Epidemia koronawirusa spowodowała, że po raz pierwszy po 1989 roku siły zbrojne zaangażowały się na tak dużą skalę w działania przeciwkryzysowe. W ramach tych działań do pomocy ruszyli żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej (WOT). Na terenie Małopolski zadania wsparcia lokalnej społeczności realizuje 11 Małopolska Brygada Obrony Terytorialnej (11 MBOT).
Już 6 marca br., w dwa dni od wykrycia pierwszego w Polsce przypadku zarażenia koronawirusem WOT rozpoczęły działania związane z walką z epidemią. Sześć dni później zmieniono model funkcjonowania ze szkoleniowego na przeciwkryzysowy. Po kolejnych sześciu dniach, 18 marca br. rozpoczęto operację przeciwkryzysową pk. „Odporna Wiosna”.
Celem operacji jest łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności na kryzys społeczności lokalnych. Działania prowadzone są w formie wspierania wojewodów, samorządów, instytucji pomocowych oraz bezpośredniej pomocy potrzebującym w siedmiu głównych obszarach: 1) szpitali i służb sanitarnych; 2) Policji; 3) Agencji Rezerw Materiałowych; 4) Straży Granicznej; 5) Samorządów i organizacji non-profit; 6) Urzędu Lotnictwa Cywilnego; 7) budowy odporności indywidualnej oraz społecznej.
OBSZARY DZIAŁAŃ WOT W RAMACH OPERACJI „ODPORNA WIOSNA”
Każdego dnia w operację „Odporna Wiosna” zaangażowanych jest ok. 5,5 tys. żołnierzy WOT oraz podchorążych Akademii Wojskowych. 75% żołnierzy WOT stanowią ochotnicy. W pierwszym miesiącu operacji w działania zaangażowanych było ponad 12 tys. żołnierzy WOT, co stanowi 50% formacji.
I obszar: wsparcie szpitali i służb sanitarnych
Jest to jeden z najważniejszych obszarów działań w ramach operacji „Odporna Wiosna”. Działania w tym obszarze ukierunkowane są na pomoc tym, którzy
są na pierwszej linii walki z koronawirusem. W pierwszym miesiącu operacji żołnierze WOT wspierali 282 szpitale i 40 innych placówek medycznych oraz 32 izolatoria. 108 zespołów wymazowych pobrało 6529 wymazów. Żołnierze WOT
i podchorążowie bardzo szeroko angażowali się we wsparcie opieki medycznej. Do głównych zadań należało prowadzenie triażu, mierzenie temperatury pacjentów i personelu placówek medycznych, rozstawianie namiotów
i kontenerów służących za polowe izby przyjęć oraz pobieranie wymazy – stacjonarnie i mobilnie w domach osób przebywających w kwarantannie. Żołnierze WOT i podchorążowie masowo oddawali też krew, której brakowało szczególnie w początkowym okresie kryzysu. W pierwszym miesiącu 2781 donatorów zasiliło narodowy system krwiodawstwa 1244 litrów krwi. Ważnym zadaniem było też wsparcie rodzin personelu medycznego, było to prowadzone na wniosek i we współdziałaniu z Naczelną Izbą Pielęgniarek i Położnych oraz Okręgowych Izb Pielęgniarskich.
II obszar: budowa odporności indywidualnej i społecznej
Pierwszym zadaniem jakiego podjęli się żołnierze WOT w tym obszarze była pomoc kombatantom Armii Krajowej i organizacji niepodległościowych. Działania w tym zakresie były podejmowane już od 6 marca br. W sumie opieką zostało objętych 2509 kombatantów i osób starszych. Wsparcia udzielono też 2963 osobom przebywającym w kwarantannie.
Pod numerem telefonu 800-100-102 uruchomiono całodobową, bezpłatną, ogólnopolską infolinię telefoniczną dla osób samotnych, starszych, źle znoszących izolację, czy odczuwających stan wzmożonego zagrożenia związanego z epidemią koronawirusa. W pierwszym miesiącu „Odpornej Wiosny” psychologowie WOT udzielili 3205 porad.
III obszar: wsparcie samorządów i organizacji non-profit
Żołnierze WOT wspierani przez podchorążych pomagają też samorządom lokalnym. Na korzyść Ośrodków Pomocy Społecznej oraz organizacji non-profit, jak na przykład Caritas z banków żywności do tych placówek trafiło 1750 ton żywności. Bezpośrednio do potrzebujących żołnierze i podchorążowie dostarczyli 45 223 paczki z żywnością, środkami higienicznymi i do dezynfekcji.
