„Kolędy stanu wojennego” – artykuł Krzysztofa Jaśko z 2004 roku, przedruk z Serwisu Informacyjnego „Solidarność Małopolska”

Kolędy stanu wojennego

W okresie stanu wojennego, wiersze i piosenki opisujące w poetyckiej formie szarą, chwilami groźną rzeczywistość państwa policyjnego, cieszyły się wśród czytelników druków publikowanych w podziemiu ogromną popularnością. Wydawcy podziemni sięgali często zarówno do dorobku uznanych poetów jak i twórców nieprofesjonalnych, publikując liczne – zwłaszcza w pierwszych miesiącach stanu wojennego – zbiorki wierszy pojedynczych autorów i całe antologie ,,poezji wojennej”. Często też osoby prywatne, nie związane bezpośrednio z podziemnym edytorstwem zajmowały się ich powielaniem i kopiowaniem na różne dostępne im sposoby (maszynopisy, kserokopie, przepisywanie ręczne). Wśród wydanych w ten sposób wierszy znalazły się także kolędy powstające spontanicznie w okresie stanu wojennego. Najczęściej były to ,,dodatkowe” zwrotki dopisywane do znanych i popularnych kolęd, które-zachowując rytmiczność i układ danej kolędy – mogły być śpiewane na jej melodię.
Niezwykle ciekawym zjawiskiem, tak pod względem literackim jak i socjologicznym, są kolędy, które zostały napisane w czasie stanu wojennego w obozach dla internowanych i więzieniach.
Boże Narodzenie to święta o rodzinnym charakterze, głęboko zakorzenione w polskiej tradycji. Był to czas, gdy internowani i aresztowani szczególnie dotkliwie odczuwali rozłąkę z najbliższymi.
Pisane wtedy kolędy, modlitwy i wiersze były wyrazem tęsknoty za domem rodzinnym. Przebijała z nich także głęboka troska o losy Polski.

W więzieniu w Wiśniczu powstała w grudniu 1981 r. najpopularniejsza kolęda stanu wojennego nosząca tytuł ,,Kolęda internowanych”.

Jej zwrotki śpiewano na melodie ,,Bóg się rodzi” w południowej Polsce w okresie Bożego Narodzenia zarówno w prywatnych domach, obozach dla internowanych i więzieniach jak i w kościołach podczas mszy świętych. Tak było np. w styczniu 1982 roku podczas Mszy za Ojczyznę w Bazylice Mariackiej w Krakowie, gdzie śpiewano ją korzystając z rozdawanych w kościele karteczek z tekstem przepisywanym na maszynie lub ręcznie. W innym krakowskim kościele tekst tej kolędy był nawet wyświetlany na ekranie, podobnie jak teksty innych pieśni religijnych, aby zgromadzeni wierni, którzy nie znali jej słów także mogli ją zaśpiewać.
Słowa tej kolędy wyrażały odczucia i pragnienia większości polskiego społeczeństwa w pierwszych tygodniach stanu wojennego.
Po zwykle śpiewanych zwrotkach kolędy ,,Bóg się rodzi” brzmiały w kościołach słowa:

,,Pociesz Jezu kraj płaczący, posiej w sercach prawdy ziarno,
Siłę swoją daj walczącym, pobłogosław ,,Solidarność”.
Więźniom wszystkim daj wytrwałość, pieczę miej nad rodzinami,
A słowo ciałem się stało i mieszkało między nami.”

Inny, niemniej wymowny tekst do kolędy ,,Bóg się rodzi” powstał na przełomie grudnia 1981 i stycznia 1982 w obozie dla internowanych w Białołęce:

„Bóg się rodzi, a rodacy po więzieniach rozproszeni,
Bo marzyła im się Polska niepodległa na tej ziemi.
Solidarni i odważni, górnik, rolnik i stoczniowiec
Dziś składają do Cię modły, daj nam wolność, Panie Boże.

Cóż nam druty, cóż nam kraty, gdy w jedności nasza siła
Z pierwszym brzaskiem wzejdzie słońce, zbudzi się Ojczyzna miła.
Matki, żony, siostry, dzieci – same przy świątecznym stole.
Tylko szatan mógł zgotować naszym bliskim taką dolę.

