Historia

SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

 ZE STAREGO SZKICOWNIKA

 

 Pochodzi z czasów niemieckiej okupacji. Kwitariusz, bloczek druków, pokwitowań za dostarczane mleko do naszej mleczarni w Tymbarku. Pomiędzy niektórymi kartkami zachowały się bony premiowe, tzw. przydziały. Papier miejscami zszarzał, odbarwił się, ale ogólnie całość jak na swoje lata ma się całkiem nieźle.  Dawne czasy w których zwykły, czysty kawałek papieru, kartka, były trudno osiągalne.
Zniewolenie, upodlenie przez niemieckiego okupanta było dla nas dziś żyjących wprost niewyobrażalne. Bieda, terror, ograniczenia w każdej dziedzinie. Z tego też zapewne powodu, ten stary zeszyt druków został wykorzystany na odwrotnych, czystych stronach jako szkicownik.
Rysunki wykonane są ołówkiem. Niektóre trochę nieporadne, proste, tak jakby rysujący ćwiczył rękę. Jednak większość  wygląda na coś co jest przemyślane i dopracowane. Pomimo panującego wokół ogromu zła, potrafił ktoś patrzyć na świat i rysować to, co się wokół niego dzieje. Na obrazkach zachowane jest to, co wypełniało następujące po sobie dni.
Zwykłe codzienne sprawy – praca, modlitwa, nauka, zabawa. Na kartkach tego starego szkicownika możemy zobaczyć to, z czego składa się nasze życie. Te rysunki to niezwykły dokument. Pomimo wojny, życie toczyło się swoim odwiecznym rytmem. Ktoś to zauważył i rysował. Być może była to chęć zachowania takich zwykłych chwil, a może odskocznia od otaczającej rzeczywistości. Trudno to dzisiaj odgadnąć …
Zapraszam do następnego spotkania. 
SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK 
 

SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

PANIENKA Z DWORU

Zosia Myszkowska, dziewczyna z kapeluszem, panienka z dworu w Tymbarku. Niezwykła fotografia. Jedno z najstarszych zdjęć wykonanych w Tymbarku i zachowanych w oryginale do naszych czasów. Ta fotografia nigdy wcześniej nie była publikowana. Jest to nieznane zdjęcie Zofii Turskiej z lat młodości. Wykonane w roku 1906 – taka data widnieje na odwrocie tekturki, kartonika. 

Fotografia ma rzadki, niemniej jednak spotykany pośród zdjęć z dawnych lat wymiar –  54 x 120 mm, kartonik jest nieco większy, 70 x 138 milimetrów. Na odwrocie w dolnym rogu czarnym atramentem  opis – „Zosia c M. (córka Myszkowskich) w Tymbarku 17 IV 1906 „. U góry znaczek, marka Funduszu Organizacyjnego Urzędników C. K. Poczty, prawdopodobnie naklejony nieco później.

Jak widać tekturka, kartonik jest lekko nadłamany, nie uszkadza to jednak samego zdjęcia. Zachowane jest w całkiem przyzwoitym, bardzo dobrym jak na swoje lata stanie. A mamy przed sobą fotografię wykonaną 112 lat temu, z początku XX wieku. Dobrze widoczna jest cala postać.

 Piękna dziewczyna, w stroju z epoki. Proszę spojrzeć, jakże ładną  sukienkę miała panienka z dworu w Tymbarku. Proszę się przyjrzeć tej fotografii bardzo dokładnie i … zobaczyć, że w tej samej sukience Zosia płynęła na łódce w naszym poprzednim spotkaniu …  Zapraszam do moich zbiorów i kolejnego spotkania z historią Tymbarku … 

„SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK „

HISTORIA PIŁKI NOŻNEJ (14) – ze starych kronik Krzysztofa Wiśniowskiego

Sezon 1980/1981 był ciężkim sezonem, duża ilość meczy z dobrymi drużynami tarnowskimi i sądeckimi. wymagała dobrego przygotowania fizycznego i szerokiej kadry osobowej. Po dobrze rozegranym sezonie i kilku zmianach w składzie drużyna zajmuje XII miejsce w końcowej tabeli. Grę w drużynie „Harnasia” rozpoczyna dotychczasowy zawodnik „Limanovii” Andrzej Pałka, który po zakończeniu sezonu zostaje trenerem drużyny seniorów. W rundzie jesiennej drużynę „Harnasia” wzmacniają bracia Michał i Józef Bindowie oraz grający już od rundy wiosennej Marian Ścianek.

 Tabela końcowa po rozgrywkach sezonu 1980/1981

Lp Nazwa zespołu Ilość gier Punkty Bramki
1.

2.           

 Unia Tarnów

Tarnovia

 30

30

 50

41

 78:13

64:23
3. Chemik Pustków 30 39 63:24
4.         BKS Bochnia 30 38 62:38
5. Kolejarz Stróże 30 37 41:34
6. Sandecja Nowy Sącz 30 34 49:37
7. Limanovia 30 31 38:36
8. Błękitni Tarnów 30 31 50:54
9. Okocimski Brzesko 30 27 38:47
10. Wisłoka II Dębica 30 27 42:61
11.

12.

13.

14.

15.

16.       

 Dunajec Nowy Sącz

Harnaś Tymbark

Start Nowy Sącz

Radłowia

Zawada Nowy Sącz

LZS Żabno

 30

30

30

30

30

30

 26

24

23

21

17

15

 46:40

37:64

41:59

31:61

32:76

36:86

 Sezon 1981/1982 – drużyna gra na swoim stałym poziomie, utrzymuje się w klasie międzywojewódzkiej, lecz w dolnej strefie tabeli, bez groźby spadku.

  cdn.

Foto nr 1.
Prezes KS „Harnaś” w latach 1980 – 1988. Dyrektor Jan Urbański, na jednym z klubowych ognisk.

Foto nr 3.
Działacz klubowy, członek Zarządu Harnasia – Marian Jaroszyński prowadzi przedmeczową sprzedaż biletów.

Foto nr 4.
Marian Jaroszyński – obsługa radiowęzła i współpraca z mediami.

Foto nr 5.
Sekretarz Klubu – Zbigniew Majeran oraz syn Jarek Majeran na jednym z klubowych ognisk

Koło Pszczelarzy w Tymbarku

O działalności Koła Pszczelarzy w Tymbarku możemy się dowiedzieć czytając, jak też oglądając galerie zdjęć z poszczególnych pasiek, stronę internetową Koła pod adresem www.tymbark-pszczelarze.com. Znajduje się tam też interesująca historia Koła opracowana przez wieloletniego (w latach 1984 – 2012) Prezesa Koła Pana Jerzego Smotra.

część 1.

Jerzy Smoter

Zarys historyczny Koła Pszczelarzy w Tymbarku

Według moich dociekań Koło Pszczelarzy w Tymbarku na pewno działało już przynajmniej w latach 40-tych ubiegłego wieku i działało prawdopodobnie do 1949 roku, kiedy to ówczesne władze komunistyczne zakazały działalności wszelkich organizacji rolniczych, w tym i związków pszczelarskich, jako sprzecznych z doktryną komunizmu, gdzie nie powinna istnieć indywidualna własność rolnicza i całe rolnictwo winno opierać się na Państwowych Gospodarstwach Rolnych i Spółdzielniach Produkcyjnych. Ślady działalności KP w Tymbarku znalazłem w ogłoszeniach ”Pszczelarza” wydawanego w czasie okupacji niemieckiej, gdzie w ogłoszeniach o terminach odbywania zebrań pszczelarskich przez KP było wymieniane KP w Tymbarku, które swe zebrania odbywały w domu parafialnym, a prezesem Koła był, jak na tamte czasy, bardzo dobry pszczelarz kol. Michał Kapturkiewicz z Podwisiołek. Dopiero po lekkim przewrocie w październiku 1956 władze państwowe zezwoliły na działanie organizacji rolniczych, w tym związków pszczelarskich, lecz prawdopodobnie w Tymbarku nie było już chętnych do reaktywowania tego koła, w przeciwieństwie do Limanowej i Dobrej, gdzie koła reaktywowano i część naszych pszczelarzy, należało tam do Kół Pszczelarskich. W tym czasie braku działalności związkowej znikła działalność oświatowa wśród pszczelarzy, co spowodowało bardzo szybkie rozprzestrzenianie się chorób pszczół, zwłaszcza zgnilca amerykańskiego, który na przełomie 1960/1970 bardzo zniszczył nasze pasieki, co zmobilizowało pszczelarzy do zrzeszenia się, jak to bywa przy każdym zagrożeniu bytu. W tym czasie na kurs mistrzowski pszczelarski w Limanowej uczęszczali z Tymbarku kol. Jasiński Rudolf i Kazimierz Pyrć i oni prawdopodobnie dostali polecenie zorganizowania Koła Pszczelarzy w Tymbarku i to właśnie oni w zimie 1971 roku w remizie OSP w Tymbarku zorganizowali zebranie pszczelarzy gdzie reaktywowano Koło Pszczelarzy i wybrano Zarząd Koła w składzie: 1. Kol. Jasiński Rudolf – prezes 2. Kol. Kapturkiewicz Michał – zastępca prezesa 3. Kol. Nawrocki Jan – zastępca prezesa 4. Kol. Pyrć Kazimierz – sekretarz 5. Kol. Zborowski Józef – skarbnik Z ramienia Powiatowego Związku Pszczelarzy zebranie obsługiwał Kol. Antoni Miernik, który pełnił funkcję Prezesa Powiatowego Związku Pszczelarzy, a który jednocześnie został opiekunem naszego Koła, przeprowadzając dużo szkoleń w nowym Kole, co stopniowo poprawiło zdrowotność naszych pszczół. Koło Pszczelarzy od samego początku po reaktywacji było bardzo silnie powiązane z Kółkiem Rolniczym w Tymbarku, organizacyjnie będąc nawet sekcją pszczelarską, tego Kółka, co pozwoliło na legalne finansowanie KP. Trzeba zaznaczyć, że w tym Kółku Rolniczym Kol. Jasiński pełnił rolę skarbnika a Kol. Kazimierz Pyrć był sekretarzem, a prezesem Kółka Rolniczego był Ludwik Smoter. Ta współpraca w Kółkiem Rolniczym przynosiła pszczelarzom korzyści, gdyż Kółko Rolnicze dawało pieniądze na zakup leków dla pszczół, a nawet w roku klęskowym dla pszczelarstwa zrekompensowało częściowo zakup cukru do podkarmiania. Od samego początku reaktywowania Koła jego stan ilościowy był zawsze dość duży, gdyż pszczelarze mogli liczyć na pomoc tak oświatową jak i też rzeczową w postaci bezpłatnych leków. Po śmierci Kol. Józefa Zborowskiego do Zarządu Koła, na funkcję skarbnika został dokooptowany Jerzy Smoter, gdzieś około 1973 roku. Z dzisiejszych członków Koła Pszczelarzy od samego początku należeli: Kol. Kazimierz Zborowski, Adam Niezabitowski, Jerzy Smoter, reszta, jak to w życiu bywa, zmarli lub nie są w stanie prowadzić pasieki. W 1975 w czasie zmian administracyjnych i powołanie województwa nowosądeckiego koło nasze zostało przydzielone do struktur nowego województwa, gdzie został powołany Wojewódzki Związek Pszczelarzy w Nowym Sączu, na którego pierwszy zjazd założycielski delegatami naszego koła byli: Kol. Jasiński Rudolf i Jerzy Smoter. Już w marcu 1976 związek ten zorganizował w Tęgoborzy kurs rzeczoznawców chorób pszczół, na który z naszego koła uczęszczali i zdali egzamin: Kol. Kęska Andrzej oraz Palka Józef, Jerzy i Franciszek Smoter z Tymbarku, którzy już wiosną mogli kontrolować pasieki w terenie aktywnie zwalczając zgnilca. We wrześniu 1976 WZP w Nowym Sączu w Mszanie Dolnej zorganizował kurs mistrzowski, który w 1977 ukończyli: Kol. Zborowski Kazimierz, Zbieg Stanisław, Franciszek i Jerzy Smoter. Od 1976 nastąpił bardzo ciężki czas dla pszczelarzy z powodu reglamentacji cukru a zarazem nastąpił bardzo szybki wzrost ilości członków koła i raptownie na papierze wzrosła ilość rodzin pszczelarskich „ tzw. cukrowych”, co trzeba było skrupulatnie sprawdzić, gdyż przy przydziale 4 kg cukru na ul bardzo wzrosła liczba tzw. „naciągaczy” i żeby obdzielić uczciwie trzeba było przeprowadzać kontrolę w pasiekach, co było bardzo uciążliwe i niewdzięczne, zwłaszcza dla członków Zarządu, którzy to robili. Dzięki bardzo dobrym kontaktom PZPOW w Tymbarku oraz dużej przychylności Dyrektora Zakładu, Pana Czeczótki, który też był pszczelarzem, udawało nam się czasem nabyć cukier częściowo zanieczyszczony mechanicznie, który Zakład nabywał w cukrowni poza przydziałem i odstępował pszczelarzom za pośrednictwem KP uzasadniając koniecznością ratowania pszczół, niezbędnych do zapylania drzew i krzewów owocowych w bazie surowcowej. W 1981 r. z funkcji Prezesa Koła zrezygnował Kol. Rudolf Jasiński i nowym Prezesem został Kol. Franciszek Smoter, który jednak już w 1983 bardzo poważnie zachorował i zmarł w 1984 roku.