Przy wsparciu podchorążych WAT stworzona została „Platforma wsparcia samorządów, organów sanitarnych i podmiotów leczniczych”, służąca
do bezpośredniej, elektronicznej komunikacji pomiędzy placówkami opiekuńczymi w całej Polsce a WOT, w celach skierowania pomocy
w odpowiednie miejsca. W aplikacji zarejestrowano blisko 800 podmiotów.
Są to ośrodki i domy pomocy społecznej, oddziały terenowe Caritas oraz inne podmioty, w tym na przykład: urzędy wojewódzkie i samorządowe. Tą drogą każdego dnia składanych jest obecnie ponad 100 wniosków o wsparcie.
Bardzo ważną częścią działań terytorialsów jest wspieranie domów pomocy społecznej. Do 18 kwietnia pomocy takiej udzielono 104 DPS-om. Wsparcie obejmuje m.in. dostawy żywności i środków ochrony osobistej, kontrolę sanitarną, ewakuację medyczną personelu i pensjonariuszy, wsparcie logistyczne, pobieranie wymazów czy też przeprowadzanie wywiadów epidemiologicznych.
IV obszar: wsparcie Agencji Rezerw Materiałowych
W ramach operacji „Odporna Wiosna” żołnierze WOT i podchorążowie wspierają też działania Agencji Rezerw Materiałowych. Począwszy od rozładunku przylatujących do Polski transportów z materiałami medycznymi i higienicznymi, poprzez rozmieszczenie ich w magazynach, aż po transport do szpitali, zakładów opieki zdrowotnej i urzędów wojewódzkich w całej Polsce. Kilkudziesięciu żołnierzy pracuje każdego dnia w składnicach: w Komorowie, Strzałkowie
i Lublińcu. W pierwszym miesiącu operacji w 319 transportach przewieźli 3375 ton towarów do 1698 miejsc dystrybucji.
V obszar: wsparcie Policji
Wzrost liczby osób przebywających w kwarantannie oraz wprowadzane kolejne ograniczenia spowodowały potrzebę wzmocnienia wojskiem działań realizowanych przez policję. W kluczowym momencie, działania te pochłaniały blisko 50% sił WOT skierowanych do operacji „Odporna Wiosna”. Żołnierze WOT wspierali policjantów w kontroli osób przebywających w kwarantannie (3670 żołnierzy) oraz w patrolach prewencyjnych (5209 żołnierzy ).
VI obszar: wsparcie Straży Granicznej (działania zakończone)
Przywrócenie kontroli w ruchu granicznym, w tym zamknięcie wielu dróg spowodowało konieczność skierowania wojska do wsparcia działań Straży Granicznej. Żołnierze WOT pomagali w organizacji przejść granicznych, dozorowaniu granicy oraz wsparciu logistycznym osób przekraczających granice. W działaniach wsparcia SG uczestniczyło 1365 żołnierzy WOT, w kluczowym momencie prowadzili oni działania na 129 punktach kontrolnych oraz odcinkach patrolowania. Żołnierze 7 Pomorskiej Brygad OT wspierali dodatkowo morskie przejście graniczne, na którym dokonywali pomiarów temperatury podróżnych
17 promów.
VII obszar: wsparcie Urzędu Lotnictwa Cywilnego
Na wniosek prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego żołnierze WOT zostali również skierowani na 14 lotnisk, ich działania polegały na pomiarze temperatury pasażerów oraz zbieraniu kart lokalizacyjnych. W sumie żołnierze WOT dokonali sprawdzenia 116 133 podróżnych w 1314 samolotach. Zdecydowana większość tych działań była prowadzona na Lotnisku Chopina przez żołnierzy
6 Mazowieckiej Brygady OT.
Wymienione wyżej obszary działań nie wyczerpują wszystkich form wsparcia prowadzonych przez żołnierzy WOT w ramach operacji „Odporna Wiosna”. Żołnierze WOT często dołączali do inicjatyw tworzenia przyłbic czy też szycia maseczek ochronnych. Zdarzały się też sytuacje wsparcia w czynnościach biurowych, czy też budowlano – wykończeniowych. Terytorialsi przygotowywali miejsca kwarantanny, wspierali harcerzy oraz PCK, zapewniali kordon sanitarny, doręczali decyzje administracyjne oraz rozklejali plakaty informacyjne.
W potrzebie nie pozostawiliśmy też „braci mniejszych”. Żołnierze dostarczali żywność dla Fundacji Centaurus opiekującej się końmi oraz karmę dla kilku schronisk w całym kraju.
Wszystkie wymienione wyżej przykłady działań żołnierzy WOT są praktycznym wymiarem misji formacji, którą jest obrona i wspieranie lokalnych społeczności.
mjr Bartosz KUBAL , Oficer Prasowy 11 Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej