy utracili już wtedy prawo dziedziczenia wójtostwa – przywileje ich posiadał dzierżawca starostwa tymbarskiego, na ten czas pan na Wiśniczu – Lubomirski.
Po rozbiorach ziem polskich, kiedy to Austriacy skonfiskowali królewszczyzny, Tymbark szybko podupadł i wyludnił się, aż wreszcie utraci prawa miejskie, stając się wsią.
JAN WIELEK
Tymbark z okresu publikacji artykułu. Fotografia Romana Kapicy pochodzi ze zbiorów KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK
U nas śnieg, a na Filipinach kwitną…
… takie niesamowite kwiaty o hiszpańskiej nazwie, którą można przetłumaczyć „dobra passa” , „powodzenie”. Zdjęcia nadesłał ks.Jan Krzyściak – misjonarz pracujący na Filipinach.
Wspomnienie bł. Franciszki Siedleckiej – modlitwa za rodziny
25 listopada (piątek) w dniu wspomnienia bł. Franciszki Siedleckiej – Matki Założycielki Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, siostry Nazaretanki będą się modlić za Rodziny Parafii Tymbark. Rano w kościele w Tymbarku na Mszy św.o godz.6.30, a przez cały dzień w swojej klasztornej kaplicy, gdzie przechowywane są relikwie bł. Marii od Pana Jezusa Dobrego pasterza (imię zakonne bł.Franciszki).
zdjęcia: S.Regina
więcej o bł. Franciszce Siedleckiej pisałam w 2021 roku
Wspomnienie błogosławionej Franciszki Siedliskiej – założycielki Zgromadzenia Nazaretanek
a jednak pada…
na zdjęciach: Tymbark, ul.Kazimierza Wielkiego
Ku pamięci Andrzeja Bugańskiego
Ku pamięci Andrzeja Bugańskiego,
Z głębokim żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Andrzeja Bugańskiego, radnego Rady Gminy Tymbark i sołtysa wsi Zamieście. Śp. Andrzej dał się poznać jako zaangażowany radny i sołtys, a także życzliwy i uczynny kolega. Był człowiekiem o dużej charyzmie, konsekwentnie dążącym do celu. Andrzej jak mało kto potrafił w pracy na rzecz lokalnej społeczności zorganizować wokół siebie radę sołecką, a także sąsiadów i znajomych. Był otwarty na ludzi i ich problemy. Z całym zapałem angażował się w sprawy sołectwa Zamieście i całej Gminy Tymbark. Był jednym z inicjatorów zakupu budynku świetlicy, dbał o plac zabaw, przyczynił się do budowy altany, remontu świetlicy i organizacji Pikniku Świętojańskiego, a także budowy chodnika. W pracy społecznej nie szczędził własnego czasu i wysiłku. Jego zaangażowanie wykraczało poza zwykłe obowiązki radnego i sołtysa. Śmierć Andrzeja to ogromna strata dla całej naszej społeczności, w szczególności dla sołectwa Zamieście. Dla nas pozostanie wzorem postawy obywatelskiej.
Drogi Andrzeju żegnamy Cię z wielkim smutkiem. Mamy nadzieję, że w tym drugim lepszym świecie, do którego odszedłeś znajdziesz dla siebie zajęcie i będziesz z góry patrzył na swoje dzieło wspierając nas wszystkich naszych dalszych działaniach.
Dziękujemy Ci, że byłeś obecny wśród nas. Zawsze będziesz w naszej pamięci.
Do Rodziny Zmarłego kierujemy wyrazy wsparcia i otuchy w tych trudnych chwilach. Pogrzeb śp. Andrzeja Bugańskiego odbędzie się w Kościele w Tymbarku 25. listopada br. (piątek) o godz. 14.00.
Stanisława Urbańska, Przewodnicząca Rady Gminy
Paweł Ptaszek, Wójt Gminy Tymbark
Programy i projekty realizowane w szkołach podstawowych prowadzonych przez Gminę
Materiał przygotowany przez Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Tymbarku.
Programy i projekty realizowane w szkołach podstawowych prowadzonych przez Gminę.
U schyłku roku pragniemy przypomnieć Państwu najważniejsze programy realizowane w szkołach w 2022 roku.
Gmina Tymbark dwa razy otrzymała dofinansowanie w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025.
Pod koniec 2021 roku pozyskane środki wyniosły 4.000 zł, natomiast wysokość wkładu własnego Gminy to 1.000 zł. Za otrzymaną dotację zakupione zostały książki do biblioteki Szkoły Podstawowej w Podłopieniu.
W 2022 roku pozyskane środki to łącznie 13.500,00 zł, wkład własny Gminy to 3.375 zł. W tym wartość zadania dla Szkoły Podstawowej w Tymbarku: 15.000 zł oraz dla Oddziału Przedszkolnego przy Szkole w Podłopieniu 1.875 zł.
Otrzymaliśmy również środki w wysokości 43.076,40 zł na dofinansowanie wycieczek szkolnych dla uczniów szkół podstawowych w ramach przedsięwzięcia „Poznaj Polskę”.
Uczniowie Szkół Podstawowych z Tymbarku, Zawadki i Podłopienia wzięli udział w łącznie siedmiu wycieczkach krajoznawczych, na które Gmina otrzymała dotację z budżetu państwa. Wycieczki odbyły się w okresie od maja do czerwca br., a uczniowie odwiedzili min. Kraków i jego okolice, Tyniec, Wieliczkę, Sandomierz i Góry Świętokrzyskie oraz Wrocław.
