W sobotę, 3 września 2022 roku, o godz. 16:00 na Rynku w Tymbarku rozpocznie się spacer „Śladami II wojny światowej i okupacji niemieckiej po Tymbarku”.

Będzie to ostatni w tym sezonie Spacer Historyczny w Powiecie Limanowskim. W Tymbarku uczestnicy poznają dzieje tej miejscowości w czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej. Uczestnicy spaceru zwiedzą między innymi Izbę Pamięci w Bibliotece Publicznej oraz cmentarz parafialny. Omówienie będą losy wybranych postaci z Tymbarku oraz przebieg walk we wrześniu 1939 roku na Ziemi Limanowskiej.

Spacer poprowadzi historyk, regionalista, Karol Wojtas.

Organizatorzy zapraszają do udziału w tym interesującym wydarzeniu!

Spacer Historyczny po Tymbarku – wrzesień 2021

W poprzednim rozdziale wspomniałem o budowie szkoły pod koniec ubiegłego wieku. W inwentarzu szkolnym. sporządzonym w 1897 r., a więc tuż po oddaniu
obiektu do użytku. Występują działy informujące o wyposażeniu tegoż budynku oraz wyposażeniu nauczyciela.
Inwentarz ten zawiera dwa działy.
Pierwszy „Grunta szkolne” zawiera informacje o realności, w której to posiadanie weszka szkoła. Czytamy: „W roku 1835 ówczesny dziedzic Tymbarku Antoni Migdalski darował na własność szkoły tutejszy grunt zwany: Pasterniki położony w gminie Zamieście Góry obejmujący 2 morgi 277 KW. ( czyli 1 ha 5 a ).
Według orzeczenia organizacyjnego z daty Lwów 12/3 1876, L 2164, czysty dochód z tego gruntu 5 złr wliczony zostaje do dotacji nauczyciela”. Należy dodać,  dochód ten należał do uposażenia każdorazowego kierownika szkoły.

W dalszej części powyższego dokumentu czytamy ” W 1893 gminy konkurencyjne kupiły wraz z ogródkiem od Michała Kordeczki oraz parcele przylegle temuż od Jędrzeja Kapturkiewicza, Floryana Kapturkiewicza, gdzie po zburzeniu starego domu powstał z tegoż ogródek, na którym postawiono stodółkę „

Dział drugi powyższego inwentarza zawiera informacje o budynkach szkolnych.
Szkoła ta oddana do użytku w 1897 r. była jednopiętrowa, murowana, kryta dachówką. Na parterze z jednej strony mieściło się dwupokojowe mieszkanie dla kierownika oraz kuchnia i spiżarka. Na piętro prowadziły schody kamienne. tam też znajdowały się dwie sale oraz jedna, nieduża, salka służąca dla kierownika za kancelarię.
Od wschodniej strony budynku znajdowały się sanitariaty, tak na dole, jak i na piętrze.

Oprócz wymienionego budynku Miejscowa Rada Szkolna dzierżawiła od 1904 r. tzw.Pietrzykówkę dom drewniany pokryty gontem. W nim również mieściły się sale lekcyjne. 
Oprócz budynku szkolnego do uposażenia szkoły należała obora wraz z drewutnią i stodółka, pokryte gontem.
W tych to pomieszczeniach znajdowały się, nie licząc inwentarza, pasze oraz opal dla szkoły. Opału dostarczały lasy dworskie. Gminy Tymbark, Zamieście, Podłopień i Zawadka zobowiązane były drzewo zrąbać i dowieść do szkoły.

Należy dla orientacji dodać, że sale lekcyjne były ubogo wyposażone w sprzęt i pomoce naukowe. Składały się na nie proste ławy szkolne (przewoźne dwu i trzymetrowe), kilka szaf z prostych desek, kilka stołów, siedem krzeseł i trzy tablice stojące.
Do wyposażenia szkoły należy zaliczyć także pomoce dydaktyczne służące bezpośrednio do pracy na lekcji.

Wg zestawienia inwentaryzacyjnego biblioteki z 1912 r. w placówce tej znajdowały się po jednym egzemplarzu: globus, półkula wschodnia, mapy: Galicji, Europy, Austrii, Palestyny. Były podręczniki: do pedagogiki, dydaktyki, higieny, historii powszechnej, historii ziem polskich i ruskich.
W ilości od trzech do pięciu pozycji były: obrazy do nauki poglądowej, botanika, aparaty do fizyki.

