20 marca 1957 roku rozpoczęła się produkcja „Syrenki”. Na zdjęciu „Syrenka”, jeden z 521 311 wyprodukowanych egzemplarzy. Zdjęcie Czytelnika wykonane cztery lata temu.
„Syrena” była wyjątkowym pojazdem w dziejach polskiej motoryzacji, bo jako jedyny samochód osobowy produkowany w Polsce po wojnie była całkowicie krajową konstrukcją. Od początku miała być samochodem popularnym, a konstruktorzy z Fabryki Samochodów Osobowych w Warszawie wykorzystali szereg podzespołów auta „Warszawa”.
Pierwsze prototypy „Syreny” przedstawiono w 1955 roku, natomiast seryjna produkcja rozpoczęła się w marcu 1957. Samochód miał oficjalną nazwę „Syrena 100”, silnik dwusuwowy i dwucylindrowy o pojemności 746 cm sześć. i mocy 27 KM. Samochód w 1958 roku kosztował 72 tys zł, czyli niemal dwa razy mniej niż „FSO Warszawa”.
Niezwykle charakterystyczną cechą „Syreny” z pierwszych lat produkcji były drzwi otwierane od przedniej strony pojazdu, a nie od tylnej, jak we wszystkich niemal współczesnych samochodach. Stąd nazywane były popularnie „kurołapami”.
Charakterystyczny był też brak zamka w drzwiach od strony kierowcy, więc wszyscy pamiętający jeżdżące „Syreny”, zwłaszcza te starsze modele, mają przed oczami niezwykle częsty widok kierowcy, wsiadającego nie od strony kierownicy, tylko od strony miejsca pasażera i przeciskającego się na swoje właściwe siedzenie.
Produkcja „Syreny” odbywała się w FSO początkowo metodami na pół chałupniczymi, stąd jej rozmiar oraz jakość pojazdów pozostawiały wiele do życzenia.
W 1960 roku rozpoczęto produkcję nieco zmodernizowanego modelu 101, ze zmniejszonymi kołami, a w roku 1962 modelu 102. Uruchomiono także produkcję modelu 102S, z silnikiem NRD-owskiego Wartburga, również dwusuwowym, ale o nieco lepszych parametrach.
Rok 1963 to rozpoczęcie produkcji „Syreny” 103, która miała silnik o większej mocy (30 KM), a od poprzedniczki różniła się przede wszystkim innym, owalnym kształtem przedniego „grilla”, wypełnionego siatką zamiast charakterystycznych „zębów”. Po tych „zębach” można dziś rozpoznać najstarsze „Syreny” z lat 1957-63.
W tych pierwszych latach „Syrena” brała nawet udział w rajdach. W latach 1960-64 „Syreny” startowały np. w prestiżowym Rajdzie Monte Carlo, a do końca lat 60. uczestniczyły w Rajdzie Polski.
1966 rok przyniósł największą jak dotąd modernizację – w modelu 104 zastosowano nieco inny silnik, co prawda nadal dwusuwowy, ale trzycylindrowy, o pojemności 842 cm sześć. i mocy 40 KM. Wprowadzono też po raz pierwszy zsynchronizowaną skrzynię biegów. „Syrena” uzyskała też wygląd niemal taki, jaki miała do końca produkcji, jeśli chodzi o kształt przednich i tylnych reflektorów oraz bocznych listew.
Ze starych „Syren” w modelu 104 pozostały jedynie drzwi „kurołapy” z nieśmiertelnym zamkiem od strony pasażera. Kierunek otwierania drzwi na tradycyjny – od tyłu samochodu – zmienił się dopiero w kolejnym i ostatnim już modelu – 105, w którym zastosowano do tego celu klamki z Polskiego Fiata 125p. Z modelem tym wiążą się także inne zmiany. Przede wszystkim wraz z jego pojawieniem się w 1972 roku zakończono produkcje „Syren” w żerańskiej FSO i przeniesiono do Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielsku-Białej, która szykowała się wtedy do uruchomienia produkcji „malucha” – Polskiego Fiata 126p.
Dzięki zastosowaniu dużo nowocześniejszej technologii udało się też w znaczący sposób zwiększyć produkcję – w FSO w latach 1957-72 wyprodukowaniu 177 234 sztuk „Syren”. Przez następnych 11 lat w FSM wyprodukowano zaś 344 077 egzemplarzy.
Artykuł z portalu: www.dziejesię.pl Piotra Śmiłowicza
Przykładem udziału Syrenki w Rajdach Polskich jest postać Krzysztofa Białki:
Krzysztof Białka
Architekt pracujący w Limanowej przez pewien czas w latach 70 – tych.
Urodzony 28.07.1942r.
Pilot rajdowy w sezonie 1975r. Partner Marka Oryńskiego (Syrena 105). Razem zdobyli w sezonie 1975 mistrzostwo Polski w kl.3-4 gr.II. Jeździł w rajdach okręgowych w NSU 1000 C. Pilotem jego była małżonka Danuta. W 1974r wspólnie zdobyli mistrzostwo krakowskiego okręgu PZM w klasie.
(Alfabet Krakowskich Automobilistów – 2018r).
Historia startów. (częściowa)
1974r. Rajdowe Mistrzostwa okręgu Krakowskiego. 1m./kl.
1975r. Rajd Kormoran #69. Marek Oryński. Syrena 105. 37m. 2m./kl.3-4.gr.II.
1975r. Rajd Dolnośląski. Marek Oryński. Syrena 105. 12m. 1m./kl.3-4.gr.II.
1975r. Rajd Polski #115. Marek Oryński. Syrena 105. R.
1975r. Rajd Wisły. Marek Oryński. Syrena 105. 1m./kl.3-4.gr.II.
1975r. Rajd Warszawski. Marek Oryński. Syrena 105. 35m. 3m./kl.3-6.gr.2.
1975r. Rajdowe Mistrzostwa Polski. 1m./kl.3-4.