Niepodległość krwią i blizną zdobyta

Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918r. po 123 latach niewoli było zbiorowym wysiłkiem wielkiej rzeszy Polaków i dziełem wybitnych przywódców.  Każde miasto, miasteczko, każda gmina i niemal każda wieś ma swoich bohaterów. Wielu z nich, po wybuchu II wojny światowej, znalazło się na niemieckich i sowieckich listach proskrypcyjnych, a potem  byli mordowani. Inni  w latach komunizmu zostali zepchnięci w niebyt . Trzeba przywrócić pamięć o nich, o ich życiu i poświęceniu, aby w ten sposób stworzyć międzypokoleniowy łańcuch polskiej pamięci.

Niechby naszym żywym wspomnieniem o Nich, na 100 lecie odzyskania niepodległości była  tablica z imionami i nazwiskami tych, którzy z naszej gminy zginęli w czasie obydwu  wojen światowych, w wojnie bolszewickiej i w czasach okupacji sowieckiej. To będzie zadanie dla nas Tymbarczan i dla przyszłego samorządu. Jesteśmy Im to winni jako społeczność gminy, bo jeśli my nie utrwalimy pamięci o Nich to nikt tego za nas nie zrobi. Ich ofiara życia stanie się mglistym nieokreślonym wspomnieniem, które wiatr historii rozwieje, tak jak pamięć o wielu  powstańcach w XIX wieku, czy innych uczestnikach bohaterskiej obrony Ojczyzny.

Wiele osób wymienionych na tej liście nie pochodziło z Tymbarku, Piekiełka, Podłopienia, Zawadki czy Zamieścia. Losy wojenne rzuciły ich do nas. Tu działali  i tu oddali swoje życie. 

Ofiary wojny – uczestnicy walk frontowych, partyzanci, konspiratorzy, organizatorzy tajnego nauczania, ofiary rzezi na Wołyniu, żyjąca wśród nas diaspora żydowska zgładzona na Przylaskach i w innych miejscach oraz przypadkowe ofiary zamordowane w niemieckich obozach koncentracyjnych, sowieckich gułagach i katowniach UB – to ludzie, którym winniśmy wdzięczność, pamięć i cześć.

Żywię nadzieję, że poniższa lista stanie się przyczynkiem do uzupełnienia wielu nieznanych faktów z naszej lokalnej historii splatającej się z dziejami Narodu i Ojczyzny.

Dziękuję wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób pomogli mi odtworzyć niniejszy wykaz. Szczególnie dziękuję pani Marii Kuc i panu Stanisławowi Wcisło – bez ich pomocy, bezcennych rad, uzupełnień i uwag, niniejszy spis nie miał by tej postaci.