Do 1924 roku, a więc wciągu 12 lat, szkoła wzbogaciła się o drugi wieszak dla uczniów, dwie szafy dębowe, 14 stołków, 11 trzymetrowych ławek, dwa orły polskie (wykonane z tektury przez tutejszą nauczycielkę Helenę Krajewską), nową mapę Europy, mapę Polski, tablicę anatomiczną o człowieku, mapę historyczną Polski z portretami królów polskich, nowy globus, 3 podręczniki do historii oraz doświadczenia fizyczne bez przyrządów.

Jak w takim razie kształtowały się koszty w poszczególnych latach, wg zachowanych dokumentów?

W tzw ”Nocie dla kierownika szkoły z 1912 r.” , w której to m.in. czytamy, że:

-za przygotowanie opału na zimę zapłacono aż 144 koron. Wynika z tego, ze gminy nie zawsze należycie wywiązywały się ze swoich powinności.
– za oczyszczenie ubikacji ubikacji zapłacono 20 k,
– za mycie podłogi – 30 ,
– za obsług e szkoły u Urbańskiego dzierżawioną u niego – 20k,
– za obsługę szkoły głównej – 100 k.

W sumie wypłacono 513 koron.

W nieco późniejszym okresie, bo w 1916 roku, koszty wzrosły w związku z wynajęciem jednej sali lekcyjnej u Jana Kapturkiewicza, i tak:-
 – za najem sali – 400 k,
– za opał w sali – 600 k,
– za posprzątanie sal – 100 k,
– za utrzymanie sal – 144 k.
– za podwody (czyli przywożenie) nauczyciela religii – 80 k,
– za prowadzenie metryki szkolnej oraz inne koszty kancelaryjne – 80 k.
– na nieprzewidziane wydatki – 900 k.
Powyższa kwota miała być pokryta przez osoby zobowiązane do utrzymania szkoły tj. Radę Szkoły w Tymbarku (wg obowiązujących przepisów w Galicji).
Rada Rodziców wybierana była spośród przedstawicieli mieszkańców gmin, których dzieci uczęszczały do Szkoły. Przewodniczącym tej Rady był zawsze tymbarski proboszcz lub jego zastępca.

Kiedy kierownikiem siedmioklasowej Szkoły koedukacyjnej został Kazimierz Kierński, Szkoła zaczęła kupować nowe pomoce naukowe za pieniądze uzyskane od zapisów dzieci do szkoły, z urządzanych przedstawień oraz od wielu osób prywatnych.
Do 1930 roku zakupiono kilka map geograficznych, jak półkulę wschodnią i zachodnią, cztery mapy Europy i cztery mapy do historii Polski. Ponadto podręczniki do fizyki, botaniki, teorii literatury, sześć tablic anatomicznych i przyrządy ćwiczeniowe do fizyki.

Na przełomie 1927/28 szkoła wzbogaciła się o nowy budynek o czterech salach, który powstał na miejscu dawnej Pietrzykówki. Powstanie nowych sal lekcyjnych zawdzięcza się przede wszystkim wielu staraniom i zabiegom kierownika Kierońskiego.

W 1932 roku kierownictwo szkoły objął Leon Andrasz (po odejściu Kierowńskiego). On również troszczył się o zaopatrzenie szkoły w liczne pomoce naukowe.
Szkoła została zabezpieczona w pełni w pomoce do fizyki, chemii, w mapy do historii i geografii.
Zakupiono też wiele obrazów do botaniki, przyrody, historii i geografii.
Pomocy dydaktycznych było tyle, że nie było konieczności  przenoszenia ich z jednej sali do drugiej.

Bogusław Sowa (1955 – 2019) 

budynek szkoły w Tymbarku (rok ok.1925 ) – zdjęcie z formie kartki ze zbiorów KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

zdjęcia: IWS

Szkoła tymbarska na przestrzeni swoich dziejów przeżywała  różne koleje losu. Brak wiadomości o jej istnieniu w XV wieku. Wiadomo natomiast, że przed 1596 została założona szkoła parafialna. Zatrudnienie przy szkole bakałarza znaczyło, że nie była to szkoła tylko z tytułu, ale istotnie w jej uczono, ale już w 1618 budynku  nie było, pozostał jedynie plac. 

Kierownik szkoły, niejaki Błażej, mieszkał na plebani, dzieci zaś uczyły się w izbie mieszkań. Dopiero w 1655 dzieci uczyły się w nowym budynku, pry którym był ogród i mały kawałek ziemi. Trudno cokolwiek mówić o działalności szkoły parafialnej w XVIII wieku, gdyż wizytacje nie przynoszą żadnych wiadomości.