Podnieś rękę Boże Dziecię, błogosław Ojczyznę miłą
W trudnych chwilach, w złej godzinie, wspieraj jej siłę swą siłą.
By się zdrajcom nie zdawało, że zawładną Polską całą,
A słowo ciałem się stało, między nami zamieszkało.”

Także inna popularna kolęda polska ,,Lulajże Jezuniu” doczekała się w grudniu 1981 roku swej wersji ,,wojennej”. Tekst tej kolędy odnosi się bezpośrednio do otaczającej rzeczywistości stanu wojennego-aresztowań, krwawych pacyfikacji kopalń Śląska i stoczni na Wybrzeżu. Pomimo smutku związanego z tragicznymi wydarzeniami, tekst ten niesie jednak w sobie nadzieję na lepszą przyszłość:

,,Lulajże Jezuniu w tę noc grudniową
przez obcych zakłamaną, przez swoich zdradzoną.
Nie poznasz Ty Polski, taka zbolała
w kolejkach milczących, w kajdanach cała.
 
Lulajże Jezuniu nad hałd krainą
posłuchaj wdów łkania, co po Śląsku płyną.
Lulajże Jezuniu, lulajże lulaj,
a Ty go Matulu w płaczu utulaj.
 
Czekali Cię Jezu na szychcie, w sztolni,
Przeszyły ich kule, bo chcieli być wolni.
Dziś przyszli fedrować razem do Ciebie,
Połam się opłatkiem z nimi – tam w niebie.
 
Wiatr wieje od morza i śnieg zacina,
Stanęła przed stocznią w bramie Dziecina.
Mieliśmy dla Ciebie żłóbek usłany,
Ale go rozbili wczoraj czołgami.
 
Chcieliśmy Cię ogrzać, ugościć strawa,
Zabrało nam wszystko wojenne prawo
Ubogie koszulki, pieluszki, chustki,
Czy też Ci pozwolą wejść bez przepustki?
 
Może Cię wypędzą tak jak w Betlejem
Jezu zostań z nami, umacniaj nadzieję.
Mróz serce zaciska gdy ma odejść Słowo
I powróć nam jeszcze godzinę sierpniową.”
 
Kolędy te były tworzone z myślą o śpiewaniu ich w większym lub mniejszym gronie, co umożliwiały znane melodie i układ zwrotek dostosowany do powszechnie znanych pierwowzorów. Obok nich powstawały też wiersze związane tematycznie z Bożym Narodzeniem. Jeden z takich wierszy był zatytułowany ,,Kolęda lubelska”:
„Do Betlejem niosąc dary, przyszliśmy pasterze,
Ale wokół szopy starej drut kolczasty bieży.
 
Nad stajenką, co od straży zbrojnej otoczona,
Gwiazda się Heroda żarzy niby krew czerwona.
 
Krążą wieści zatrwożone w tłumie zatroskanym,
Że Dzieciątko wywiezione, a Józef zabrany…
 
Że na chmurach wielkim chórem rój aniołów płacze.
Hej, pasterze, niech kto wierzy broni się rozpaczy.
 
Oto wyszła przed stajenkę Maryja Panienka,
Straż wymija, idzie do nas z Jezusem na rękach.
 
Wznosi ku nam Dzieciąteczko malusieńkie dłonie,
Gwiazdy białe i czerwone świecą w Jej koronie.”
 
Teksty tych kolęd były drukowane w czasopismach podziemnych i zbiorkach wierszy, a także rozpowszechniane w postaci maszynopisów krążących w gronie rodzinnym i wśród znajomych.
Rozdawano je także w kościołach podczas mszy św. Niejednokrotnie można było je znaleźć przepisywane ręcznie na karteczkach pozostawionych przy szopkach wystawianych w kościołach w okresie Bożego Narodzenia.
Wszystkie te kolędy, niezależnie od ich wartości literackiej, są bardzo wymownym znakiem tamtych czasów. Przy ich ocenie należy pamiętać, że najczęściej ich twórcami nie byli ludzie parający się na co dzień poezją, lecz „zwykli” opozycjoniści, którzy w ten sposób chcieli wyrazić swoje uczucia i pragnienia. Nie rytm wiersza, sylabotoniczność, układ rymów czy zastosowane metafory są tutaj najważniejsze, lecz opisywane przeżycia i uczucia oddające nastrój tamtej chwili dziejowej. Były one nie tylko świadectwem osobistych przeżyć autorów, ale także stały się niezwykle cennym dokumentem tamtych dni. Dzięki wydawnictwom podziemnym poezja stanu wojennego tworzona w celach więziennych, obozach internowanych, a także ,,na wolności” trafiała do rąk czytelników i cieszyła się dużą popularnością.
Krzysztof Jaśko 
 
 
 
 
 

Fresk w tymbarskim kościele – Miłosierny Samarytanin

„Podszedł do niego i opatrzył mu rany, zalewając je oliwą i winem; potem wsadził go na swoje bydlę, zawiózł do gospody i pielęgnował go.  Następnego zaś dnia wyjął dwa denary, dał gospodarzowi i rzekł: „Miej o nim staranie, a jeśli co więcej wydasz, ja oddam tobie, gdy będę wracał”.

Ramowy Program XV edycji akcji ODKRYJ BESKID WYSPOWY 2024 – propozycja dla podróżujących w plecakiem

Ramowy Program XV edycji akcji ODKRYJ BESKID WYSPOWY 2024

Główny Szlak Beskidu Wyspowego 102 Wyspy Beskidu Wyspowego

Organizator: Forum Gmin Beskidu Wyspowego,
Towarzystwo Miłośników Regionu Dobrzańskiego.

Godz. 8.00 – Wyjście na trasę pod opieką przewodników z miejsca zbiórki
Godz. 11.00 – Przywitanie gości przez gospodarza Gminy

– Msza Św. Polowa
– Występy kapeli, zespołów regionalnych i muzycznych
– Pokazy ratownictwa w górach GOPR, Straż Pożarna
– Ciekawostki, anegdoty i historia o Beskidzie Wyspowym –przewodnicy PTTK
– Konkurs wiedzy o Beskidzie Wyspowym, Gminie i PTTK
– Wybór Najmilszej, Najmilszego, Najmłodszego i Najstarszego Uczestnika, z Najdalszego Zakątka Polski i świata, Rodzinne Odkrywanie
– Wspólny grill i regionalne potrawy
– Zbiorowa fotografia

Godz. 14.00 – Wyjście na trasę
Godz. 17.00  – Zakończenie i powrót do miejsca zbiórki

2 czerwca 2024 roku – Urbania Góra – organizator Gmina Tokarnia
9 czerwca 2024 roku – Kiczora Kamienicka – organizator Gmina Kamienica
16 czerwca 2024 roku – Grodzisko – organizator Gmina Raciechowice i Wiśniowa
23 czerwca 2024 roku – Śnieżnica – organizator Gmina Mszana Dolna i Lokomotywa Koalicja Kolei Transwersalnej
23 czerwca 2024 roku – Stacja Kolejowa w Kasinie Wielkiej
XI Galicyjski Piknik Kolejowy i Bicie Rekordu Świata w śpiewaniu piosenki kolejowej „Remedium” – organizator Lokomotywa Koalicja Kolei Transwersalnej
29 czerwca 2024 roku – Ćwilin / sobota wędrówka nocna / – organizator Gmina Dobra
30 czerwca 2024 roku – Modyń – organizator Gmina Łącko
7 lipca 2024 roku – Kamionna – Gmina Laskowa, Limanowa, Trzciana i Żegocina