  1. Atłas Stefan z Tymbarku – lat 13, ur. 27 VII 1927 r. Zginął na Gruszowcu  24 X 1940 r.
  2. Bednarczyk Józef, kapitan – ps. „Bartłomiej” : „Bystry” – zginął na polu walki.
  3. Biedroński Stanisław z Zamieścia lat 50 , magazynier rafinerii w Sowlinach ur. w parafii Mikluszowiec pod Bochnią. Zmarł 11 IX 1943 r. od ran postrzałowych brzucha.
  4. Biedroński Wilhelm – zginął na polu walki w 1915 r. pod Toporowcami  – Bezarabia.
  5. Bieździadecki Jan, szer.  policjant w Tymbarku – zginął na polu walki w 1939r.
  6. Brosz Elżbieta, nauczycielka, uczestniczka tajnego nauczania, ps. „Orlątko”– zamordowana w Auschwitz.
  7. Bubula Józef – lat 20 – zginął na Węgrzech, podczas I wojny światowej
  8. Bubula Sebastian, szer.– zginął na polu walki w 1939 r.
  9. Bubula Wojciech, szer. – zginął na polu walki w 1939 r.
  10. Bulik Jan, szer.  policjant w Tymbarku– zginął na polu walki w 1939 r.
  11. Chlipała Jan z Zamieścia lat 42– zastrzelony  przez wkraczających Niemców 5 IX 1939 r. przy szosie w Tymbarku. Powodem egzekucji było zatarasowanie drogi ściętym drzewem.
  12. Chlipała Józef z Zamieścia lat 43– zastrzelony  przez wkraczających Niemców 5 IX 1939 r. przy szosie w Tymbarku.
  13. Czeczótka Józef, szer.  – zginął na polu walki w 1939 r.
  14. Czernek Antoni, zam Jasna 147 – zginął podczas I wojny światowej.
  15. Czyrnek Wojciech, szer. ur. W 1911 r. zam. Jasna 147 – zginął na polu walki w 1939 r. pod Lwowem w miejscowości Rzęsna Polska,
  16. Czyż Władysław z Wielunia, podporucznik  – ps. „Pokutnik” partyzant z oddziału egzekutywy „Zagoszcz”. Zginął w Szczyrzycu,
  17. Dębski Maciej zam. Piekiełko 75 – zginął na froncie włoskim w czasie I wojny światowej,
  18. Duchnik Józef zam. Piekiełko74, brał udział w wojnie bolszewickiej, zginął w nieznanych okolicznościach w Alpach.
  19. Duchnik Władysław ps. „Duchniewski”, nauczyciel Gimnazjum  – zamordowany 11 X 1943 r. w Auschwitz
  20. Fromm Grzegorz z Tymbarku, ur. 14 I 1903 r  – zginął 14 I 1945 r.
  21. Giza Józef, zam. Piekiełko 49, zginął w czasie I wojny światowej – osierocił 2. Dzieci. Założył w Piekiełku dwuletnią szkołę pisania i czytania.
  22. Goryczka Stanisław ze Słopnic lat 20 – zastrzelony  przez wkraczających Niemców 5 IX 1939 r. przy szosie w Tymbarku, pogrzebany na cmentarzu w Słopnicach.
  23. Górka Szczepan z Podłopienia, szer. – zginął na polu walki w 1939 r.,
  24. Homa Jan, major, z Podłopienia  – zginął na polu walki IX 1939r. (wujek kpt. Paulone),
  25. Jarosz Stanisław lat36, st. sierżant, partyzant, , ps. „Strażnik” – zginął na Zęzowie podczas patrolu. Pochowany w Nowym  Rybiu.
  26. Kaletka Franciszek, podporucznik – ps „Jodła”,
  27. Kapturkiewicz Józef zam Piekiełko 5  – zginął w bitwie pod Radziejowem w 1915 r.,
  28. Kęska Roman, starszy sierżant  ps. „Ryszard”, prac. Owocarni – zamordowany w Auschwitz,
  29. Klimczyk Stefan, porucznik – zginął na polu walki w 1939 r.,
  30. Krzyściak Alfons – lat 11 zginął w czasie wojny od wybuchu granatu.
  31. Ks. Kuc Edward – zaginął na Zęzowie w czerwcu 1944r po pogrzebie brata Władysława zastrzelonego przypadkowo przez partyzantów grupy „Zagoszcz”– ciała Edwarda do tej pory nie odnaleziono,
  32. Kuc Stanisław ps. Błyskawica” –  nr obozowy w Auschwitz 102916, nr obozowy w Buchenwaldzie 900082 zmarł 22 IV 1945r. Pochowany w Bawarii,
  33. Kuc Stefan dr medycyny – więzień Auschwitz, Mauthausen, Neuengamme, Drutte koło Brunszwiku, Brgen-Belsen. Zmarł 13 XII 1946r. pochowany w Wunstorf- Luthe koło Hanoweru,
  34. Kuc Władysław, wójt tymbarski  – zastrzelony przypadkowo przez partyzantów z grupy „Zagoszcz” podczas zamachu na komendanta tymbarskiej żandarmerii Mullera,
  35. Kulig Michał lat 21 zginął VI 1918 r. w Maderówce koło Jasła. Mieszkał w Tymbarku pod nr 120.
  36. Kurneta Stanisław, ps. „Motyl” – zamordowany.
  37. Mirecki Stanisław vel. Stolarczyk, pułkownik,  ps „Pociej”; „Wit” – Inspektor „Niwy” aresztowany na Kisielówce 27VIII 1944 rok. Ranny w czasie próby ucieczki, po kilku dniach pobytu w areszcie na gestapo w Nowym Sączu zmarł.
  38. Miśkowiec Jan, porucznik– zginął na polu walki w 1939 r.,
  39. Miśkowiec Stefan, sierżant– zginął na polu walki w 1939 r.,
  40. Miśkowiec Wojciech ur. 23 II 1880 r. –  jako zakładnik rozstrzelany 17 VII 1944 w Słopnicach,
  41. Myszkowska Amelia lat 22 – ofiara komunizmu – córka Jerzego Myszkowskiego. Wypędzona z domu  16 III 1945 r. , okoliczności śmierci nie są do końca wyjaśnione,
  42. Myszkowska Julia lat 47 – ofiara komunizmu – żona Jerzego Myszkowskiego. Wypędzona z domu  16 III 1945 r., j.w. okoliczności śmierci nie są do końca wyjaśnione,