W XIX wieku pomocnikami księży byli organiści, którzy spełniali także funkcje nauczycieli w miejscowej szkole. Na uwagę zasługują takie nazwiska jak: Sebastian Miernicki, Jan Woźniczko, Wincenty Andruszkiewicz.

Wiadomo, że do czasów autonomii Galicji, szkolnictwo miało dawną formę organizacyjną i opierało się o parafie i klasztory. W szkołach parafialnych uczono sztuki czytania, a co chętniejszym – pisania.

Nauki katechizmu udzielał ksiądz. Tymbark był jednak miastem i z tego tytułu posiadał szkołę parafialną wyższego stopi organizacyjnego na poziomie trywailnym, czyli jakbyśmy dziś powiedzieli trzyklasowym (zwykłe szkoły były jednoklasowe). Ksiądz dziekan tymbarski był inspektorem szkolnym na cały swój dekanat, zgodnie z reformą józefińską z 1782 r., w której to m.in. wymienione były prawa i obowiązki proboszcza:

• administrowanie dobrami kościelnymi,
• kierowanie szkolnictwem elementarnym przy całkowitym podporządkowaniu nauczycieli jego autorytetowi,
• administrowanie dobrami charytatywnymi.

Zasługą dziekana tymbarskiego było czynienie starań do uzyskania pozwolenia na szkołę trywialną, które to zostały uwieńczone zostały powodzeniem w 1899 r.

Po uzyskaniu przez Galicję autonomii, Wydział Krajowy we Lwowie zakłada świeckie szkolnictwo ludowe i w ten sposób w Tymbarku powstaje szkoła ludowa.

W latach 90-tcy XVIII w. rozpoczynają swoją działalność Towarzystwo Szkoły Ludowej i Towarzystwo Czytelni Ludowej.

Trzeba podkreślić, że powstające szkoły ludowe z polskim językiem nauczania wywarły wielki wpływ na rozbudzenie poczucia świadomości narodowej u młodzieży wiejskiej, ale także i starszego pokolenia. Na wiedzą rolniczą miały dodatni wpływ nie tylko akt nauki czytania pism i kalendarzy rolniczych, ale też konkretna nauka rolnictwa na tzw. nauce uzupełniającej dla starszej młodzieży. Nauka ta obowiązywała młodzież do lat osiemnastu i prowadzona ona byłą zimą. Nauczyciele do tej nauki wyposażeni byli w specjalną czytankę, w której były zwięzłe wiadomości z sadownictwa, z hodowli bydła, z pszczelarstwa, z drobiarstwa i innych dziedzin wiejskiego gospodarstwa. Nauka prowadzona była i też w tym celu, aby przekonać młodzież aby nie opuszczała swoich terenów i nie emigrowała do Ameryki. Poprzez lepsze wykorzystane każdego zagonu i tu w kraju można nie cierpieć głodu.

Po pierwszej wojnie światowej czynna była w Tymbarku czteroklasowa szkołą, w której uczyło pięcioro nauczycieli. Mieściła się ona w piętrowym murowanym domu, którego budowę zapoczątkowano w 1884 r. a ukończono w styczniu 1897 r.

Od września 1919 r. działały w Tymbarku dwie szkoły czteroklasowe – męska i żeńska, w każdej z nich uczyło pięciu nauczycieli. W 1909 r. w Jasnej Podłopieniu utworzono tzw.eksponówkę czyli filię szkoły tymbarskiej, a w 1920 roku filia taka powstała w Zawdce. Jej kierownikiem został Józef Czeczótka.

Kierownikiem szkoły męskiej w Tymbarku od 1919 roku był Jan Filipiak, a szkoły żeńśkiej – Jan Puchała. Jednak podział szkół na męską i żeńską stał się przyczyną wielu nieporozumień i niesnasek z obu stronn, które znacznie w tym czasie obniżyły tak prestiż szkoły, jak i nauczycielstwa.

W trakcie kontroli przeprowadzonej przez powiatowe jednostki administracyjno – samorządowe stwierdzono wiele uchybień, tak w organizacji pracy, jak i w dydaktyce. a szczęście stan ten nie trwał długo, gdyż w styczniu 1925 roku powstała jedna, koedukacyjna siedmioklasowa szkołą powszechna. Kierownikiem jej został Kazimierz Kieroński. Wówczas grono nauczycielskie składało się z sześciu osób, a liczba dzieci podlegająca obowiązkowi szkolnemu wynosiła 312, zaś zapisanych było 302.

