Author: Irena Wilczek Sowa
Gmina Tymbark druga w Polsce. a pierwsza w Małopolsce w Sportowym Turnieju Miast i Gmin!
Drugie miejsce w Polsce w grupie od 5 do 7,5 tys. mieszkańców i nagroda w wysokości 5 tys. złotych, a pierwsze w województwie małopolskim. W dniach 23 – 29 września 2023 r. uczestniczyliśmy w XXIX Sportowym Turnieju Miast i Gmin 2023 – XV Europejskim Tygodniu Sportu dla Wszystkich.
Sportowy Turniej Miast i Gmin jest największą imprezą sportu masowego w Polsce organizowaną przez Krajową Federację Sportu dla Wszystkich (KFSdW) przy finansowym wsparciu Ministerstwa Sportu i Turystyki.
W tym roku mieszkańcy gminy wzięli udział w 119 imprezach w których łącznie wzięło udział 4 107 uczestników. 205 sympatyków biegania spróbowało swoich sił w teście Coopera.
Koordynatorem gminnym turnieju już po raz kolejny była Pani Barbara Janczy, nauczyciel wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej w Tymbarku, animator strzelectwa sportowego, działacz społeczny.
Sukces Gminy w turnieju ogólnopolskim był możliwy dzięki zaangażowaniu licznej grupy nauczycieli, wychowawców, trenerów klubowych, działaczy sportowych, instruktorów oraz wsparciu materialnym sponsorów.
Składam serdeczne podziękowanie wszystkim osobom zaangażowanym w przygotowanie oraz przeprowadzenie licznych imprez sportowych w ramach turnieju na terenie naszej Gminy – podkreśla wójt Paweł Ptaszek. Już dzisiaj zapraszam do udziału w przyszłorocznej edycji turnieju.
Robert Nowak
Ścieżka pieszo-rowerowa w Piekiełku
W przyszłym roku ma ruszyć budowa ścieżki pieszo-rowerowej z Piekiełka (rejon szkoły) w kierunku Tymbarku do mostu. W listopadzie planowane jest ogłoszenie przetargu na roboty budowlane. Gmina wykonała dokumentację i uzyskała pozwolenie na budowę, a Powiat pozyskał dofinansowanie zewnętrzne. Inwestorem zadania będzie Powiat. Gmina i Powiat będą partycypować 50/50 jako wkład własny do całości wartości inwestycji – informuje Wójt Gminy Tymbark Paweł Ptaszek.
grafika: UG Tymbark
Poranek w Tymbarku, przy ul.Kościelnej
zdjęcia: IWS
Zwolnij! Tu spacerują nasze dzieci!
W środę 18 października kilka minut po godzinie 10:00 podopieczni z Przedszkola „U cioci Agatki” wraz z opiekunami przygotowali akcję, mającą na celu zachęcenie kierowców do zmniejszenia prędkości na drodze powiatowej nr 1617K PIEKIEŁKO-TYMBARK. Akcję przeprowadzono przy współpracy funkcjonariuszy policji.
Z uwagi na zwiększony ruch spowodowany zamknięciem ul. Armii Krajowej, społeczność Niepublicznego Przedszkola postanowiła zaapelować do kierowców o rozwagę i ograniczenie prędkości, zwłaszcza przy przejściach dla pieszych. Dzieci wraz z opiekunami i funkcjonariuszami policji zatrzymywały przejezdnych, wręczając ulotki z napisem „Kierowco, zwolnij”.
Akcję przeprowadzono z bezpieczny sposób. Dziękujemy pomysłodawcom za zorganizowanie manifestu, a do Kierowców kierujemy apel –
„ZWOLNIJ, TU SPACERUJĄ NASZE DZIECI!”
Informacja/zdjęcia: Organizatorzy
„Pomalowane” dzisiejszym szronem
zdjęcie: IWS
Parafia Tymbark – zaproszenie Małżonków Jubilatów na uroczystą Mszę św.Jubileuszową
„Tymbarscy wójtowie” – artykuł Mariana Sopaty z 1990 roku
Tymbarski wójtowie
Nasz kraj ma dawne tradycje nazewnicze dla urzędów terytorialnych wywodzących się jeszcze z czasów staropolskich.
Najważniejszym urzędem ziemskim był wojewoda. Słowo to wywodzi się z połączenia rzeczownika pochodzenia czeskiego: „wój” z czasownikiem „wodzić”. Wojewoda od XI do XIII wieku był najwyższym urzędnikiem książęcym, a później królewskim sprawującym dowództwo nad wojskiem oraz funkcje sądownicze w zastępstwie panującego. Od XIV wieku do rozbiorów Polski był najwyższym w hierarchii urzędnikiem ziemskim i zasiadał w Senacie Rzeczypospolitej szlacheckiej.