XI Festiwal Kultury Beskidu Wyspowego „Beskidzkie Rytmy i Smaki”
22 czerwca Dobra – organizator Gmina Dobra i GOK
30 czerwca Wiśniowa – organizator Gmina Wiśniowa
7 lipca Łukowica – organizator Gmina Łukowica
14 lipca Kamienica – organizator Gmina Kamienica
21 lipca Rabka-Zdrój – organizator Gmina Rabka-Zdrój
28 lipca Tenczyn – organizator Gmina Lubień
4 sierpnia Stara Wieś – organizator Gmina Limanowa
11 sierpnia Mszana Górna – organizator Gmina Mszana Dolna
25 sierpnia Limanowa – organizator Miasto Limanowa i LDK Limanowa
1 września Niedźwiedź – organizator Gmina Niedźwiedź
13 lipca 2024 roku – Luboń Wielki /sobota – wędrówka nocna / – organizator Gmina Rabka-Zdrój
14 lipca 2024 roku – Trupielec – organizator Miasto i Gmina Dobczyce
21 lipca 2024 roku – Łyżka – organizator Gmina Łukowica
28 lipca 2024 roku – Ostra – organizator Gmina Mszana Dolna
4 sierpnia 2024 roku – Szczebel – organizator Gmina Lubień
11 sierpnia 2024 roku – Jaworz – organizator Gmina Limanowa
15 sierpnia 2024 roku – Potaczkowa – organizator Gmina Niedźwiedź
18 sierpnia 2024 roku – Łopień – organizator Gmina Dobra i Tymbark
25 sierpnia 2024 roku – Mogielica – organizator Gmina Słopnice
1 września 2024 roku – Miejska Góra / Łysa Góra – organizator Miasto Limanowa
8 września 2024 roku – Lubogoszcz – organizator Miasto Mszana Dolna
14-15 września 2024 roku – XIII Festiwal Zespołów Regionalnych Beskidu Wyspowego
„Beskidzka Podkówecka” – Mszana Dolna – organizator Miasto Mszana Dolna

Wyjście na trasę o godz. 8.00 (za wyjątkiem Lubonia Wielkiego i Ćwilina nocne o godz.20.00, Urbaniej Góry o godz.9.00) bez względu na pogodę, na szczycie Msza Św. Polowa, występy, pokazy, konkursy, wspólny grill.
Uczestnictwo w cyklu jest bezpłatne, nie wymaga zgłoszenia, wystarczy przyjść na miejsce zbiórki. Każdy uczestnik bierze udział w wędrówkach na własną odpowiedzialność.
Dla turystów będzie zabezpieczony autobus powrotny do miejsca zbiórki.
Uczestnicy wędrówek , którzy przejdą całą trasę zgodnie z programem otrzymają po zatwierdzeniu przez COTG PTTK odznaki: Złotego Rysia 2024 i Złotego Rysia Główny Szlak Beskidu Wyspowego „Beskidzkie Wyspy”.
Szczegóły na stronie: www.odkryjbeskidwyspowy.pl i www.facebook.com/odkryjbeskidwyspowy

Tymbark/Nowy Targ: hokejowy mecz sparingowy juniorzy TKH Harnasie – młodziki MMKS Podhale Nowy Targ

Juniorzy TKH Harnasie rozgrali ubiegłą niedzielę ambitne spotkanie sparingowe z młodzikami MMKS Podhale Nowy Targ (Miejski Młodzieżowy Klub Sportowy) na pełnowymiarowej tafli.

Wynik meczu 14:5 dla Podhala miał oczywiście aspekt drugoplanowy a liczyła się przede wszystkim sportowa rywalizacja i zdobywanie nowych doświadczeń tym razem z narybkiem drużyny z Hokejowej Ekstraligi.

Tymbarskie Harnasie pod wodzą trenera Dawida Kronenbergera zagrały na dwie formacje w następującym składzie:

  • Hubert  Żwirski – bramkarz,
  • Zuzanna  Kęska – kapitan,
  •  Igor Rusin,
  • Franciszek Miśkowiec, 
  • Jan Miśkowiec,
  • Oliwier Filipiak, 
  • Alex Kęska,
  • Kinga Juszczak, 
  • Szymon Nowak, 
  • Igor Sobczak, 
  • Patrick  Matras. 

Mimo,  iż gospodarze czuli się pewniej na własnym lodzie i mieli oczywiście spory atut przewagi technicznej harnasie zostawili na lodzie swoje 110 procent, a co poniektórzy popisali się również efektownymi bramkami.

Informacja/zdjęcia: Wojciech Kronenberger

..