Po wybudowaniu w 1927/28 czterech sal lekcyjnych, powstała , można powiedzieć, pełna szkoła siedmioklasowa.

Nieco wcześniej od tego momentu, bo w 1925 r. filie w Jasnej Podłopienu i Zawadce usamodzielniły się , toteż część nauczycieli pracujących w Tymbarku podjęła tam pracę na stałe Do odłączenie się tychże fili zdecydowały dwa czynniki:

• zależność budżetowa tych szkół od własnych gmin,
• ambicje mieszkańców tych miejscowości,
• Na ten okres przypada rozwój działalności kulturalnej szkoły powszechnej w Tymbarku,).
• Od września 1932 kierownictwo szkoły objął Leon Andrasz (jego poprzednik został przeniesiony do Łobzowa) i to on zaopatrzył szkołę w prawie wszystkie pomoce naukowe. Kierownikiem tej szkoły został do wybuchu wojny w 1939 roku.

cdn

Bogusław Sowa (1955-2019)

Szkoła w Tymbarku (rok ok. 1922-25) Fotografia Kolekcji Prywatnej Tymbark

Tytuł jest numerem rejestracyjnym nowego lekkiego samochodu ratowniczo gaśniczego marki Man, który 29 sierpnia przyjechał do tymbarskiej straży w celu dokonania odbioru technicznego. Po dopełnieniu wszystkich formalności nowy pojazd trafi do podziału bojowego jednostki.

W powojennej historii OSP Tymbark jest to jedenasty samochód pożarniczy. Pierwszym był towarowy Ford, nieco później pochodzące z wojskowego demobilu dwa samochody terenowe marki Dodge, kolejne to średnie samochody ratowniczo gaśnicze Star 28 i Star 266, następny to samochód operacyjny Lublin oraz kolejne średniaki, czyli angielski Dennis, Man i Iveco. Listę dotychczas posiadanych pojazdów zamyka operacyjny, terenowy Land Rover.

Uroczystość poświęcenia i oficjalnego przekazania nowego auta planowana jest w roku 2023 w czasie jednego z wydarzeń w ramach „Tymbarskich Jubileuszy”, ale już teraz chcemy serdecznie podziękować wszystkim podmiotom i osobom za pomoc w sfinalizowaniu zakupu.

Wyrazy wdzięczności i podziękowania kierujemy do Rady Gminy Tymbark i Pana Wójta dr Pawła Ptaszka, Wojewody Małopolskiego, Zarządu Województwa Małopolskiego, Rady Sołeckiej Wsi Tymbark i Pana Sołtysa Andrzeja Ligasa oraz Pracowników Urzędu Gminy Tymbark koordynujących zadanie. Osobne podziękowania i wyrazy szacunku kierujemy do Mieszkańców Gminy Tymbark i Sympatyków za środki finansowe przekazane w czasie zbiórki publicznej przeprowadzonej przez OSP Tymbark w dniu 8 maja 2022 roku. Zebrana wówczas kwota 14242 złotych jest Państwa wkładem w zakup tego pojazdu.

Jeszcze raz serdecznie dziękujemy.

Zarząd i Członkowie OSP Tymbark

W poniedziałek 29 sierpnia nastąpił odbiór techniczny lekkiego pojazdu ratowniczo-gaśniczego przez jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej w Tymbarku, zakupionego przez Urząd Gminy.

Zakup był możliwy dzięki środkom pozyskanym z rządowego konkursu „Rosnąca odporność”, dzięki środkom pozyskanym z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, dzięki środkom Samorządu Gminy Tymbark oraz dzięki środkom własnym jednostki OSP Tymbark.

Informacja/zdjęcia: UG Tymbark

W przeddzień 1.września uczniowie, rodzice, nauczyciele spotkali się w auli Społecznej Publicznej Szkoły Muzycznej w Tymbarku, aby rozpocząć 33. rok szkolny. Edukację muzyczną będzie zdobywać 150-cioro dzieci i młodzieży. Placówką, od samego początku jej działalności, kieruje Pani Halina Waszkiewicz-Rosiek – honorowy profesor oświaty. Organem prowadzącym szkołę jest Samodzielne Koło Terenowe Nr 99 Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Tymbarku, prezesem zarządu jest Irena Wilczek-Sowa, wiceprezesem Jacek Pyrć.

IWS

Już po raz siódmy w Gminie Tymbark przyznano i wręczono stypendia motywacyjne w ramach Gminnego programu wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży z terenu Gminy Tymbark. Program ten jest realizowany od 2016 roku, został on opracowany z inicjatywy Wójta Gminy Pana Pawła Ptaszka i uchwalony przez Radę Gminy Tymbark.