  43. Myszkowska Maria – ofiara komunizmu – żona Stefana Myszkowskiego. Wypędzona z domu  16 III 1945 r. okoliczności śmierci nie są do końca wyjaśnione,
  44. Myszkowski Jerzy oficer WP  – zamordowany w Katyniu,
  45. Myszkowski Ludwik aresztowany za organizowanie struktur wojskowych w pow. limanowskim  – zamordowany w Auschwitz,
  46. Nakoneczny Michał z Przemyśla. W czasie okupacji zatrzymał się w Tymbarku, gdzie współpracował z tutejszym podziemiem. Aresztowany w warsztatach naprawczych PKP w Nowym Sączu gdzie pracował. Po torturach na gestapo w N. Sączu przewieziony do Tymbarku i zastrzelony 25 X 1941 w olszynach nad rzeką nieopodal kapliczki „Na górach”.
  47. Niesiołowski Adam porucznik, inżynier ps. „Bawina” – rozstrzelany w Rdziestowie  27 IV 1944 r.
  48. Niezabitowski Tadeusz ze Słopnic lat 30– zastrzelony  przez wkraczających Niemców 5 IX 1939 r. przy szosie w Tymbarku, pogrzebany na cmentarzu w Słopnicach.
  49. Nowacki Józef – ps. „Bystry” – zamordowany.
  50. Ociepka Andrzej z Piekiełka, kowal  – zginął na wojnie bolszewickiej w 1920roku. Osierocił 4.dzieci.
  51. Palacz Jan z Zamieścia – zastrzelony na łące przez wkraczających Niemców 5 IX 1939 r.
  52. Palka Jan, jako zakładnik rozstrzelany w Słopnicach 17 VII 1944 r.
  53. Paradecka Helena ps. „Łączniczka” – łączniczka Inspektoratu „Niwa” Poległa na polu walki.
  54. Paszkiewicz Jadwiga – ofiara komunizmu – teściowa Jerzego Myszkowskiego, wypędzona z domu 16 III 1945 r.  okoliczności śmierci nie są do końca wyjaśnione,
  55. Paulone Tadeusz, kapitan – zamordowany 11 X 1943 w Auschwitz. Organizator struktur wojskowych na terenie obozu.
  56. Pieguszewska Zuzanna, żona tutejszego aptekarza – zmarła w czasie transportu do Auschwitz,
  57. Piekos Zbigniew, kapral podchorąży , ps. „Śmiały” – zginął na polu walki,
  58. Puto Jan, szer. – zginął na polu walki w 1939 r.
  59. Rytt Maksymilian – kierowca – zginął na Gruszowcu 14 XII 1944r.pomyłkowo zastrzelony przez radzieckich partyzantów w czasie jazdy samochodem,
  60. Sędzik Jan  lat12 z Zamieścia – zginął 25III 1945r. od wybuchu miny – zam.  Zamieście nr 134.
  61. Sobczak Stanisław z Tymbarku ur 1905r. – jako zakładnik rozstrzelany 17 VII 1944 w Słopnicach,
  62. Sobczak Stanisław z Zamieścia ur 1908r. – jako zakładnik rozstrzelany 17 VII 1944 w Słopnicach,
  63. Sobczyk Jan mgr, podporucznik, główny księgowy w „Owocarni”; ps. „Sokal”- zginął w Auschwitz,
  64. Stanisz Franciszek – ur. 5 I 1902 w Podłopieniu, gajowy  – rozstrzelany w Rdziestowie  3 V 1944 r. za posiadanie broni i współpracę z partyzantami. Mieszkał w Podłopieniu  nr 194,
  65. Steczowicz Józef (starszy) – zmarł w 1919 roku  na skutek ran otrzymanych na froncie ukraińskim,
  66. Steczowicz Józef, kolejarz, ur.3 III 1891? – zamordowany w Auschwitz 27 XI 1941r. Nr obozowy 17210 . W obozie przebywał od 9 VI 1941roku do śmierci,
  67. Steczowicz Michał, marynarz, mat – zginął w 1939 w walkach na Oksywiu,
  68. Szczepaniak Józef zmarł od rany postrzałowej 10 IX 1940r. Mieszkał w Tymbarku pod nr 138,
  69. Szewczyk Ludwik z Podłopienia – zginął na polu walki pod Lwowem IX 1939 r.
  70. Szwabe Jadwiga, ps. „Matka”, aresztowana w czasie obławy na płk Stanisława Mireckiego i zesłana do obozu w Ravensbruck   – zamordowana w czasie ewakuacji obozu w okolicy miejscowości Litomierzyce na terenie Czechosłowacji.
  71. Szyćko Wacław, major, ps. „Wiktor” , organizator ZWZ na terenie limanowszczyzny. Zamordowany w Auschwitz.
  72. Szymański Adolf, pułkownik inż. – prac. „Owocarni” – zamordowany  w Auschwitz
  73. Tajduś Antoni ur. 1882 r – zginął 12 VI 1916 r.
  74. Tajduś Irena – zginęła 14 V 1940r od rany postrzałowej brzucha w wieku 3 lat.  Mieszkała w Tymbarku pod nr 8.,
  75. Tomasik Jan  – ps „Sokół” zamęczony,
  76. Wacławski Stanisław, kapitan  – ps. „Daman” ; „Krzysztof” szef wywiadu Inspektoratu „Niwa” – zginął na polu walki,
  77. Wątroba Jan – zmarł w 1920 na skutek odniesionych ran. Pochowany w Nowym Targu,
  78. Zapała Jan mgr, ps.”Osa” z Podłopienia, ur. 5 IX 1910, nauczyciel gimnazjalny – rozstrzelany w Rdziestowie 3 V 1944 r.
  79. Zapała Józef, kapral – ps.. „Byk”, zginął 8X 1944r. podczas patrolu na Zęzowie. Pochowany na cmentarzu w Nowym Rybiu,
  80. Zborowski Józef  – powieszony przez Niemców w sierpniu 1944r. gdy wracał z prac polowych. Było to po akcji partyzanckiej na Łopieniu w której zginęło dwóch żandarmów,
  81. Żydzi tymbarscy – w 1939r. mieszkało w gminie Tymbark (bez Słopnic) około 70osób narodowości  żydowskiej. Zostali wymordowani przez Niemców. Dwie osoby ocalały i przeżyły II wojnę światową.