 

Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Piekiełku – Święto Babci i Dziadka

„Świętujemy Dzień Babci i Dziadka”

„To, czego dzieci potrzebują w obfitości dostarczają dziadkowie. Dają bezwarunkową miłość, dobroć, cierpliwość, poczucie humoru, komfort, lekcje życia. Oraz, co najważniejsze… ciasteczka”
W dniu dzisiejszym mieliśmy ogromny zaszczyt i wielką przyjemność gościć w naszej szkole Babcie i Dziadków naszych uczniów. Spotkaliśmy się, aby wspólnie uczcić Ich Święto. Były występy teatralne, wokalne i taneczne. Wszystkie piękne i wzruszające, bo ze szczerego serca wnucząt ❤️.

Dziękujemy za wspólny czas pełen magii i miłości.❤️

Dyrekcja Szkoły 

zdjęcia: NSP Piekiełko, całość fotorelacji na stronie Szkoły i Facebooku Stowarzyszenia.

Kolejny sukces uczniów klas drugich Szkoły Podstawowej w Tymbarku!

28 stycznia 2024 r. w Szkole Podstawowej w Pasierbcu odbył się Koncert Laureatów V Festiwalu Kolęd „Maleńkiemu Jezusowi”, w którym wystąpił zespół regionalny naszej szkoły „Mały Tymbark” oraz „Wesoła Gromada” z klasy 2a. W kategorii zespołów od 3 lat do klas 8 , „ Mały Tymbark” zdobył 1 miejsce , a „ Wesoła Gromada” miejsce 2.

Organizatorem Konkursu Kolęd była Parafia Pasierbiec.

Dziękujemy wszystkim rodzicom za obecność na koncercie i pomoc w przygotowaniu dzieci do konkursu.

Gorąco gratulujemy naszym uczniom i życzymy kolejnych sukcesów!

B. Naściszewska, A. Dziadoń

materiał przygotowany przez SP Tymbark 

Koncert Kolęd i Pastorałek w wykonaniu Tymbarskiego Tonu

Strażacka Orkiestra Dęta Tymbarski Ton zaprosiła dzisiaj do kościoła parafialnego w Podłopieniu na kolędowy koncert w kończącym się okresie świątecznym 2023/2024. Był to też koncert kończący obchody 30-lecia pracy orkiestry, koncert przed „swoją” publicznością, gdyż przeważająca większość członków Orkiestry są parafianami Parafii Podłopień.

Koncert odbył na na zaproszenie księdza proboszcza Parafii Podłopień ks.Janusza Balasa, pod honorowym patronatem Wójta Gminy Tymbark Pawła Ptaszka.

Orkiestra zagrała 18-cie kolęd, które były poprzedzone pastorałką w wykonaniu duetu przedszkolaków.

Koncert prowadził Stanisław Przybylski, który także śpiewem przywitał publiczność.

Koncertmistrzem Orkiestry jest Andrzej Głowa, kierownikiem Orkiestry Ryszard Gawron.

Orkiestra wystąpiła w składzie:

1.Andrzej Głowa  
2.Ryszard Gawron  
3.Wiesław Nowak  
4.Mierosław Juszczak   
5.Adam Kordeczka  
6.Jacek Kordeczka  
7.Grzegorz Gawron  
8.Tomasz Gawron  
9.Grzegorz Niemirski  
10.Stanisława Fiejtek   
11.Dawid Surdziel  
12.Mateusz Zając  
13.Agnieszka Młynarczyk  
14.Maciej Hojnor  
15.Damian Jania  
16.Adrian Leśniak  
17.karolina Franczak  
18.Anna Juszczak  
19.Gabriela Niemirska  
20.Jowita Krzyściak  
21.Małgorzata Majkrzak  
22.Monika Krzysciak  
23.Barbara Kuc  
24.Aneta Puchała  
25.Kamil Szewczyk  
26.Emilia Franczak 
27.Dominik Gacal  
28.Emilia Krzyściak  
29.Krzysztof Franczak  
30.Wojciech Knurowski – najmłodszy
31.Tomasz Piaskowy  
32.Antoni Smoter Antoni – najmłodszy
33.Wiktoria Fiejtek 
34.Gabriela Gajda  
35.Weronika Kurek  
36.Mikołaj Kęska  
37.Franciszek Duda  
38.Krzysztof Młynarczyk  

IWS

IWS