Przed aktem wręczenia stypendiów, w okolicznościowych wystąpieniach, zwrócili się do obecnych w bibliotece publicznej w Tymbarku nagrodzonych dzieci i młodzieży, ich rodziców oraz dyrektorów szkół z terenu Gminy Tymbark:  Wójt Gminy dr Paweł Ptaszek, przewodnicząca Rady Gminy Tymbark Pani Stanisława Urbańska oraz rady powiatu limanowskiego Czesław Kawalec.

Stypendia wręczali Wójt Gminy Tymbark dr Paweł Ptaszek, Przewodnicząca Rady Gminy Tymbark Pani Stanisława Urbańska oraz rady powiatu limanowskiego Czesław Kawalec.

Całą uroczystość spięły dwa występy (na rozpoczęcie i zakończenie wręczania stypendiów)  zespołów kameralnych uczniów Społecznej Publicznej Szkoły Muzycznej w Tymbarku.

Uroczystość prowadziła kierownik ZEAS Pani Agnieszka Kądziołka.

Lista uczniów (źródło: UG Tymbark) 

1. Szkoła Podstawowa w Zawadce

1) Edyta Kordeczka – za wyniki w nauce oraz za wyniki egzaminu ósmoklasisty

2. Szkoła Podstawowa w Podłopieniu

2) Dawid Sakowski – za osiągnięcia naukowe (laureat konkursu tematycznego)

3) Iliana Kuc – za osiągnięcia naukowe (laureat konkursu tematycznego)

4) Natalia Gawron – za wyniki w nauce, za wyniki egzaminu ósmoklasisty oraz za osiągnięcia artystyczne

3. Szkoła Podstawowa w Tymbarku

5) Amadeusz Trojanowski – za osiągnięcia naukowe (laureat konkursu tematycznego)

6) Marcelina Urbańska – za wyniki w nauce

7) Anna Surdziel – za wyniki w nauce i za osiągnięcia naukowe (laureat wojewódzkiego konkursu tematycznego) oraz za wyniki egzaminu ósmoklasisty

8) Oliwier Kordeczka – za wyniki egzaminu ósmoklasisty

9) Wiktor Sędzik – za wyniki w nauce

10) Joanna Trzupek – za wyniki w nauce

11) Milena Antkiewicz – za wyniki w nauce

12) Patryk Matląg – za wyniki w nauce

13) Alicja Duda – za wyniki w nauce

14) Emilia Kurek – za wyniki w nauce

15) Martyna Smaga – za osiągnięcia naukowe (laureat wojewódzkiego konkursu tematycznego)

16) Karolina Trzópek – za wyniki w nauce i za osiągnięcia naukowe (laureat wojewódzkiego konkursu tematycznego)

17) Małgorzata Wolfinger – za wyniki w nauce

18) Emilia Śmiech – za wyniki w nauce

19) Bartłomiej Kurdziel- za wyniki w nauce i za wyniki egzaminu ósmoklasisty

20) Julia Kulig – za wyniki w nauce

4.Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Piekiełku

21) Wiktor Smoter – za wyniki w nauce

22) Mikołaj Peterszajn – za wyniki w nauce

23) Blanka Stach – za wyniki w nauce

24) Katarzyna Rząsa – za wyniki w nauce

25) Natalia Wojtas – za wyniki w nauce

26) Hubert Smoter – za wyniki w nauce

27) Amelia Wilczek – za wyniki w nauce

5.Społeczna Publiczna Szkoła Muzyczna I st. W Tymbarku

1) Oliwia Kulig – za osiągnięcia artystyczne

2) Julia Ślusarczyk – za osiągnięcia artystyczne

3)Natalia Gawron- za osiągnięcia artystyczne

4) Barbara Krzyżak – za osiągnięcia artystyczne

5) Maria Ślezak – za osiągnięcia artystyczne

6) Maria Kurek – za osiągnięcia artystyczne

Szkoła Podstawowa w Zawadce, dyrektor Pani Halina Dudzik

Szkoła Podstawowa w Podłopieniu, dyrektor Szkoły Beata Sułkowska

Szkoła Podstawowa w Tymbarku, dyrektor Tomasz Zieliński

Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Piekiełku, dyrektor Agnieszka Stokłosa – Surdziel

Społeczna Publiczna Szkoła Muzyczna w Tymbarku, Prezes Stowarzyszenia Irena Wilczek-Sowa