Wkład własny do zadania w formie wpłat rodziców wyniósł 27786,10 zł.
Do szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę trafił nowoczesny sprzęt techniczny niezbędny do rozwoju umiejętności praktycznych wśród dzieci i młodzieży.
Gmina Tymbark pozyskała na ten cel środki z programu Laboratoria Przyszłości. To inicjatywa edukacyjna realizowana przez Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Centrum GovTech w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Łącznie otrzymane przez Gminę środki wynoszą 196.500,00 zł, w tym: 106.500 zł dla Szkoły Podstawowej w Tymbarku, 60.000 zł dla Szkoły Podstawowej w Zawadce oraz 30.000 zł dla Szkoły Podstawowej w Podłopieniu.
Wysokość przyznanych poszczególnym szkołom środków zależała od ilości uczniów w placówkach.
Od kwietnia br. uczniowie II i III klas szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Tymbark uczestniczyli w kursie nauki pływania w ramach programu „Już pływam”. Zajęcia odbywały się w formie zajęć pozaszkolnych.
Projekt realizowany jest przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego w formie pomocy finansowej gminie.
Z terenu Gminy Tymbark w programie brało udział 68 uczniów szkół podstawowych z Tymbarku, Zawadki oraz Podłopienia. Koszt realizacji programu wynosi 33.000 zł. W tym: kwota pomocy finansowej z budżetu Województwa Małopolskiego –14.200 zł, środki z budżetu gminy –18.800 zł. Zajęcia nauki pływania odbywały się na krytej pływalni w Limanowej.
Ponadto Gmina Tymbark otrzymała dofinansowanie w ramach Rządowego programu rozwijania szkolnej infrastruktury oraz kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych na lata 2020–2024 „Aktywna tablica”.
Pozyskane środki wynoszą 28.000 zł, natomiast wysokość wkładu własnego Gminy to 7.000zł.W ramach programu Szkoła Podstawowa w Podłopieniu i Szkoła Podstawowa w Zawadce zakupiły po dwa monitory interaktywne na łączną kwotę 35.000 zł.
Rok 2022 był niezwykle „obfity” w przedsięwzięcia oświatowe.
Czekamy również na podpisanie umowy do Grantu 3 w ramach Projektu pn. Małopolska Tarcza Antykryzysowa – Pakiet Edukacyjny II. Realizacja wsparcia szkół i placówek oświatowych. Gmina Tymbark otrzymała grant w wysokości 118.463,99 zł, o czym niebawem szerzej Państwa poinformujemy.
Święci męczennicy wietnamscy
24 listopada Kościół wspomina świętych męczenników wietnamskich. Do Wietnamu pierwsi misjonarze przybyli 1533 roku. Chrześcijanie nie byli jednak dobrze widziani przez władze, byli oni prześladowani. Wielu poniosło śmierć męczeńską, szczególnie w pierwszej połowie XIX wieku, kiedy to zginęło nawet do 300 tysięcy wierzących. Od 1900 roku były cztery uroczystości beatyfikacyjne wietnamskich męczenników, a w 1988 roku papież Jan Paweł II wyniósł na ołtarze 117-tu. Wśród tych kanonizowanych męczenników jest 96 Wietnamczyków, 11 Hiszpanów i 10 Francuzów; było to ośmiu biskupów i pięćdziesięciu kapłanów; pozostali to ludzie świeccy. Prawie połowa kanonizowanych (50 osób) należała do Rodziny Dominikańskiej. Ponieważ zamieszkiwali oni teren apostolatu Tonkin Wschodni (położony na wschód od rzeki Czerwonej), który papież Innocenty XIII powierzył dominikanom z Filipin, nazywa się ich często męczennikami z Tonkinu.*
Na zdjęciu – figura Matki Bożej Wietnamskiej, jaka znajduje się w seminarium na Filipinach. Zdjęcie nadesłał ks.Jan Krzyściak – misjonarz na Filipinach.
IWS
*-źródło: www.brewiarz.pl
Św. Wincenty Ferreriusz – obraz z kościoła w Tymbarku
Obraz świętego Wincenty Ferreriusza, znajdujący się w Kaplicy Adoracji w kościele parafialnym w Tymbarku.
Poniżej informacje pochodzą z portalu Świeccy.dominikanie.pl
Wincenty urodził się w Walencji (w Hiszpanii) w 1350 roku. Do Zakonu Kaznodziejskiego wstąpił w wieku 17 lat.
Po ukończeniu studiów zasłynął jako porywający mówca, panujący nad tłumami potęgą słów. W ciągłych podróżach po całej niemal zachodniej Europie prowadził bardzo surowy żywot. Co rano śpiewał Mszę św. pod gołym niebem dla tłumów, potem spowiadał i wygłaszał kazania. Najczęstszym tematem tych kazań była groźba Sądu Ostatecznego. Odznaczał się szczególnym nabożeństwem do Najświętszej Maryi Panny i miłosierdziem względem bliźnich. Działał niezliczone cuda i nawracał rzesze grzeszników, heretyków i innowierców, zwłaszcza Maurów i Żydów.
Pomódl się hymnami do św. Wincentego
Zmarł jako niezmordowany kaznodzieja w Vannes w Bretanii w 1419 roku i tam, w kościele katedralnym, spoczywają jego relikwie. Dawniej w dniu jego wspomnienia święciło się wodę w celu uproszenia powrotu do zdrowia dla chorych.
Poznaj więcej legend o św. Wincentym