Przytaczam wykaz  rodzin żydowskich mieszkających w naszej gminie w 1939 r., jaki udało mi się cząstkowo ustalić.

  1. Beck Henryk (2 osoby) – kupiec – towary mieszane. Mieszkał w rynku obok dzisiejszego Urzędu Gminy. Pod Beckiem mieścił się areszt w miejscu dzisiejszego sklepu obok kościoła.
  2. Beldegrun Jgnacy (3 osoby) – zawód ?
  3. Berhang Herman (1 osoba) – karczmarz.
  4. Faber Herman (3osoby) – kupiec – towary mieszane.
  5. Feid Rozalia ( 1osoba) ,zam. w Kisielówce – krawcowa.
  6. Fischgrund Eliasz (4osoby)  – karczmarz.
  7. Flach imię? (3osoby) – zawód ?
  8. Goldfinger imię ? (2 osoby) – zawód ?
  9. Gotz Abram (3 osoby) – handel mąką.
  10. Gotz Ank (osób?) – handel mąką i otrębami.
  11. Gotz Jakub (osób?) – handel mąką i otrębami.
  12. Haskel imię? (osób?) – handel mięsem.
  13. Horn Rozalia (2 osoby) – handel mięsem.
  14. Kern Mosiek (5 osób) – krawiectwo.
  15. Langerfeld Jankiel + 3osoby – zawód?. Mieszkał w Rynku.
  16.  Lewkowicz imię? (?osób) – handel nawozami.
  17. Lipschutz  imię? (5 osób) – zawód?
  18. Mendel imię? (osób?) – wyrób swetrów , handel towarami różnymi. Mieszkał przy skrzyżowaniu drogi Tymbark – Dobra kier. Podłopień po prawej stronie przed mostem na Podłopień.
  19.  Nazwisko? Hermina (2 osoby) – krawcowa.
  20. Nazwisko? Paweł (osób?) – handel art. spożywczymi.
  21. Rozenberg Josef (osób?) – prowadził sklep żelazny w rynku obok gimnazjum.
  22. Ruhla Josek (2 osoby) – zawód?
  23. Schnitzer Roman  2osoby) – zawód?
  24. Schreiber Chesiek (5 osób) – zawód?
  25. Schruber imię? (osób?) – handel drewnem, posiadał tartak w kierunku Zaolzia.
  26. Steiner M (2 osoby) – karczmarz w Piekiełku.
  27. Stern imię? (osoby?) – handel skórami.
  28. Stern imię? (osoby?) – prowadził skład maszyn rolniczych.
  29. Still Josef (4 osoby) – handel towarami mieszanymi.
  30. Strom M (4osoby) – prowadziła sklep bławatny (tkaniny) w rynku.
  31. Templer imię? (4 osoby) – handel towarami mieszanymi.
  32. Waserlauf imię? (osób?) – prowadził zakład kuśnierski w Zamieściu na skrzyżowaniu drogi do Słopnic.
  33. Windstroch imię? (2osoby) – zawód?
  34. Zolman W  (osób?) – karczmarz. Posiadał karczmę w rynku.

 Z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości ufundujmy tablicę pamiątkowa dla  naszych ziomków, którzy życiem zapłacili za jej odzyskanie. Niech to będzie wyraz naszej wdzięczności i pamięci za ofiarę Ich życia i krwi.

Jan Plata

Pomnik upamiętniający Ofiary września 1939 roku – Tymbark (przy drodze krajowej)

SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

NA ŁÓDCE

Grupa dzieci w słomkowych kapeluszach płynie łódką po morzu. Wpatrując się w ten uroczy, letni, wakacyjny obrazek, widać, że łódka i tło to atrapy, a dzieci pozują do zdjęcia w fotograficznym atelier. Pamiątkowe zdjęcie, fotografia z dawnych lat, tak zwany kartonik lub inaczej tekturka.

Kartonik jest niewielki, jego wymiary to zaledwie 63 na 102  milimetry. Naklejona cienka fotografia ma 59 na 89 mm – stan zachowania całkiem przyzwoity. Nie ma większych uszkodzeń, zaplamień lub odbarwień. Z przodu i na odwrocie sygnatura fotografa – Atelier Paul Moecke  Kolberg ( Kołobrzeg ).

Fotografia ta została wykonana dnia 1 sierpnia 1906 roku. Pośród chłopców, uśmiechnięta dwunastoletnia dziewczynka. To Zosia, wówczas nazywała się jeszcze Myszkowska. Po jej lewej stronie siedzi młodszy o rok brat Zosi, Jurek (Jerzy Myszkowski). Z drugiej strony, trzymając wiosło w dół, najstarszy z rodzeństwa Myszkowskich – Ludwik. Chłopcy stojący nieco z tyłu to dzieci znajomych, przyjaciół rodziny Myszkowskich.  Niezwykła, wyjątkowa fotografia. Zosia, po latach od momentu wykonania tego zdjęcia, przyjęła po mężu nazwisko Turska. Dziedziczka majątku Tymbark, uśmiechnięta, w beztroskich, szczęśliwych czasach swego dzieciństwa. Wyjątkowa fotografia, gdyż odnosząc się tu do określenia z poprzedniego zdania, późniejsze dzieje, losy, historia rodziny Myszkowskich i Turskich, pełne były trosk, tragedii i bólu. Piękne zdjęcie, które mam przyjemność w tym spotkaniu pokazać, jak widać jest czyste, bez zapisków czy też datowania. Pomimo tego, opis, oraz sama fotografia jest nam w większości dobrze znana.

Aukcje antykwaryczne mają to do siebie, że można na nich natrafić na prawdziwe skarby. Fotografię ” Na łódce ” nabyłem do zbiorów jakiś czas temu w takim stanie jak widać. Szary kartonik, podobny w kolorze do kamienia. Być może jest to przypadek, niemniej jednak najdroższe na świecie są pewne kamienie. Po oszlifowaniu nazywa się je brylantami. Moja fotografia była kiedyś anonimowa, podobna do wielu innych szarych kartoników. Dzięki  niezwykle cennym wydawnictwom opisującym historię Tymbarku, to stare zdjęcie zostało dosłownie oszlifowane i nabrało niebywałego blasku. Brylant pośród innych fotografii związanych z historią Tymbarku. Tymbarku, w którym piękny park i miejsce wypoczynku nosi imię Zofii z Myszkowskich Turskiej.  Zapraszam do następnego spotkania …  

SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK 

SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

AGREST

Na zupełnie ciemnym tle kilka owoców agrestu. Można nawet dostrzec niewielkie pestki w ich wnętrzu. Zaledwie fragment gałązki na ogół bujnie rosnącego krzewu. Aż trudno uwierzyć, że jest to powiększenie ze zdjęcia, a nie jakaś grafika lub rysunek. Niezwykle subtelne studium fragmentu otaczającej nas przyrody. Czarno-biała fotografia formatu pocztówkowego robi niesamowite wrażenie. 

Jakiś czas temu pokazałem równie urocze, doskonale wykonane i podobne w temacie zdjęcie. To był pierwiosnek, zwiastun rozpoczynającej się wiosny. Agrest, z wieloma innymi darami naszych ogrodów, kojarzy się z wakacjami i latem. Dlatego ta fotografia gości teraz w naszym spotkaniu. Przepiękna fotografia wykonana bardzo dawno temu w Tymbarku. Żeby zobaczyć o jakich latach mówimy, kolejny raz zapraszam do mojego księgozbioru i jednego z tomów przedwojennego, fotograficznego czasopisma.