Jeszcze starszym urzędem powstałym w okresie panowania Piastów był wójt. To słowo pochodzi od łacińskiego „vox” tj.głos, które poprzez niemieckie Vog/e/t przyszło do nas w okresie kolonizacji niemieckiej.
Wójt stał na czele kolonistów niemieckich, urządzał osadę i dalej nią kierował, przewodnicząc radzie miejskiej i sądowi ławniczemu.
Miał zatem obok władzy stanowisko majątkowe dorównujące polskiemu rycerstwu, razem z którym pełnił służbę wojenną.
Zadziwiające jest podobieństwo dziejów naszego miasta, zwłaszcza jego upadku do losów urzędu wójtowskiego – „Co od nas na Ruś przeszedł a z wysokiego urzędu miejskiego spadł do wsi” /A. Brückner, słownik etymologiczny języka polskiego/.
Pierwszym wójtem Tymbarku był Niemiec Kundo syn Alpodrika. To właśnie jemu król Kazimierz dał przywilej lokacyjny mocą którego 100 łanów frankońskich lasu nad rzeką Łososiną w celu założenia osady na prawie magdeburskim i za to zasiedlenie Kundowi i jego potomkom król nadał wójtowstwo i cztery łany wolne od ciężarów na rzecz skarbu państwa /Codex Diplomaticus Polonia s.234/
Ten ostatni sprzedał wójtostwo tymbarskie, z wsią Jasna, za 120 grzywien srebra konwentowi św. Augustyna przy kościele w Krakowie, a następnie Jakubowi Lubomirskiemu, ówczesnemu sędziemu miasta Krakowa / Fr.Leśniak – Zarys dziejów Tymbarku do roku 1918, s.13/.
Przed rokiem 1510 wójtostwo powróciło do Jordanów i utrzymało się w ich rękach do 1551 roku.
Następnym wójtem i starostą w jednej osobie został, dzięki przywilejowi Zygmunta Augusta, Mikołaj Lubomirski, który niechlubnie zapisał się jako warchoł i ciemiężca – Plebanowi zabrał m.in.rolę plebańską „pod dębami „, mieszkańców przedmieść w obecności komisarzy królewskich zmusił do odrabiania pańszczyzny, mimo, że chroniło ich prawo miejskie. Dopiero interwencja królewska ukróciła te praktyki.
W rękach Lubomirskich pozostał Tymbark do roku 1629, by następnie przejść do rąk Wyżyckich.
Później nastąpił upadek urzędu wójtowskiego i jego kompetencje przejął starosta.
Był to urząd kolegialny, niewiele wspólnego mający z tytulaturą austriacką, nawiązujący do czasów przedrozbiorowych. Wójtami w Tymbarku byli wtedy: Maciej Malarz, Marcin Kopiel, Andrzej Kapturkiewicz, Wojciech Kopiel, Sebastian Kapturkiewicz, Antoni Macko, Łukasz Twardowski, Antoni Zborowski.
W 1813 posiadłość Tymbarską przejął skarb państwa – weszła skład austriackich dóbr kameralnych. W czasach autonomii galicyjskiej uprawnienia wójta przejął burmistrz stający na czele magistratu. Podlegało mu dwóch radnych i pisarz.
Przed I wojną światową zaborca austriacki przemianował burmistrza na naczelnika.
Po odzyskaniu niepodległości przywrócono urząd wójta, który sprawowali: Tomasz Urbański, Józef Świerczyński, Jan Kubatek,
Antoni Kapturkiewicz, Marcin Steczowicz. W okresie okupacji niemieckiej tragicznie zginął, przypadkowo raniony w zamachu na Millera, wójt Władysław Kuc.
Po wojnie /do roku 1952/obok organów władzy państwowej, działał Urząd Gminy na czele którego stali: Marcin Steczowicz, Marcin Giza, Stanisław Duda.
O ile w pierwszych latach powojennych utrzymywano pozory niezależności gminy, w miarę utrwalania „Władzy ludu” system pokazywał swoje prawdziwe oblicze…
W latach pięćdziesiątych odłączono Słopnice a następnie rozbito naszą gminę na cztery samodzielne gromady – Tymbark z Zamieściem i Piekiełkiem, Podłopień, Rybie Nowe, Rupniów. Funkcję wójta przejął nominalnie przewodniczący G.R.N.
Powołano urząd naczelnika, który w większym stopniu był wykonawcą poleceń władzy państwowej niż prawdziwym reprezentantem interesów społeczności tymbarskiej.
27 maja 1990 roku odbyły się wybory do samorządu. Wybrani radni powołali 19.VI. Tadeusza Parchańskiego. W ten sposób nawiązano do tradycji sięgającej początków Tymbarku.
Stanisław Pachowicz
Lech Nowak
Paweł Ptaszek
źródła zdjęć: Stanisława Pachowicza z portalu Polski Klub Ekologiczny Małopolska
Lech Nowak oraz Paweł Ptaszek z gminnego Informatora Samorządowego