 ” Wiadomości Fotograficzne ” – kompletny rocznik 1937 – na okładce jednego z numerów tego miesięcznika fotografia agrestu. Dokładnie możemy to zobaczyć. Fotografia wykonana w Tymbarku okazała się być na tyle interesująca, że została wyróżniona i opublikowana na okładce. Oryginał tej fotografii z roku 1937 zachował się szczęśliwie do naszych czasów. „Agrest ” przed laty zachwycił redakcję fotograficznego pisma. To zdjęcie nadal zachwyca swoim pięknem. Zrobione obiektywem wrażliwego fotografa jest niezwykle cennym skarbem w zbiorach dawnej fotografii z Tymbarku. Dla mnie to mój kolekcjonerski rarytas.

Zapraszam do kolejnych spotkań z naszą historią i pięknymi fotografiami …  –

 „SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK ” 

HISTORIA PIŁKI NOŻNEJ (10) – ze starych kronik Krzysztofa Wiśniowskiego

Sezon 1968/1969 przebiega bez szczególnych piłkarskich rewelacji, drużyna po średniej grze zajmuje VII miejsce. 

Kolejny sezon 1969/1970 nieco lepszy młodzi juniorzy podnoszą systematycznie swoje umiejętności, drużyna zajmuje V miejsce zdobywając na 18 meczy 19 punktów. Dobrą grą wykazują się między innymi: Adam Ciuła (obrońca) z Nowego Sącza oraz Stanisław Opioła i bramkostrzelny Marian Kawula, obaj z Limanowej.

Sezon 1970/1971 to jeden z lepszych okresów w rozgrywkach klubu w Klasie B. Drużyna zajmuje II miejsce ze stratą jednego punktu do „Sokoła” Stary Sącz.

                Tabela końcowa Klasy B po rozgrywkach sezonu 1970/1971

Lp Nazwa zespołu Ilość gier Punkty Bramki
1. Sokół Stary Sącz 18 27 52:25
2. Harnaś Tymbark 18 26 61:34
3. Dunajec IB Nowy Sącz 18 25 39:21
4. LZS Barcice 18 19 37:27
5. LZS Zawada 18 18 32:28
6. LZS Podegrodzie 18 17 34:39
7. LKS Rtyro 18 16 40:37
8. LZS Muszyna 18 12 26:49
9. Kolejarz IB Stróże 18 10 23:45
10. LZS Piątkowa 18 10 30:62

W drużynie swych sił próbują kolejni młodzi juniorzy: Jan Judka z Dobrej, Jan Urbański, Stanisław Trzaska oraz bramkarze Krzysztof Wiśniowski i Jan Tajduś.

cdn.

Foto nr 1.
Początek lat 70 – tych, Drużyna PZPOW na turnieju międzyzakładowym, naszpikowana zawodnikami „Harnasia”.                      Stoją: Andrzej Kapturkiewicz, Andrzej Sipak, Władysław Duda, Marian Leśniak, Stanisław Pachowicz, … , Henryk Leśniak, Edward Szczepaniak.
Poniżej: Józef Gąsiorek, Julian Puchała, Zbigniew Leśniak, … , Władysław Juszczak

Foto nr 2.
Początek lat 70 – tych, Drużyna „Harnasia” trenowana przez Andrzeja Sipaka.
Adam Urbański, Julian Puchała, Jan Kawula, Stanisław Pachowicz, Jan Urbański, Stanisław Petranowicz, Stefan Stelmach, … , … , Stanisław Opioła.

Foto nr 3.
Trzej bracia przed treningiem: Adam, Jan i Tomasz Urbańscy
dalej Kotara i Stanisław Petranowicz.

 

Foto nr 4.
Czwarty najmłodszy brat Maciej Urbański zaczynał jako bramkarz
Potem znany tenisista stołowy, dzisiaj utytułowany trener.

 

HISTORIA PIŁKI NOŻNEJ (9) – ze starych kronik Krzysztofa Wiśniowskiego

Coraz młodsi chłopcy interesują się działalnością sportową klubu i wykazują olbrzymie chęci i gotowość do uprawiania piłki nożnej.  W 1965 roku, trener drużyny Andrzej Sipak zakłada drużyny „trampkarzy” i juniorów. W roku 1965, w drużynie seniorów, debiutuje piętnastoletni wówczas Adam Urbański.

Zawodnik wszechstronny, którego nazwisko będzie wpisywane do protokołów meczowych „Harnasia” jeszcze przez kolejne 25 lat.

W następnym roku 1966 karierę kończą barwne postacie drużyny „Harnasia”: Leon Filipiak i Andrzej Mucha, a także bracia Olesiakowie z Dobrej.  W sezonie 1965/1966 po odejściu w/w zawodników, widać brak dopływu młodych zawodników, drużyna zajmuje przedostatnie miejsce w tabeli.  Kolejny sezon 1966/1967 drużyna gra na średnim poziomie, zajmując IV miejsce, ze stratą 10  punktów do lidera. W składzie drużyny pojawia się coraz częściej Stanisław Pachowicz z Góry Zęzów, znany jako „Marymont” w bramce Walenty Moskal oraz całkiem nowe twarze: Ryszard Smoter zwany potem „Szczawikiem”, Stefan Stelmach oraz Tomasz Urbański najstarszy z braci, usportowionej rodziny Urbańskich.

 Sezon 1967/1968 nie przynosi większych zmian. W tym czasie grę rozpoczynają też kolejni juniorzy Marek Lasek, Jacek Pyrć i Ryszard Szmal, Stanisław Petranowicz zwany „Muszką”.

1968 r .- w drużynie KS „Harnaś” kończy grający trener ANDRZEJ SIPAK.

Foto nr 1.
Drużyna Seniorów rok 1960.
Eugeniusz Połeć, Świech, Zbigniew Majeran, Aleksander Mucha, Jan Pach, Wincenty Fitrzyk,
Zbigniew Zborowski, Andrzej Mucha, Leszek Gąsior, …, Andrzej Sipak, Paweł Lisok.

Foto nr 2.
Drużyna Seniorów mocno już odmłodzona – początek lat 60 – tych.
Stanislaw Poczynek, Stanisław Kasprzyk Leon Filipiak, Mieczysław Wożniak, Adam Stasik,
Leszek Gąsior, Jan Sowa, Stanisław Kulig, Wacław Romanowski.


Foto nr 3.
Drużyna Seniorów, jeszcze bardziej odmłodzona – połowa lat 60 – tych.
Starsi zawodnicy,(w środku) Leon Filipiak i Andrzej Mucha tworzą trzon drużyny, ale
młodsi już dybają na ich miejsca (drugi z prawej Bolek Wargocki).

Foto nr 4
Wyjazdowy mecz „Harnasia” – starym STAREM z plandeką, w upalne dni podróż wersją bez plandeki (po lewej stronie zdjęcia Eugeniusz Połeć).

SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK

DO CIEBIE MATKO

Pośród dawnych fotografii odnajduję kilka z wyjazdów, pielgrzymek do miejsc szczególnych, wyjątkowych.  Sanktuaria, kościoły maryjnego kultu, miejsca do których od wieków podążali nasi ojcowie aby pokłonić się Najświętszej Panience, oddać cześć Królowej Polski, naszej Matce.  Na pierwszych z tych niezwykle wartościowych pamiątek sprzed lat  Limanowa, początek lat trzydziestych XX wieku. 

Przed kościołem tłum który zajmuje również sporą część limanowskiego rynku. Księża, dostojnicy, sztandary, górale, młodzież. Figura Niepokalanej, która została ufundowana w roku 1924 w dziesiątą rocznicę krwawej bitwy pod Limanową góruje ponad głowami zgromadzonych. To właśnie Matce Bożej przypisuje się ocalenie od zniszczeń powstającej i będącej w roku 1914 jeszcze w budowie, limanowskiej świątyni. Fotografia ta została wykonana przy okazji religijno-patriotycznych uroczystości. Napisy ” Bóg i Ojczyzna ” można dostrzec pośród innych – ” Dobra „, ” Stara Wieś „, ” Przyszowa ” – na tle muru kościelnej wieży, trzymana przez młodego chłopca tabliczka ” S.M.P. TYMBARK ” ( Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej).

Mniej więcej pośrodku widoczna jest charakterystyczna postać budowniczego limanowskiego kościoła ks. Kazimierza Łazarskiego, obok po jego lewej stronie nieco w głębi twarz ks. Józefa Szewczyka, naszego ówczesnego tymbarskiego proboszcza. Szczęśliwie zachowała się do naszych czasów druga oryginalna fotografia z tej uroczystości – ujęcie w stronę rynku – widok fragmentu dawnej zabudowy Limanowej. Te dwie oryginalne fotografie sygnowane są na odwrocie pieczątką Zakładu Fotograficznego Walerii Janowskiej z Sowlin.

Jasna Góra – Częstochowa. Klasztor Paulinów – na placu rzesze wiernych. Pośród klęczących, modlących się postaci, grupa co dopiero przybyłych osób. Jest rok 1937 – pod jasnogórskie mury dotarli pielgrzymi z Tymbarku. Piękna, doskonale zachowana fotografia, niezwykłej wartości dokument.

Postać w rogu to przed i powojenny tymbarski przewodnik pielgrzymek Andrzej Surdziel ( Jędrzej )  kolejno stoją wieloletni naczelnik naszej Straży Pożarnej Józef Hładkulik, wójt Władysław Kuc, Jan Macko, Elżbieta Kapturkiewicz. Nieco z tyłu Adolf Peterszajn ( pis. wsp.), Wydra, Palka, Bogumił Bubula. Tych kilka osób udaje się na tej cennej fotografii rozpoznać.

Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy i w Ostrej świecisz Bramie …  na myśl przychodzą  słowa wieszcza, kiedy biorę do ręki kolejne przedwojenne zdjęcie z moich zbiorów. Fotografia pochodzi z zachowanego w Tymbarku rodzinnego albumu. Wilno i Ostra Brama – sygnowane pieczęcią, datą i opisem zdjęcie pochodzi z czasów nauki w przedwojennym gimnazjum. Fotografia ta będąca rodzinną pamiątką to jednocześnie kolekcjonerski rarytas. Tak dobrze zachowane oryginalne zdjęcie dużego formatu J. Kaczyńskiego z ulicy Ostrobramskiej w Wilnie jest dużą rzadkością.

Wiejska kapliczka otoczona drewnianym płotkiem. Jest piękny, pogodny dzień. Do nóg łasi się wierna psina. Ładny, sielski obrazek jaki można sobie tylko wymarzyć. Na fotografii zamieszczonej poniżej możemy to wszystko zobaczyć. Można nawet powiedzieć, że ten widok jest całkiem na czasie, kończy się miesiąc maj, okres spotkań przy kapliczkach, wspólnej modlitwy na tradycyjnych Majówkach. Pod wieczór odbijają się echem od naszych gór wielbiące Maryję pieśni.

Świat zdaje się być na tym zdjęciu bezgranicznie piękny i szczęśliwy.  Niestety, prawdziwy opis tej fotografii i historia z nią związana jest okrutna i tragiczna, tak jak okrutny i nieludzki był czas kiedy to zdjęcie zostało zrobione. Lata niemieckiej okupacji. Na tej dawnej fotografii uwieczniona jest kapliczka w Tymbarku na tzw. Trawnikach, terenie obecnie w większości zajętym pod Owocarnię. Dwie starsze panie noszą żałobę. W roku 1941 do Tymbarku dotarła tragiczna wiadomość z Oświęcimia, z niemieckiego obozu zagłady Auschwitz. Nie żyje Eliza Brosch, tymbarska nauczycielka – w młodości Lwowskie Orlątko – aresztowana za działalność w konspiracji, gdzie zresztą nosiła pseudonim „Orlątko”. Te dwie przyprószone już siwizną kobiety przyszły do kapliczki szukać ukojenia w modlitwie.  Patrząc na tą dawną fotografię, jakże wymownie wydają się brzmieć słowa   – ” Idźmy, tulmy się jak dziatki do Serca Maryi Matki … „

 SPOTKANIA Z HISTORIĄ – KOLEKCJA PRYWATNA TYMBARK